Kiểm tra sức bền hồng cầu có vai trò quan trọng đối với chẩn đoán bệnh lý, các vấn đề sức khỏe có liên quan đến huyết học. Vậy sức bền hồng cầu là gì? Mục đích thực hiện xét nghiệm để làm gì?
Sức bền hồng cầu là khả năng chịu đựng của hồng cầu trước tác dụng của các dung dịch natri clorua có nồng độ giảm dần dẫn đến hiện tượng vỡ hồng cầu (tan máu). Sức bền của hồng cầu phụ thuộc vào khả năng thẩm thấu của màng hồng cầu.
Mục đích của xét nghiệm sức bền hồng cầu là đo lường, đánh giá khả năng đề kháng của hồng cầu đối với nguy cơ bị phá vỡ (tan máu), khi tiếp xúc với dung dịch muối natri clorua ở các nồng độ khác nhau. Test sức bền thẩm thấu hồng cầu giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân, xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh lý hoặc các vấn đề sức khỏe có liên quan đến huyết học (nếu có).
Màng hồng cầu (màng bọc bên ngoài tế bào hồng cầu) là màng bán thấm. Vì thế, khi hồng cầu tiếp xúc với môi trường nhược trương – môi trường có nồng độ chất tan thấp hơn so với môi trường nội bào, các phân tử nước sẽ di chuyển vào tế bào hồng cầu theo cơ chế thẩm thấu, hệ quả là hồng cầu có hiện tượng trương phồng, đến một mức độ nào đó có thể vỡ ra.
Môi trường càng nhược trương, nước di chuyển vào tế bào hồng cầu càng nhiều thì hồng cầu càng dễ vỡ. Các nhà nghiên cứu dựa vào tính chất này để đánh giá sức bền màng hồng cầu ở các môi trường nhược trương có nồng độ khác nhau.
Bác sĩ có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm này trong các trường hợp có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh lý huyết sắc tố, hoặc bệnh thiếu máu tan máu, ví dụ như Thalassemia, thiếu hụt men G6PD, bất thường màng hồng cầu, hồng cầu hình cầu, thiếu máu tán huyết tự miễn…
Quy trình xét nghiệm này cần được thực hiện khi có bác sĩ chỉ định và bởi các kỹ thuật viên xét nghiệm đã được đào tạo bài bản. Thông tin quy trình tham khảo như sau:
Xét nghiệm sức bền màng hồng cầu được thực hiện tương tự như xét nghiệm máu thông thường, người bệnh không cần nhịn ăn hoặc có sự chuẩn bị đặc biệt nào trước khi bắt đầu quy trình.
Các thông số thu được từ kỹ thuật này đóng vai trò then chốt trong việc chẩn đoán phân biệt các bệnh lý thiếu máu tán huyết.
Ở người khỏe mạnh, quá trình tan máu sẽ diễn ra trong khoảng nồng độ muối NaCl như sau:
Kết quả xét nghiệm cho thấy hồng cầu có cấu tạo và chức năng màng khỏe mạnh, không có nguy cơ mắc các bệnh lý tan máu bẩm sinh, thiếu máu tán huyết hoặc một số bệnh lý huyết sắc tố khác có liên quan đến màng hồng cầu.
Giá trị cho thấy sức bền thẩm thấu hồng cầu tăng:
Các tình trạng, bệnh lý có liên quan đến sức bền của hồng cầu tăng có thể bao gồm:
Giá trị phản ánh khả năng chịu áp lực thẩm thấu của hồng cầu giảm:
Các tình trạng, bệnh lý có liên quan đến sức bền của hồng cầu giảm có thể bao gồm:
Kết quả xét nghiệm có thể bị ảnh hưởng bởi một vài yếu tố, dẫn đến chẩn đoán sai lệch, ví dụ như:
Để xử lý những trường hợp này, cách duy nhất là tiến hành xét nghiệm lại và thực hiện đúng quy trình, đảm bảo thông tin người bệnh, bảo quản mẫu máu đúng cách và đúng quy trình kỹ thuật.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Kiểm tra sức bền hồng cầu có vai trò quan trọng đối với việc chẩn đoán các tình trạng bệnh lý liên quan đến huyết học. Trong những trường hợp cần thiết, người bệnh cần làm xét nghiệm theo chỉ định của bác sĩ. Nếu phát hiện dấu hiệu sức khỏe bất thường và nghi ngờ có liên quan đến các bệnh lý huyết sắc tố hoặc bệnh thiếu máu tan máu, người bệnh cần đến bệnh viện để thăm khám càng sớm càng tốt.
