Nang cơ năng buồng trứng là một dạng nang chức năng phát triển ở buồng trứng của phụ nữ trong hoặc sau khi trứng rụng. Hầu hết u nang cơ năng ít gây triệu chứng , thường tự biến mất mà không cần điều trị. Tuy nhiên, một số ít trường hợp u nang kích thước to có thể gây vỡ, xoắn làm chảy máu gây đau đớn hoặc ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ.
Những dấu hiệu nào giúp phát hiện sớm u nang buồng trứng cơ năng? Có những cách điều trị hiệu quả nào?… BS.CKI Lê Thị Kim Ngân, Trưởng khoa Sản Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM đã có những chia sẻ chi tiết trong bài viết dưới đây giúp chị em nắm rõ.
Nang cơ năng buồng trứng (Functional ovarian cyst) là một dạng nang lành tính, hình thành và phát triển ở bề mặt buồng trứng của phụ nữ trong và sau khi trứng rụng. Thông thường, nang buồng trứng cơ năng sẽ tự biến mất sau một hoặc vài chu kỳ kinh. (1)
BS.CKI Lê Thị Kim Ngân, Trưởng khoa Sản Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, có 3 loại u nang cơ năng, gồm:
Hầu hết phụ nữ sẽ mắc một trong nang cơ năng buồng trứng phải hoặc nang cơ năng buồng trứng trái, rất hiếm trường hợp có u nang ở cả hai bên buồng trứng. Bác sĩ Kim Ngân cho biết, nang cơ năng buồng trứng có thể tự biến mất sau 2-3 tháng mà không cần điều trị, trừ một số trường hợp gây đau hoặc chảy máu. Chị em cần đến ngay bệnh viện để thăm khám khi có những dấu hiệu bất thường.
Xem thêm: U nang buồng trứng là gì?
Hầu hết u nang cơ năng ít gây triệu chứng, tự biến mất sau 2-3 tháng mà không cần điều trị. Bệnh thường được phát hiện thông qua khám sức khỏe phụ khoa định kỳ hoặc đi thăm khám bệnh phụ khoa khác. Tuy nhiên, những trường hợp khối nang lớn hơn có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như:
Các triệu chứng có thể nặng nề hơn nếu các u nang phát triển lớn hơn và bị xoắn, vỡ gây chảy máu. Do đó, chị em cần đến ngay bệnh viện để được can thiệp kịp thời khi có các dấu hiệu như: (2)
Có thể nói, u nang buồng trứng cơ năng phát triển là do kết quả của chu kỳ kinh nguyệt. Thông thường khoảng 1-2 tháng, buồng trứng phụ nữ sẽ giải phóng trứng, trứng sẽ đi vào ống dẫn trứng để gặp tinh trùng và thụ tinh. Như vậy, mỗi trứng sẽ hình thành một nang trứng. (3)
Bên trong nang trứng có chứa chất lỏng để vào vệ trứng, noãn sẽ phát triển và vỡ ngay sau khi trứng rụng. Trong trường hợp nang noãn đã trưởng thành nhưng không vỡ, không giải phóng trứng hoặc sau khi trứng rụng nhưng nang không tiết dịch và co lại sẽ sưng lên, tạo thành u nang cơ năng.
Những nhóm sau đây có nguy cơ mắc u nang buồng trứng cơ năng, gồm:
Bản chất u nang cơ năng buồng trứng là lành tính, ít gây nguy hiểm, người bệnh vẫn có thể có kinh nguyệt và mang thai bình thường. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp ít gặp u nang biến chứng, người bệnh có thể đối mặt với những nguy hiểm như:
Khi u nang bị vỡ có thể dẫn đến hội chứng nhiễm khuẩn. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể đe dọa tính mạng người bệnh.
Trong trường hợp mắc phải u nang cơ năng buồng trứng khi mang thai, nếu khối u to dần lên có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như vỡ u nang, khối u nang chèn ép thai nhi, sảy thai, sinh non… Do đó, chị em cần tuân thủ chặt chẽ lịch hẹn khám thai của bác sĩ để được theo dõi sát sao, bảo vệ thai kỳ an toàn và khỏe mạnh.
U nang cơ năng thường xuất hiện một trong hai bên buồng trứng, ít khi xuất hiện ở cả hai bên. Hầu hết các trường hợp nang cơ năng buồng trứng phải hoặc nang cơ năng buồng trứng trái đều là lành tính, không ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như chức năng sinh sản của phụ nữ.
Bác sĩ Kim Ngân cho biết, đối với trường hợp mắc u nang cơ năng hai bên buồng trứng đã mổ bóc tách khối u và để lại buồng trứng khỏe mạnh, chị em vẫn có khả năng thụ thai nhưng tỷ lệ mang thai thấp hơn so với bình thường.
Đối với trường hợp u nang cơ năng bị nang hóa, không còn buồng trứng khỏe mạnh, bắt buộc phải cắt bỏ toàn bộ hai bên buồng trứng sẽ khiến chị em mất đi khả năng thụ thai. Tuy nhiên, hiện nay với sự tiến bộ của y học hiện đại cũng như sự hỗ trợ của trang thiết bị tối tân, kinh nghiệm dày dặn của các chuyên gia hỗ trợ sinh sản đã có thể giúp chị em phụ nữ vẫn còn khả năng mang thai nhờ vào phương pháp thụ tinh ống nghiệm.
Đa số các trường hợp phát hiện u nang cơ năng buồng trứng là nhờ thăm khám phụ khoa định kỳ hoặc siêu âm khi mang thai. Khi phát hiện khối u nang cơ năng, bác sĩ sẽ chỉ định theo dõi trong vòng 1-2 tháng xem u nang có tự biến mất hay không. Nếu u nang biến mất, chị em không cần can thiệp điều trị.
Ngược lại, nếu theo dõi sau 1-2 tháng kích thước u nang vẫn không thay đổi, cộng thêm những triệu chứng và yếu tố nguy cơ mắc bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện kiểm tra lâm sàng và cận lâm sàng để có kết quả chẩn đoán chính xác, tránh bỏ nhầm dấu hiệu nhỏ làm ảnh hưởng đến kết quả chẩn đoán.
Bên cạnh khai thác các thông tin về yếu tố nguy cơ như tiền sử bệnh lý bản thân, bệnh lý gia đình có di truyền,… bác sĩ sẽ hỏi han các triệu chứng chị em mắc phải như:
Bác sĩ có thể chỉ định các kiểm tra cận lâm sàng, gồm:
Bác sĩ Kim Ngân cho biết, u nang cơ năng buồng trứng không cần điều trị, khối u nang sẽ tự biến mất sau vài chu kỳ kinh nguyệt. Người bệnh được yêu cầu theo dõi sự phát triển của khối u nang bằng cách siêu âm lặp lại sau khi hành kinh xong.
Người bệnh có thể điều trị bệnh bằng phương pháp nội khoa (sử dụng thuốc). Tuy nhiên, trong những trường hợp u nang gây biến chứng nguy hiểm, cần can thiệp xử trí ngay lập tức.
Bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh theo dõi sự phát triển của u nang trong khoảng 1-2 tháng. Sau thời gian đó, nếu kích thước u nang không giảm và bắt đầu xuất hiện triệu chứng bệnh, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng một số loại thuốc sau:
Lưu ý, chị em cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được chỉ định và hướng dẫn liều lượng phù hợp. Tuyệt đối không sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Đối với trường hợp u nang cơ năng gây đau nhưng không đáp ứng với phương pháp điều trị nội khoa, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh phẫu thuật cắt bỏ khối u nang.
Phương pháp này được chỉ định trong những trường hợp u nang không quá to, không quá dính, không nghi ngờ ác tính hoặc trường hợp ung thư vú có chỉ định cắt buồng trứng.
Tuy nhiên, phương pháp này cần nhiều thời gian hồi phục hơn. Đồng thời, người bệnh sẽ được yêu cầu nhập viện vài ngày trước và sau khi phẫu thuật để thuận tiện cho việc theo dõi và kiểm tra.
Bác sĩ Kim Ngân khuyến cáo, mặc dù không có cách nào để phòng ngừa u nang cơ năng buồng trứng, nhưng chị em có thể phát hiện sớm, theo dõi và điều trị hiệu quả nếu tuân thủ khám sức khỏe phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần.
Đồng thời, chị em cần “lắng nghe” cơ thể, để ý những bất thường trong chu kỳ kinh nguyệt mỗi tháng bao gồm thời gian chu kỳ, các triệu chứng kinh nguyệt… để phát hiện sớm, điều trị hiệu quả, tránh được những biến chứng nguy hiểm.
Trung tâm Sản Phụ khoa, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi, có nhiều năm kinh nghiệm trong thăm khám, chẩn đoán và điều trị bệnh lý phụ khoa phoa phức tạp; trang bị hệ thống máy móc hiện đại, đặc biệt là hệ thống máy siêu âm tối tân như máy siêu âm 2D, 3D, 4D, siêu âm màu Doppler, siêu âm Voluson E10 thế hệ mới nhất… hỗ trợ kết quả chẩn đoán chính xác, góp phần mang lại hiệu quả điều trị tối ưu, chăm sóc và bảo vệ sức khỏe và hạnh phúc cho chị em phụ nữ.
Để được tư vấn và đặt lịch khám với các chuyên gia Sản Phụ khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em vui lòng liên hệ đến:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Phần lớn các trường hợp u nang cơ năng buồng trứng tự thuyên giảm, không cần điều trị. Tuy nhiên, một vài trường hợp gây biến chứng nguy hiểm cần điều trị ngay lập tức. Chính vì thế, khi được chẩn đoán nang buồng trứng cơ năng, chị em cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để được theo dõi chặt chẽ và điều trị đúng lúc, hiệu quả cao!
