Mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh có nên không? Ưu nhược điểm là gì?

Tình trạng giãn các đám rối tĩnh mạch thừng tinh ở nam giới có thể ảnh hưởng lớn đến các vấn đề sức khỏe, đặc biệt là khả năng sinh sản. Vậy trường hợp nào nên mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh? Những phương pháp điều trị nào được áp dụng trên bệnh nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh? Ưu điểm từng phương pháp là gì? Những băn khoăn này sẽ được bác sĩ Nguyễn Công Danh, Bác sĩ Nam học, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM giải đáp trong bài viết sau.

Sơ lược về bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch thừng tinh (GTMTT) tên tiếng Anh Varicocele là tình trạng van điều chỉnh lưu lượng máu của đám rối tĩnh mạch tinh vùng bìu bị suy yếu gây hiện tượng dồn, ứ máu. Hệ quả là các tĩnh mạch bị giãn phình quá mức, cản trở dòng máu về tinh hoàn.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh khá phổ biến, ảnh hưởng khoảng 15-20% nam giới. Bệnh có thể gây đau tinh hoàn và ảnh hưởng đến hoạt động của tinh hoàn như sinh tinh và sản xuất nội tiết tố nam. Đa số giãn tĩnh mạch thừng tinh ở mức độ nhẹ chỉ cần theo dõi, không điều trị. (1)

Tuy nhiên trường hợp nam giới bị giãn tĩnh mạch thừng tinh nặng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, suy giảm nội tiết tố hoặc gây đau bìu kéo dài, bác sĩ sẽ chỉ định mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh để cải thiện.

Mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh là gì?

Mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh là phẫu thuật được thực hiện nhằm điều trị tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh. Với những trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh nặng, các tĩnh mạch thừng tinh nổi ngoằn ngoèo như búi giun gây mất thẩm mỹ, hay gây đau, tức, ảnh hưởng đến chất lượng sống và sức khỏe sinh sản, bác sĩ sẽ có chỉ định can thiệp điều trị.

Quá trình phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh, bác sĩ sẽ thắt các tĩnh mạch tinh bị giãn. Mục đích để ngăn dòng máu chảy qua các tĩnh mạch bị giãn, từ đó chuyển hướng máu đến những tĩnh mạch khỏe mạnh khác trong bìu. (2)

Có nên mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh không?

Lựa chọn mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh còn tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng và các triệu chứng mà bạn đang gặp phải. Mổ giãn mạch thừng tinh được đánh giá có độ an toàn và phục hồi cao, cải thiện hiệu quả quá trình sản xuất tinh trùng nam giới. Vì vậy nếu có chỉ định phẫu thuật, nam giới nên tuân theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị.

Bác sĩ Công Danh cho biết không phải mọi trường hợp nam giới bị giãn tĩnh mạch thừng tinh đều phải phẫu thuật. Phẫu thuật sửa chữa giãn tĩnh mạch thừng tinh là lựa chọn điều trị dành cho các cặp đôi bị vô sinh do yếu tố nam liên quan tĩnh mạch thừng tinh bị giãn. Sau mổ, nếu các chỉ số số lượng và chất lượng cải thiện tốt, tăng khả năng có con. (3)

Trường hợp nam giới bị giãn tĩnh mạch không có kế hoạch có con nhưng tinh hoàn bị giảm kích thước có thể được chỉ định mổ sửa chữa.

Chỉ định và chống chỉ định mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh

Ước tính khoảng 15-20% nam giới trong độ tuổi sinh sản bị giãn tĩnh mạch thừng tinh. Tuy nhiên tình trạng này xuất hiện ở 35- 44% nam giới vô sinh nguyên phát và lên đến 80-85% những trường hợp vô sinh thứ phát (đã từng có con trước đây).

Phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh đóng vai trò tích cực trong việc cải thiện chất lượng tinh trùng, tăng cường khả năng sinh sản của nam giới. Mặc dù vậy, không phải mọi nam giới bị giãn tĩnh mạch tinh phải phẫu thuật. (4)

1. Chỉ định

Theo Hội Y Học Sinh Sản Hoa Kỳ (ASRM) và Hội Niệu Khoa Hoa Kỳ (AUA) năm 2020, chỉ định phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh trong vô sinh nam bao gồm 4 tiêu chí sau:

• Giãn tĩnh mạch thừng tinh phát hiện trên lâm sàng khi khám bìu;
• Cặp vợ chồng được xác định vô sinh;
• Người vợ có chức năng sinh sản bình thường hoặc một nguyên nhân gây vô sinh có thể điều trị được và độ tuổi mang thai không phải là vấn đề chú trọng (< 35 tuổi);
• Người chồng có bất thường các thông số của tinh dịch đồ.

Ngoài ra còn có một số chỉ định khác như

• Giãn tĩnh mạch thừng tinh độ 2 hay 3 kèm teo tinh hoàn cùng bên.
• Giãn tĩnh mạch thừng tinh gây đau tức bìu kéo dài, không đáp ứng điều trị nội khoa.

Đối với bệnh nhân vô tinh có giãn tĩnh mạch thừng tinh thì tùy theo mức độ giải phẫu bệnh mà kết quả có lại tinh trùng dao động từ 7,3% đến 62,9%, với tỷ lệ trung bình khoảng 27,3%. Đồng thời, phẫu thuật giãn tĩnh mạch tinh cũng giúp tăng khả năng thành công khi thực hiện micro TESE ở nam giới vô tinh gấp 2,65 lần.

Phẫu thuật điều trị vô tinh do giãn tĩnh mạch tinh có kết quả khả quan: bệnh nhân có lại tinh trùng trong tinh dịch và tăng tỉ lệ có con cùng huyết thống sau mổ. Điều trị giãn tĩnh mạch tinh trong hiếm muộn với thiểu nhược tinh nếu không giúp vợ có thai tự nhiên thì cũng giúp cho việc tăng tỉ lệ thành công khi tham gia điều trị hỗ trợ sinh sản như IUI hay IVF.

Ngoài ra, phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh còn giúp tăng đáng kể khả năng thành công khi thực hiện micro TESE ở bệnh nhân vô tinh. Cụ thể, khả năng thành công khi thực hiện micro TESE tăng lên gấp 2,65 lần sau khi phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh. Vì vậy, vô tinh không phải là vô vọng, phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể mang lại nhiều hy vọng cho các cặp vợ chồng trên hành trình tìm con.

Các phương pháp mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh hiện nay

Giãn tĩnh mạch thừng tinh có ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của tinh hoàn và khả năng sinh tinh. Tuỳ vào mức độ và từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ có chỉ định mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh để điều trị. Các phương pháp phổ biến hiện nay gồm:

1. Vi phẫu thắt tĩnh mạch thừng tinh 2 bên

Hiện nay, vi phẫu được xem là “tiêu chuẩn vàng” trong điều trị bệnh lý giãn tĩnh mạch thừng tinh. Để thực hiện vi phẫu thắt giãn tĩnh mạch thừng tinh, bác sĩ sẽ sử dụng kính hiển vi để tìm kiếm các tĩnh mạch bị tổn thương thông qua vết mổ hở khoảng 2 cm ở 2 bên bẹn và ở giữa bìu.

Dưới sự hỗ trợ của hệ thống kính vi phẫu với độ phóng đại nhiều lần, bác sĩ có thể nhận diện rõ quy trình thực hiện, tăng tỷ lệ thắt chính xác tĩnh mạch bị giãn. Thời gian phẫu thuật kéo dài khoảng 90 phút.

• Ưu điểm: Tỷ lệ phẫu thuật chính xác cao, tỷ lệ tái phát và tràn dịch màng tinh hoàn thấp. Bảo tồn hiệu quả động mạch, bạch mạch, hạn chế tổn thương do biến chứng sau phẫu thuật
• Nhược điểm: Cần phẫu thuật viên có kinh nghiệm vi phẫu.

Đơn vị Nam học, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh là một trong số ít cơ sở y tế tại Việt Nam có thể thực hiện kỹ thuật kỹ thuật vi phẫu điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh. Với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ Nam học giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản về vi phẫu thuật như ThS.BS Dương Quang Huy, ThS.BS Lê Đăng Khoa, Bác sĩ Nguyễn Công Danh, bác sĩ Nguyễn Quang Vinh… cùng sự đầu tư về trang thiết bị, máy móc tối tân như hệ thống kính vi phẫu có độ phóng đại 30 lần, trường quan sát rộng, cho hình ảnh rõ nét…

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những lựa chọn hàng đầu cho các bệnh nhân nam giới gặp vấn đề về giãn tĩnh mạch thừng tinh và các vấn đề nam khoa khác.

2. Phẫu thuật nội soi ổ bụng

Phương pháp phẫu thuật nội soi được thực hiện dưới vô cảm toàn thân. Để tiếp cận tĩnh mạch tinh, phẫu thuật viên có thể tiến hành nội soi trong phúc mạc hoặc ngoài phúc mạc, sau đó tiếp cận và thắt tĩnh mạch tinh, bảo tồn ống dẫn tinh, động mạch tinh và các nhánh bạch mạch.

• Ưu điểm: Có thể bảo tồn động mạch tinh và hệ bạch mạch trong phần lớn các trường hợp.
• Nhược điểm: Nguy cơ biến chứng cao, tỷ lệ tái phát 3-6%, tràn dịch tinh mạch (7-43%), viêm mào tinh, nhiễm trùng vết thương, teo tinh hoàn do tổn thương động mạch tinh hoàn, chảy máu.

3. Cột tĩnh mạch tinh qua ngả sau phúc mạc

Phương pháp này dùng đường rạch da ngang mức với lỗ bẹn sâu, tách cơ chéo ngoài và cơ chéo trong để bộc lộ động và tĩnh mạch tinh trong sau đó thắt toàn bộ bó mạch tinh trong.

• Ưu điểm: Cho phép tìm thấy, bộc lộ và cột các tĩnh mạch giãn ở vị trí cao, ở vị trí này số lượng tĩnh mạch tinh chỉ có 1-2 cái, nên ít bị bỏ sót. Ngoài ra, động mạch tinh ở đây chưa phân nhánh nên dễ phân biệt với tĩnh mạch tinh.
• Nhược điểm: Tỷ lệ tái phát cao (2-13%), tràn dịch tinh mạc (7,3%), teo tinh hoàn, viêm mào tinh – tinh hoàn, các biến chứng liên quan vết thương, bệnh nhân Đau sau mổ do cắt cơ chéo bụng ngoài, tổn thương thần kinh sinh dục – đùi.

4. Thắt tĩnh mạch thừng tinh ngả bẹn

Phương pháp này dùng đường rạch da qua ống bẹn, sau đó mở cân cơ chéo lớn rồi phẫu tích bộc lộ thừng tinh và cô lập thừng tinh ra khỏi ống bẹn. Đưa thừng tinh lên trên vết mổ, sau đó tiến hành mở bao thớ thừng tinh, rồi tìm và thắt tất cả các nhánh tĩnh mạch tinh và bảo tồn ống dẫn tinh cùng các nhánh mạch.

• Ưu điểm: Xác định dễ dàng và phẫu tích riêng được các thành phần trong thừng tinh như động mạch tinh, bạch huyết và các tĩnh mạch nhỏ quanh động mạch.
• Nhược điểm: Tỷ lệ tái phát cao từ 15-29%, tràn dịch tinh mạc (5-10%), teo tinh hoàn, phù bìu.

Mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh có nguy hiểm không?

Mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh không nguy hiểm. Tỷ lệ phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh thành công dao động trên 90%, thậm chí lên đến 99%. Tuy nhiên thời gian để hồi phục sức khỏe tinh trùng sẽ cần sau khoảng 3 – 6 tháng.

Vì vậy bệnh nhân sau mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh cần kiên trì, bình tĩnh tuân thủ các hướng dẫn từ bác sĩ điều trị. Khoảng 3 tháng sau phẫu thuật, nam giới nên đến các bệnh viện, phòng khám chuyên khoa để làm xét nghiệm tinh dịch đồ đánh giá khả năng phục hồi của tinh trùng.

Cần lưu ý những gì trước và sau khi thực hiện phương pháp

Để đảm bảo quá trình mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh diễn ra an toàn, nam giới cần tuân thủ các hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa từ trước đến sau quá trình điều trị. Sau đây là một số lưu ý giúp nhanh chóng hồi phục vết thương, tránh các biến chứng, tổn thương sau phẫu thuật:

1. Trước khi thực hiện

Trước khi thực hiện mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh, nam giới cần lưu ý thực hiện một số điều sau:

• Nhịn ăn trước khi phẫu thuật, thậm chí một số trường hợp bác sĩ hướng dẫn nhịn uống nước trước khi mổ;
• Tắm rửa sạch sẽ, đặc biệt là vùng bẹn – bìu trước khi phẫu thuật. Lưu ý nên sử dụng loại xà phòng nhẹ nhằm hạn chế kích ứng da; (cạo lông vùng cơ quan sinh dục);
• Duy trì tâm lý thoải mái, không lo lắng quá mức;
• Trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc nên/không nên uống để đảm bảo an toàn cho quá trình phẫu thuật;
• Nên đi cùng người thân hoặc bạn bè để họ giúp đỡ bạn về nhà sau phẫu thuật.

2. Sau khi thực hiện

Vi phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh thường kéo dài khoảng 90 phút. Bệnh nhân sẽ được vô cảm phù hợp để ca mổ được diễn ra suôn sẻ. Nếu quá trình hồi phục sau phẫu thuật tốt, bệnh nhân có thể xuất viện trong ngày. Sau phẫu thuật nam giới cần chú ý:

• Bệnh nhân có thể xuất viện trong ngày;
• Tại IVF Tâm Anh, vết thương sau vi phẫu giãn tĩnh mạch tinh sẽ được khâu bằng chỉ tự tiêu và dùng keo sinh học để phủ lên vết mổ. Vì vậy bệnh nhân sau phẫu thuật không cần cắt chỉ hay thay băng. Bệnh nhân có thể tắm rửa bình thường và không cần lo ngại nước ảnh hưởng đến vết mổ;
• Có thể làm việc nhẹ sau 02 ngày;
• Xuất tinh hoặc quan hệ tình dục sau 01 tuần;
• Tập thể dục nhẹ sau 02 tuần;
• Sinh hoạt trở lại bình thường sau 03 tuần;
• Tái khám thử lại tinh dịch đồ sau 02 – 03 tháng.

Một số câu hỏi liên quan

1. Mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh có đau không?

Mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh không đau và bệnh nhân có thể hồi phục hoàn toàn sau 3-4 tuần. Thông thường, phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh kéo dài không quá hai giờ và bệnh nhân có thể về ngay trong ngày. Trong khi mổ, bác sĩ tiến hành vô cảm phù hợp để bệnh nhân mất cảm giác đau giúp ca mổ thuận lợi. Khoảng 2 ngày sau phẫu thuật, nam giới làm việc nhẹ nhàng và sinh hoạt trở lại bình thường sau 3 tuần.

2. Mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh xong vẫn đau nguyên nhân do đâu?

Trong khoảng 6-8 tuần đầu sau phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh, bệnh nhân có thể có cảm giác đau nhẹ do các mạch máu được sửa chữa đang trong giai đoạn hồi phục. Đây là diễn tiến bình thường của bệnh lý và cơn đau này sẽ giảm dần và biến mất hoàn toàn.

Hầu hết các trường hợp sau mổ giãn tĩnh mạch đều phục hồi tốt. Nếu xuất hiện các cơn đau sau mổ, nam giới cần thông báo với bác sĩ điều trị để có kế hoạch theo dõi, chẩn đoán nguyên nhân gây đau bìu sau phẫu thuật, đề xuất những biện pháp xử trí phù hợp.

3. Chi phí mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh khoảng bao nhiêu tiền?

Chi phí mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh khoảng bao nhiêu sẽ phụ thuộc vào tình trạng bệnh thực tế, lựa chọn phương pháp điều trị, các xét nghiệm, thuốc, vật tư tiêu hao, lưu trú tại viện… Quý khách hàng có thể gọi điện trực tiếp đến Tổng đài hỗ trợ của hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được giải đáp, tư vấn chi tiết chi phí phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh.

4. Mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh có con được không?

Sau mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh có con được không là thắc mắc của nhiều nam giới. Điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể cải thiện cơ hội mang thai của các cặp đôi. Theo các thống kê, nam giới sau mổ giãn tĩnh mạch có thể cải thiện hơn 80% chất lượng tinh trùng, tỷ lệ mang thai sau một năm là 43% và sau hai năm là 69%.

Trung bình tỷ lệ mang thai sau phẫu thuật tăng khoảng 20-60%. Từ những số liệu này có thể thấy phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh cải thiện tích cực tỷ lệ thụ tinh thành công và có con ở nam giới.

Đầu tư trang thiết bị hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, Đơn vị Nam khoa tại IVF Tâm Anh TP.HCM liên tục cập nhật, ứng dụng nhiều phương pháp trong điều trị hiếm muộn nam, làm chủ những kỹ thuật khó như mổ vi phẫu thuật cột tĩnh mạch tinh giãn, vi phẫu micro-TESE tìm tinh trùng cho nam giới vô tinh, trữ tinh trùng số lượng cực ít.

Song hành cùng labo phôi học và hiếm muộn nữ, điều trị tình trạng vô sinh – hiếm muộn nam giới là 1 trong 3 mắt xích quan trọng tại IVF Tâm Anh TP.HCM.

Đơn vị Nam khoa tại IVF Tâm Anh TP.HCM không chỉ giúp nam giới giải quyết vấn đề hiếm muộn mà còn đặc biệt chú trọng bảo tồn khả năng sinh sản và sinh lý nam, cải thiện chất lượng sống, tăng bản lĩnh của các quý ông.

Để đặt lịch tư vấn quy trình mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh với các bác sĩ, chuyên gia Nam khoa tại IVF Tâm Anh, quý khách hàng có thể liên hệ:

Trên đây là những thông tin về các phương pháp mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh và một số lưu ý quan trọng trước và sau phẫu thuật. Mổ giãn tĩnh mạch mang đến cơ hội có con thành công cho nam giới bị giãn tĩnh mạch thừng tinh nặng. Nhằm đảm bảo quá trình điều trị an toàn, hiệu quả, bệnh nhân nên tuân thủ các hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không tự ý thay đổi phác đồ, tăng nguy cơ biến chứng sức khỏe lâu dài.