Sử dụng khí dung cho trẻ viêm tiểu phế quản hỗ trợ thông thoáng đường thở, giảm triệu chứng thở khò khè, thở nhanh, khó thở. Vậy khí dung là gì, có an toàn không? Dùng khí dung cho trẻ viêm tiểu phế quản như thế nào đúng cách? Bác sĩ BS.CKI Dương Minh Hùng – Bác sĩ Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh giải đáp các thắc mắc này ngay dưới đây.
Điều trị bằng khí dung là phương pháp thường được bác sĩ chỉ định trong các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp. Phương pháp này sử dụng máy nén khí để khuếch tán thuốc từ dạng lỏng thành dạng sương mịn. Thông qua quá trình hít thở, thuốc được đưa đến niêm mạc đường hô hấp và tác động trực tiếp đến vị trí viêm nhiễm, hỗ trợ làm thông thoáng đường thở, giúp người bệnh phục hồi tốt hơn.
Khí dung cho trẻ viêm tiểu phế quản có thể được sử dụng trong cả hai trường hợp: xử trí cấp cứu thể nặng có suy hô hấp cấp và điều trị các thể thông thường. Khí dung là phương pháp không thường quy trong điều trị viêm tiểu phế quản cho trẻ, chỉ được sử dụng khi bác sĩ chỉ định. Đây là giải pháp nhằm hỗ trợ giảm triệu chứng, không phải thuốc đặc hiệu điều trị viêm tiểu phế quản.
Ưu điểm chính của khí dung là đưa thuốc trực tiếp vào đường hô hấp, do đó có thể tối ưu hiệu quả của thuốc hơn so với các phương pháp điều trị khác. Sử dụng khí dung cho trẻ bị viêm tiểu khí quản cho thấy hiệu quả nhanh chóng và giảm thiểu khả năng gặp các tác dụng phụ.
Máy khí dung hoạt động trên nguyên lý khuếch tán khí nén, bằng cách bơm không khí nén qua chất lỏng và tạo thành dạng sương mịn. Khi trẻ hít vào qua mặt nạ, luồng khí đưa thuốc đi qua đường hô hấp vào phổi, giúp trẻ thở dễ dàng hơn. (1)
Khí dung thường được bác sĩ chỉ định trong các trường hợp:
Lưu ý: Khi dùng khí dung cho trẻ, cần sử dụng đúng loại thuốc và liều lượng như trên toa. Phụ huynh không thay đổi thuốc hoặc tự ý sử dụng khí dung cho trẻ khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.
Mỗi loại thuốc khí dung cho trẻ viêm tiểu phế quản có những ưu nhược điểm và chỉ định khác nhau. Bác sĩ sẽ căn cứ trên tình trạng của trẻ để kê loại thuốc phù hợp.
Các đánh giá cho thấy sử dụng khí dung bằng nước muối sinh lý 0.9% cho trẻ viêm tiểu phế quản trong 60 phút có thể giúp cải thiện đáng kể nhịp thở và chỉ số hô hấp nhưng không làm thay đổi độ bão hòa oxy. Nghiên cứu cho thấy phương pháp này giúp thanh thải niêm mạc, thông thoáng đường thở, giảm tắc nghẽn chất nhầy, tuy nhiên vẫn cần thêm nhiều đối chứng.
Các nghiên cứu khác cho thấy điều trị khí dung bằng nước muối ưu trương ≥ 3% đem lại nhiều hiệu quả điều trị hơn so với nồng độ 0.9%, giúp rút ngắn thời gian nằm viện và giảm tỷ lệ trẻ nhập viện.
Lưu ý: Khí dung bằng nước muối sinh lý có thể sử dụng cho trẻ sơ sinh và trẻ em nhập viện vì viêm tiểu phế quản. Tuy nhiên không sử dụng cho trẻ trong trường hợp cấp cứu.
Thuốc giãn phế quản giúp làm giãn các cơ xung quanh đường thở, mở rộng ống phế quản và giúp trẻ thở dễ dàng hơn. Có hai dạng thuốc giãn phế quản chính: tác dụng ngắn và tác dụng kéo dài. Trong viêm tiểu phế quản, chỉ sử dụng thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn.
Thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn có hiệu quả nhanh chóng và duy trì được trong 3-6 giờ. Thuốc được chỉ định trong các trường hợp:
Khí dung với thuốc Corticoid giúp giảm viêm ở ống phế quản. Hầu hết các trường hợp trẻ được chẩn đoán mắc viêm tiểu phế quản không nên dùng Corticoid, tuy nhiên bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng nếu cần.
Khí dung sử dụng thuốc kháng sinh không được khuyến cáo dùng trong điều trị viêm tiểu phế quản ở trẻ.
Sử dụng khí dung sai cách có thể khiến bệnh trở nặng. Vì vậy, tuân thủ đúng hướng dẫn và chỉ thực hiện khí dung khi có chỉ định của bác sĩ. Dưới đây là hướng dẫn sử dụng khí dung đúng cách trong điều trị viêm tiểu phế quản ở trẻ:
Khi sử dụng máy phun khí dung tại nhà cho trẻ, bố mẹ cần lưu ý:
Thông thường viêm tiểu phế quản có thể kéo dài trong 3 tuần và tự khỏi mà không cần điều trị. Tuy nhiên trẻ cần được đưa đến bệnh viện nhanh chóng nếu viêm tiểu phế quản kéo dài trên 3 tuần hoặc xuất hiện các dấu hiệu dưới đây:
Phương pháp sử dụng khí dung cho trẻ viêm tiểu phế quản nhìn chung an toàn khi thực hiện đúng theo chỉ định của bác sĩ. Trong một số trường hợp, các loại thuốc khí dung có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn như phản ứng dị ứng (phát ban, mề đay, sưng mặt, môi,…), thay đổi nhịp tim, tăng huyết áp, đau cơ, chuột rút, trẻ thở khò khè hoặc hơi thở nặng hơn. Tuy nhiên, tác dụng phụ thường ngắn và có thể được xử lý kịp thời.
Thuốc khí dung tác dụng ngắn thường có hiệu quả ngay sau phun. Tuy nhiên mức độ hiệu quả còn phụ thuộc vào các yếu tố như:
Không! Thuốc khí dung cho trẻ viêm tiểu phế quản không phải là thuốc đặc trị. Do đó không thể thay thế hoàn toàn việc điều trị bằng thuốc uống. Phụ huynh cần thực hiện đúng các chỉ định và liều lượng do bác sĩ kê đơn. Tuyệt đối không thay thế thuốc hoặc tự ý ngừng thuốc khi không có chỉ định từ bác sĩ.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Khí dung cho trẻ viêm tiểu phế quản được chứng minh mang đến nhiều hiệu quả tích cực trong việc điều trị, làm thông thoáng đường hô hấp và giảm các triệu chứng thở khò khè, thở nhanh ở trẻ. Tuy nhiên việc sử dụng khí dung cho trẻ tại nhà cần phải tuyệt đối tuân theo chỉ định của bác sĩ. Bố mẹ không tự ý sử dụng khí dung, đổi thuốc hoặc ngừng thuốc cho trẻ khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ.
