Nấm da tay: Hình ảnh, nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Nhiễm nấm ảnh hưởng đến khoảng 25% dân số thế giới, thường gặp nhất là bệnh nấm da tay (tinea manuum) và bệnh nấm chân (tinea pedis). Tỷ lệ người mắc nấm bàn tay có thể lên đến 13% trong tổng số các ca nhiễm nấm, tùy thuộc vào khu vực. BS.CKI Thạch Thị Hoàng Dung sẽ cung cấp thêm thông tin cần thiết về nấm da tay, gồm nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa, điều trị… để giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh này và có cách chăm sóc phù hợp.

Nấm da tay là bệnh gì?

Nấm da tay (tinea manuum) là bệnh nhiễm nấm nông ở lòng bàn tay, mu bàn tay hoặc kẽ giữa các ngón tay của một hoặc cả hai bàn tay. Nấm da tay thường xảy ra cùng lúc với bệnh nấm chân, nhưng đôi khi chỉ ảnh hưởng đến bàn tay. Nấm móng cũng có thể đi kèm cùng nấm da tay. Bệnh dễ bị bỏ qua do nhầm tưởng triệu chứng da khô, tróc vảy là do lao động nặng.

Nguyên nhân gây nấm da tay

• Vi nấm phát triển mạnh trong môi trường ấm áp, ẩm ướt và sinh trưởng mạnh ở các nước có khí hậu nhiệt đới. Những khu vực có nhiều hơi nước như phòng thay đồ và phòng tắm công cộng cũng là nơi trú ngụ của vi nấm.
• Nguồn lây bệnh phổ biến nhất là con người, động vật, đất… bị nhiễm nấm. Nấm ở tay rất dễ lây lan khi sử dụng đồ vật hoặc chạm vào bề mặt có vi nấm.
• Nấm da chân thường xuất hiện trước nấm da tay. Nguyên nhân là do vi nấm gây bệnh có thể dễ dàng lây lan từ bàn chân lên tay khi người bệnh gãi, khiến các vùng da khác cũng bị nhiễm bệnh. (1)

Dấu hiệu nhận biết nấm da tay

Khi bị nấm da tay, bạn sẽ thấy những mảng da màu hồng hoặc đỏ, có viền rõ ràng và lan rộng ra xung quanh. Ở giữa mảng thường lành lặn, còn phần viền có thể nổi mụn nước hoặc bong vảy. Bệnh thường gây ngứa nhiều, đặc biệt khi trời nắng hoặc đổ mồ hôi. Với người da sẫm màu, các mảng này có thể có màu nâu hoặc xám.

Nấm da lòng bàn tay có biểu hiện dày sừng lan tỏa, lòng bàn tay khô ráp và nứt nẻ, bên trong các vết nứt có thể nhìn thấy các vảy trắng.

Vùng da xung quanh ngón tay có thể xuất hiện các mảng đỏ kèm mụn nước có khả năng lan đến móng tay gây nấm móng tay.

Hình ảnh bệnh nấm da tay

Đối tượng có nguy cơ dễ nhiễm nấm da tay

Bệnh nấm da tay dễ lây lan, đặc biệt đối với những công việc thường sử dụng tay như:

• Người mát-xa, thợ cắt tóc và những người tiếp xúc gần, trực tiếp với người khác.
• Người làm nông, bác sĩ thú y và những người khác tiếp xúc gần, trực tiếp với động vật.
• Thợ sửa ô tô, người vận hành máy móc và những người làm việc có tiếp xúc với hóa chất.

Ngoài ra các trường hợp sau cũng có nguy cơ mắc nấm da tay cao hơn:

• Nam giới.
• Người có bệnh lý tăng huyết áp.
• Hệ thống miễn dịch suy yếu do các tình trạng như HIV/AIDS, ung thư và đái tháo đường.
• Xơ vữa động mạch.
• Béo phì.
• Thể trạng tăng tiết mồ hôi.

Xem thêm các vị trí khác:

• Nấm da mặt nguyên nhân do đâu?
• Nấm da đầu nguyên nhân do đâu?

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đến khám bác sĩ khi xuất hiện các triệu chứng nấm da tay như da khô, da nứt nẻ, da xuất hiện các mảng hồng ban kèm mụn nước, hoặc các mảng vảy trắng hoặc cảm giác ngứa ngáy, khó chịu.

Hiện nay trên thị trường có nhiều loại thuốc kháng nấm bôi tại chỗ không kê đơn, tuy nhiên việc sử dụng thuốc kháng nấm khi chưa có chỉ định điều trị từ bác sĩ sẽ làm bệnh thêm dai dẳng, khó điều trị dứt điểm. Điều quan trọng là cần sử dụng thuốc kháng nấm giống như cách sử dụng thuốc kháng sinh – sử dụng đúng liều lượng và liên tục cho đến khi kết thúc quá trình điều trị.

Mặc dù các triệu chứng có thể đã hết hẳn, nhưng nếu dừng điều trị trước khi kết thúc liệu trình sẽ làm vi nấm dễ tái phát hơn. Vì vậy, cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da nếu bạn quyết định sử dụng hoặc ngừng bất kỳ loại thuốc kháng nấm nào.

Phương pháp chẩn đoán nấm da tay

Bác sĩ sẽ chẩn đoán bằng cách khám da, hỏi các triệu chứng cơ năng cũng như hỏi tiền sử mắc bệnh, tiền sử tiếp xúc với người hay động vật bị nhiễm nấm. Bác sĩ cũng có thể sẽ lấy mẫu da nhỏ bị nhiễm nấm để xét nghiệm nếu việc chẩn đoán không cho kết quả rõ ràng.

Cách xét nghiệm như:

• Xét nghiệm Kali Hydroxide (KOH): Kỹ thuật viên sẽ cạo nhẹ nhàng vùng da bị nhiễm nấm ở da tay, sau đó gửi mẫu bệnh phẩm đến phòng xét nghiệm để kiểm tra dưới kính hiển vi chứa 1-2 giọt dung dịch KOH. Kỹ thuật này dễ dàng phát hiện xem có vi nấm hay không và kết quả thường có trong vòng 24 giờ.
• Nuôi cấy vi nấm: Nếu nhuộm soi tươi KOH không cho kết quả chính xác, bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu nấm và bắt đầu nuôi cấy để xác định loại nấm mà người bệnh mắc phải. Nuôi cấy vi nấm cho ra kết quả chính xác và cụ thể hơn nhuộm KOH, nhưng sẽ mất vài tuần để có kết quả.
• Soi da: Bác sĩ sẽ sử dụng một dụng cụ cầm tay gọi là Dermoscopy, quan sát ghi nhận hình ảnh vảy trắng tập trung tại đường chỉ tay, đây là biểu hiện không gặp trong các bệnh lý có dày sừng tương tự ở vùng lòng bàn tay, vì vậy chúng có giá trị trong chẩn đoán nhiễm nấm da bàn tay so với các bệnh lý khác.

Cách điều trị nấm da tay hiệu quả

Sau khi thăm khám lâm sàng, tùy vào mức độ nhiễm nấm, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc bôi tại chỗ hoặc thuốc uống đường toàn thân để điều trị.

Đối với thuốc bôi tại chỗ, thuốc bôi kháng nấm tại chỗ bao gồm:

• Imidazoles (clotrimazole, miconazole, ketoconazole, econazole, oxiconazole,sulconazole, sertaconazole)
• Allylamines (naftifine, terbinafine)
• Naphthionate (tolnaftate)
• Substituted pyridine (ciclopirox olamine)

Thuốc uống đường toàn thân bao gồm itraconazole, fluconazole terbinafine, griseofulvin sẽ được bác sĩ chỉ định cho các trường hợp có nhiễm nấm móng tay hoặc vi nấm lan rộng ra nhiều vùng khác trên cơ thể hoặc có kèm các tình trạng sau:

• Bị suy yếu hệ thống miễn dịch.
• Thuốc bôi kháng nấm tại chỗ không có tác dụng.
• Bệnh tái phát nhiều lần.

Biện pháp phòng ngừa nấm da tay

Để phòng ngừa nấm da tay, bạn cần:

• Hạn chế ẩm ướt, giữ bàn tay và các kẽ tay khô thoáng.
• Tránh gãi chân khi bị nấm da tay: Để tránh lây nhiễm chéo từ tay sang chân.
• Điều trị nấm da chân: Trường hợp người bị nấm da bàn chân cần điều trị nhanh chóng để tránh lây lan sang các bộ phận khác trên cơ thể, bao gồm cả bàn tay.
• Khuyến cáo không dùng các thuốc bôi có thành phần phối hợp kháng nấm/corticosteroid: Corticosteroid có thể giúp giảm ngứa tạm thời nhưng tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ như teo da hoặc có thể làm ảnh hưởng đến quá trình chẩn đoán của bác sĩ.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân: Không dùng chung quần áo, khăn tắm, đồ trải giường hoặc các đồ vật khác với người bị nấm da tay.
• Thận trọng khi ở gần động vật: Rửa tay sau khi vuốt ve, chơi đùa hoặc tiếp xúc với thú cưng và các động vật khác. Đưa thú cưng đến bác sĩ thú y nếu nếu xuất hiện dấu hiệu hoặc nghi ngờ bị nhiễm nấm da.
• Lưu ý dành cho vận động viên: Nếu bạn tham gia các môn thể thao đối kháng, hãy tắm, vệ sinh tay sau khi luyện tập, thi đấu và không dùng chung dụng cụ thể thao, giữ đồng phục và đồ dùng sạch sẽ.

Nấm da tay tuy không gây ảnh hưởng đến tính mạng nhưng lại gây ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và chất lượng sống của người bệnh do bệnh tiến tiến triển âm thầm, dễ tái phát và khó điều trị dứt điểm. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu nhiễm nấm và đến bác sĩ thăm khám để được tư vấn kịp thời sẽ giúp nâng cao tỷ lệ điều trị thành công. Bên cạnh đó nên duy trì thói quen sinh hoạt tốt, giữ gìn vệ sinh sạch sẽ và không dùng chung vật dụng cá nhân với người bị bệnh sẽ giúp phòng ngừa bệnh hiệu quả.