Sùi mào gà có tái phát sau điều trị không? Ngăn ngừa thế nào?

Sùi mào gà là bệnh lây qua đường tình dục phổ biến, dễ mắc phải ở bất kỳ ai, dễ lây lan và có thể điều trị được. Nhưng sùi mào gà có tái phát sau điều trị không? Làm sao để ngăn ngừa tái phát? Bác sĩ Đoàn Ngọc Thiện, khoa Nam học, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM sẽ chia sẻ qua bài viết sau.

Tổng quan về căn bệnh tình dục sùi mào gà

Sùi mào gà là bệnh lây qua đường tình dục chủ yếu gây mụn cóc, do vi-rút HPV gây ra và có hơn 150 loại HPV có thể gây mụn cóc cũng như sùi mào gà. Mụn cóc có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu trên cơ thể, chúng chủ yếu ảnh hưởng đến các mô ẩm của vùng sinh dục, niêm mạc miệng, lưỡi, họng, môi, mông, bẹn,…. Chúng có thể trông giống như những vết sưng nhỏ, có màu da. Các vết sưng có thể giống như súp lơ. Thông thường, mụn cóc quá nhỏ để có thể nhìn thấy bằng mắt. Một số chủng HPV sinh dục có thể gây ra mụn cóc sinh dục. Một số khác có thể gây ung thư.

Mụn cóc sinh dục do sùi mào gà chủ yếu xuất hiện trên vùng da xung quanh bộ phận sinh dục và hậu môn. Nguyên nhân gây sùi mào gà có thể do một số các loại papillomavirus ở người (HPV). Đôi khi một số loại HPV nguy cơ cao có thể phát triển thành ung thư nếu không được điều trị. Các loại HPV nguy cơ thấp khác có thể gây ra mụn cóc ở âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, trực tràng, hậu môn, dương vật hoặc bìu. Ước tính có khoảng 360.000 người mắc phải sùi mào gà mỗi năm.

Dựa vào nguyên nhân gây bệnh, có thể chia sùi mào gà thành 2 loại là: sùi mào gà mắc phải và sùi mào gà bẩm sinh, trong đó:

• Sùi mào gà mắc phải do lây nhiễm vi-rút HPV gây sùi mào gà từ các nguồn lây trực tiếp như quan hệ tình dục qua đường miệng, hậu môn, âm đạo. Lây gián tiếp qua tiếp xúc với đồ dùng cá nhân của người bệnh.
• Sùi mào gà bẩm sinh lây nhiễm từ mẹ sang con, trường hợp này rất hiểm, chủ yếu xảy ra ở trẻ em sinh thường (sinh qua đường âm đạo), hiếm khi ghi nhận sùi mào gà bẩm sinh ở trẻ sinh mổ.

Bệnh sùi mào gà có tái phát sau điều trị không?

Bệnh sùi mào gà có thể tái phát sau điều trị. Việc điều trị bệnh sùi mào gà về cơ bản không thể loại bỏ hoàn toàn vi-rút HPV ra khỏi cơ thể người, chỉ có thể điều trị khắc phục triệu chứng của bệnh.

Chính vì vậy, sùi mào gà thường tái phát sau khi điều trị, đặc biệt là trong 3 tháng đầu với các biểu hiện triệu chứng đặc trưng mụn cóc và một vài biểu hiện khác. HPV có thể vẫn tồn tại và vẫn có thể lây truyền sang bạn tình ngay cả khi mụn cóc đã biến mất. (1)

Y học hiện tại đã có vắc-xin dành cho nam và nữ để ngăn ngừa vi-rút HPV gây sùi mào gà là Gardasil 9, nhưng vắc-xin này sẽ không điều trị được vi-rút HPV hoặc mụn cóc sinh dục hiện có. Vắc-xin này có thể ngăn ngừa phần lớn các trường hợp mắc sùi mào gà ở những người chưa nhiễm bệnh.

Yếu tố nào khiến bệnh sùi mào gà tái phát?

Các yếu tố khiến bệnh sùi mào gà tái phát trở lại bao gồm:

• Hệ miễn dịch suy yếu là yếu tố chính khiến bệnh sùi mào gà tái phát.
• Sử dụng một số loại thuốc có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch (ví dụ: thuốc ức chế miễn dịch).
• Bệnh nặng.
• Nhiễm HIV.

Các chuyên gia vẫn chưa hoàn toàn hiểu rõ ràng về khả năng tái phát của HPV vì không phải tất cả các trường hợp nhiễm HPV đều có thể tái phát. Nhưng một khi bị nhiễm vi-rút HPV, sinh vật này thường tồn tại trong cơ thể dưới dạng nhiễm trùng hoạt động hoặc nằm im và không thể phát hiện được sau khi hệ thống miễn dịch đã loại bỏ nhiễm trùng. Do đó, HPV không bao giờ thực sự được loại bỏ khỏi cơ thể và nó có thể tồn tại trong các tế bào cổ tử cung trong nhiều năm, ngay cả khi nó không bao giờ xuất hiện trở lại.

Đối với hầu hết các trường hợp, theo thời gian các đợt tái phát sùi mào gà trở nên không thường xuyên hơn và có thể biến mất hoàn toàn trong vòng khoảng 2 năm. Sự tái phát phụ thuộc phần lớn vào trạng thái hệ thống miễn dịch của một người. Ví dụ, nếu người bệnh đang bị căng thẳng mãn tính hoặc cực độ, rất dễ tái phát sùi mào gà và các bệnh có liên quan đến HPV khác. Các yếu tố khác có thể góp phần hoặc giúp kích hoạt cơ chế tái phát sùi cũng có liên quan đến tình trạng suy yếu hệ thống miễn dịch, nhiều nhất ở các trường hợp bị nhiễm HIV.

Theo các nghiên cứu tại Đại học Washington và Đại học Y khoa Albert Einstein, những cá nhân có hệ thống miễn dịch hoạt động tối ưu thì cuối cùng có thể loại bỏ vi rút HPV khỏi cơ thể sau một thời gian. Tuy nhiên, ở hầu hết các trường hợp từng bị sùi mào gà trước đây, vi-rút vẫn tồn tại vô thời hạn, sẵn sàng tái phát ngay khi hệ miễn dịch bị suy yếu, tổn thương.

Sùi mào gà tái phát khi nào?

Sùi mào gà tái phát khi hệ thống miễn dịch suy yếu. Khoảng 30% triệu chứng của sùi mào gà biến mất trong vòng 4 tháng sau khi xuất hiện mà không cần điều trị. Hầu hết chúng sẽ tái phát trong vòng 3 tháng đầu sau khi kết thúc liệu trình điều trị ban đầu. Ngay cả khi được điều trị đúng cách, sùi mào gà vẫn có thể tái phát sau 3 tháng kết thúc phác đồ.

Tỷ lệ tái phát sùi mào gà phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe và miễn dịch chung của người bệnh, tiêm ngừa vi-rút HPV trước đó, chủng HPV cụ thể đang mắc phải, số lần tiêm chủng, tần suất quan hệ tình dục với bạn tình bị nhiễm bệnh, việc sử dụng bao cao su và tải lượng virus hiện tồn tại trong cơ thể.

Sùi mào gà tái phát nên làm gì?

Khi bị sùi mào gà tái phát, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được đánh giá tình trạng tái phát bệnh và có hướng dẫn điều trị, chăm sóc phù hợp. Không có phương pháp điều trị nào đảm bảo chống lại sự tái phát của sùi mào gà gây mụn cóc sinh dục. Tái phát sùi mào gà có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh. Các tổn thương do sùi mào gà tái phát có thể được điều trị nhưng virus vẫn còn trong cơ thể và có thể tạo ra các mụn cóc khác, cũng như các đợt tái phát bệnh sau này.

Sau khi loại bỏ mụn cóc nhìn thấy, các tổn thương nhiễm trùng vẫn còn trên da và niêm mạc của cơ quan sinh dục, không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Hệ thống miễn dịch cần phải ngăn chặn vi-rút để các tổn thương này biến mất. Đôi khi hệ thống miễn dịch có thể tự khắc phục các tổn thương do sùi mào gà tái phát, nhưng đôi khi không. Trong trường hợp đó, người bệnh phải kiên nhẫn và làm theo hướng dẫn của bác sĩ.

Nói tóm lại, khi bị sùi mào gà tái phát, nếu các triệu chứng nhẹ, cơ thể có thể tự chữa lành bằng cơ chế miễn dịch. Nhưng nếu tổn thương nghiêm trọng hơn, người bệnh cần được can thiệp điều trị. Tốt nhất, khi nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào của sùi mào gà tái phát, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị khắc phục triệu chứng.

Thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sùi mào gà tái phát sớm nhất, vì không phải lúc nào bệnh tái phát người bệnh cũng có thể nhận thấy triệu chứng. Điều này tạo điều kiện cho vi-rút phát triển, âm thầm gây ra tổn thương nghiêm trọng hoặc tiến triển thành ung thư.

Làm thế nào để ngăn ngừa sùi mào gà tái phát?

Không có cách nào có thể ngăn ngừa sùi mào gà tái phát, ngay cả khi bệnh được điều trị đúng cách. Các phương pháp điều trị sùi mào gà hiện tại chỉ có thể điều trị các triệu chứng của sùi mào gà như mụn cóc, mụn nhọt, u nhú,… ức chế tạm thời sự phát triển của HPV, không thể loại bỏ hoàn toàn vi-rút gây bệnh ra khỏi cơ thể. Một khi đã nhiễm vi-rút HPV gây sùi mào gà, chúng sẽ tồn tại vĩnh viễn trong cơ thể người và tái phát ngay khi có điều kiện.

Không phải tất cả các trường hợp mắc sùi mào gà đều tái phát. Mặc dù không thể ngăn ngừa 100% sùi mào gà tái phát, nhưng dựa trên các yếu tố nguy cơ gây tái phát bệnh, việc duy trì đề kháng khỏe mạnh, đời sống tình dục lành mạnh có thể hạn chế nguy mắc sùi mào gà tái phát bằng một số giải pháp sau đây:

• Tiêm ngừa vắc-xin HPV khi đủ 16 tuổi và chưa quan hệ tình dục lần đầu.
• Thực hành tình dục an toàn bằng cách luôn sử dụng bao cao su và màng bảo vệ răng khi quan hệ tình dục bằng miệng, hậu môn và âm đạo.
• Không quan hệ khi xuất hiện mụn cóc hoặc các triệu chứng của HPV, không quan hệ với người nghi nhiễm sùi mào gà, ngay cả khi được bảo vệ bằng bao cao su.
• Bỏ thuốc lá vì người hút thuốc lá có nguy cơ bị mụn cóc cao hơn những người không hút thuốc và mụn cóc có nhiều khả năng tái phát bệnh.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, đầy đủ dưỡng chất, tốt cho sức khỏe.
• Thường xuyên tham gia các hoạt động rèn luyện thể chất để tăng khả năng đề kháng của bản thân.
• Thường xuyên kiểm tra cơ quan sinh dục và các bộ phận khác trên cơ thể như miệng, hậu môn,… nếu xuất hiện mụn cóc sinh dục cần đi khám ngay.

Hướng dẫn chăm sóc ngay sau khi điều trị sùi mào gà

Nếu bác sĩ kê đơn thuốc điều trị mụn cóc tại nhà, hãy dùng thuốc đúng theo chỉ định. Gọi cho bác sĩ nếu gặp bất kỳ vấn đề gì với thuốc điều trị như tác dụng phụ. Để giảm ngứa và kích ứng do mụn cóc sinh dục, người bệnh có thể:

• Giữ mụn cóc sạch sẽ và khô ráo, dùng khăn mềm lau nhẹ vùng da đang điều trị mụn cóc sau khi tắm xong.
• Không gãi hoặc dùng dao cạo trên vùng da có mụn cóc.
• Không sử dụng các sản phẩm loại bỏ mụn cóc không kê đơn để điều trị mụn cóc sinh dục. Những sản phẩm này không dành cho vùng sinh dục và có thể gây bỏng nghiêm trọng.

Cuối cùng, sùi mào gà có tái phát sau điều trị không? thì câu trả lời là có khả năng cao tái phát sau. Hầu hết các trường hợp nhiễm vi-rút HPV gây sùi mào gà đều không thể loại bỏ hoàn toàn vi-rút ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, việc điều trị sùi mào gà rất cần thiết, để tránh các biến chứng nghiêm trọng. Biến chứng cục bộ với biến dạng vùng sinh dục là biến chứng thường gặp nhất của bệnh này. Bệnh đã ở giai đoạn muộn và không được điều trị sẽ có nguy cơ chuyển dạng ác tính, đây là biến chứng đáng sợ nhất.

Điều trị sùi mào và sùi mào gà tái phát tại khoa Nam học, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh với đội ngũ bác sĩ là những chuyên gia hàng đầu trong việc chẩn đoán và điều trị các vấn đề sức khỏe, bệnh lây qua đường tình dục ở nam giới. Tại đây, người bệnh sẽ được các bác sĩ trực tiếp khám và tận tình tư vấn điều trị, hướng dẫn điều trị và trực tiếp điều trị các trường hợp sùi mào gà cần can thiệp y tế khẩn cấp.

Hy vọng với những thông tin mà bài viết vừa chia sẻ đã giúp bạn hiểu hơn về việc sùi mào gà có tái phát sau điều trị không? Việc ngăn ngừa sùi mào gà tái phát 100% là gần như không thể. Duy trì đề kháng khỏe, đời sống tình dục lành mạnh, an toàn là cách tốt nhất để người bệnh bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ tái phát sùi mào gà.