Methylprednisolone hay Methylprednisolon có thể được bác sĩ chỉ định trong phác đồ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Vậy, Methylprednisolon là thuốc gì? Công dụng thuốc Methylprednisolon cụ thể ra sao?
Methylprednisolone là loại glucocorticoid được tổng hợp nhân tạo với cấu trúc tương tự như hormone cortisol được tuyến thượng thận sản xuất, loại hormone này còn được gọi là hormone chống stress. Thuốc Methylprednisolon có cấu trúc phân tử tinh vi với khả năng chống viêm, ức chế miễn dịch, chống dị ứng, có thể được bác sĩ chỉ định cho các phác đồ điều trị nhiều bệnh lý trong cơ thể.
 |
|
| Tên khác | Methyl Prednisolon, Methylprednisolon |
| Tên thương mại (Common Brand Name) | Depo-medrol, Depo-medrol Với Lidocaine, Hybrisil, Medrol, Medroloan Suik, Readysharp-p40, Readysharp-p80 |
| Tên gọi chung (Common Generic Name) | Methylprednisolon |
| Nhóm thuốc (Drug Classes) | Kháng viêm, ức chế miễn dịch |
| Danh mục (Availability) | Thuốc kê đơn (prescription) |
| Dạng bào chế | Viên nén, hỗn hợp tiêm, bột pha tiêm |
| Cách sử dụng | Uống hoặc tiêm theo chỉ định của bác sĩ |
| MedlinePlus | Nguồn MedlinePlus |
| Công thức hóa học | C22H30O5 |
| Khối lượng phân tử | |
| Danh mục cho thai kỳ | |
| ID CAS | 83-43-2 |
| Mã ATC | D07AA01 |
Methylprednisolone và các dẫn xuất của nó (Methylprednisolone acetate succinate và Methylprednisolone natri) thường được bác sĩ kê đơn như thuốc chống viêm hoặc ức chế miễn dịch. Methylprednisolone là loại thuốc chống viêm mạnh mẽ gấp 5 lần hydrocortisone (cortisol), đồng thời có tác dụng mineralocorticoid tối thiểu do methy hóa prednisolon. Methylprednisolone khuếch tán thụ động qua màng tế bào và liên kết với thụ thể glucocorticoid nội bào. Phức hợp này chuyển vào nhân tế bào để tương tác với các trình tự DNA nhằm tăng cường hoặc ức chế phiên mã của các gen cụ thể.
Phức hợp thụ thể methylprednisolone – glucocorticoid chặn các vị trí khởi động của gen tiền viêm, thúc đẩy biểu hiện các sản phẩm gen chống viêm và ức chế tổng hợp các cytokine gây viêm. Những tác động này chủ yếu được thực hiện bằng cách ức chế chức năng của các yếu tố phiên mã, chẳng hạn như yếu tố hạt nhân-kappa-B (NF-kB).
Thuốc Methylprednisolone cũng ức chế sự tổng hợp cyclooxygenase (COX)-2 – một loại enzyme sản xuất prostaglandin trong mô bị tổn thương và góp phần vào chuỗi phản ứng viêm. Thông qua những tác động này, Methylprednisolone có thể hỗ trợ giảm thiểu hoặc ngăn ngừa tình trạng viêm bằng cách đảo ngược tính thấm mao mạch, kiểm soát tốc độ tổng hợp protein, ổn định lysosome ở cấp độ tế bào, ức chế sự di chuyển của nguyên bào sợi và bạch cầu đa nhân.
Methylprednisolone ức chế các chức năng miễn dịch qua trung gian tế bào, đặc biệt là các chức năng phụ thuộc và tế bào lympho. Sử dụng glucocorticoid có tác dụng làm tăng bạch cầu trung tính, giảm thiểu một số vấn đề như quá trình gia tăng của bạch cầu đơn nhân, sự lưu thông của bạch cầu ái toan và tế bào lympho. Trong cơ thể, Methylprednisolone và các glucocorticoid khác có thể khiến bạch cầu giảm khả năng bám dính vào nội mô mạch máu, thoát khỏi tuần hoàn.
Glucocorticoid gây suy giảm chức năng của tế bào T, khi sử dụng với liều vừa hoặc cao, có thể kích hoạt quá trình apoptosis của tế bào T, trong khi vẫn duy trì chức năng của tế bào B (bao gồm khả năng sản xuất kháng thể). Các phản ứng đặc hiệu theo mô đối với steroid xảy ra do các chất điều hòa protein đặc hiệu của từng mô kiểm soát sự tương tác giữa phức hợp thụ thể hormone và các yếu tố đáp ứng DNA cụ thể. Quá trình này dẫn đến một loạt các biểu hiện gen và phản ứng sinh lý của corticosteroid.
Methylprednisolone và các glucocorticoid ảnh hưởng đến cân bằng nội môi insulin – glucagon, làm tăng đường huyết qua tân tạo glucose, dị hóa protein và kích thích insulin. Thuốc còn tác động đến chuyển hóa lipid, gây tích mỡ tại mặt, vai, lưng; liều cao có thể gây teo mô liên kết, mỡ, da và mô lymphoid. Tác dụng dị hóa trên xương có thể dẫn đến loãng xương ở người lớn, ức chế tăng trưởng ở trẻ em.
Methylprednisolone là thuốc gì? Đây là loại thuốc chống viêm, làm giảm triệu chứng viêm nhiễm trong cơ thể thông qua việc ức chế các hoạt chất trung gian gây viêm. Bên cạnh đó, thuốc còn sở hữu công dụng giúp ức chế hoạt động miễn dịch, nhờ vậy hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến phản ứng miễn dịch của cơ thể. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng Methylprednisolone kèm với một số loại thuốc đặc trị khác để kiểm soát tình trạng rối loạn hormone trong cơ thể.
Lưu ý: Thuốc Methylprednisolone là thuốc kê đơn, hiệu quả của thuốc có thể khác nhau tùy vào từng đối tượng cụ thể. Để đảm bảo an toàn, người bệnh cần thăm khám trực tiếp và dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ/dược sĩ. Bài viết mang tính chia sẻ thông tin, không có ý nghĩa chỉ định hay giới thiệu thuốc, không chịu trách nhiệm cho bất kỳ trường hợp nào tự ý sử dụng loại thuốc này.
Dược động học của Methylprednisolone phụ thuộc vào liều và đường dùng. Liều cao tiêm tĩnh mạch phù hợp với mô hình 2 ngăn, liều thấp hơn (IV hoặc uống) theo mô hình 1 ngăn. Thuốc hấp thu nhanh, tuyến tính, đạt nồng độ đỉnh sau 48 phút. Methylprednisolone succinate tiêm tĩnh mạch phát huy tác dụng sau 1 giờ, còn dạng tiêm nội khớp acetate khởi phát sau 1 tuần, kéo dài 1–5 tuần. Đường uống cho sinh khả dụng khoảng 88%.
Methylprednisolone succinate có thể tích phân bố (V d ) là 24 ± 6 L và thể tích phân bố trạng thái ổn định (V ss ) là 27 ± 8,2 L. Trong huyết tương, loại thuốc này liên kết chủ yếu với albumin.
Trong cơ thể, Methylprednisolon sẽ trải qua quá trình chuyển hóa ở gan để tạo ra các chất chuyển hóa như 6β-hydroxy-20α-hydroxymethylprednisolone và 20-carboxymethylprednisolone.
Methylprednisolone chủ yếu được cơ thể thải trừ thông qua qua nước tiểu.
Thời gian bán thải của Methylprednisolon đường uống từ 2 đến 5 giờ, đường tiêm tĩnh mạch khoảng 15 phút.
Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng thuốc Methylprednisolon để tăng khả năng kháng viêm, ức chế miễn dịch, chống dị ứng nhằm hỗ trợ điều trị các bệnh lý như:
Chống chỉ định dùng Methylprednisolon bao gồm:
Ngoài ra, các đối tượng người bệnh đang gặp phải các vấn đề sức khỏe như viêm loét dạ dày tá tràng, tăng huyết áp kèm suy tim, bệnh tiểu đường, tăng nhãn áp, thủy đậu… cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng thuốc.
Lưu ý: Liều lượng sử dụng Methylprednisolone chỉ mang tính chất tham khảo. Người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn cách sử dụng loại thuốc này an toàn, phù hợp.
Một số thông tin liên quan đến vấn đề dùng quá liều và quên liều dùng thuốc Methylprednisolon:
Trường hợp người bệnh quên dùng liều thuốc Methylprednisolon có thể sớm bổ sung ngay sau khi phát hiện. Trong trường hợp, thời điểm phát hiện quên liều quá cận với liều thuốc kế tiếp, người bệnh nên dùng liều tiếp theo thay vì bổ sung liều đã quên.
Thông thường, sử dụng thuốc Methylprednisolon đúng chỉ định của bác sĩ không làm khởi phát các rủi ro sức khỏe nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp (ít phổ biến) quá trình sử dụng loại thuốc này có thể tiềm ẩn các tác dụng phụ không mong muốn liên quan đến rối loạn nội tiết tố như:
Lưu ý: Các rủi ro sức khỏe liên quan đến tác dụng của thuốc Methylprednisolon không mong muốn nêu trên có thể chưa đầy đủ. Nếu trong và sau quá trình sử dụng loại thuốc này cơ thể xuất hiện triệu chứng bất thường, người bệnh cần sớm thông báo với bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Việc sử dụng Methylprednisolone đồng thời với các loại thuốc hoặc liệu pháp điều trị khác có thể gây ra nguy cơ tương tác thuốc, có thể kể đến:
Lưu ý: Thông tin tương tác thuốc trên chỉ mang tính chất tham khảo, người bệnh cần trao đổi với bác sĩ để được tư vấn về nguy cơ tương tác thuốc Methylprednisolone trong quá trình sử dụng.
Bảo quản sai cách là nguyên nhân khiến thuốc bị biến chất, làm thay đổi tác dụng của thuốc, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe. Do đó, người bệnh cần lưu ý các thông tin hướng dẫn cách bảo quản thuốc cơ bản sau:
Để tránh nguy cơ khởi phát các tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe, một số đối tượng cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng thuốc Methylprednisolone, gồm:
Lưu ý: Trước khi sử dụng Methylprednisolone người bệnh cần đi khám trao đổi với bác sĩ để được tư vấn chi tiết về những điều cần lưu ý, thận trọng.
Nhờ vào đặc tính ức chế miễn dịch và kháng viêm mạnh mẽ, bác sĩ có thể chỉ định loại thuốc này để hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ miễn dịch hoặc rối loạn hormone.
Sử dụng Methylprednisolone trong thai kỳ theo chỉ định của bác sĩ được đánh giá tương đối an toàn với sức khỏe của mẹ và thai nhi. Tuy nhiên quá trình sử dụng thuốc Methylprednisolon ở phụ nữ mang thai vẫn có thể tiềm ẩn nguy sinh non, trẻ sơ sinh nhẹ cân.
Methylprednisolone không gây nghiện, tuy nhiên người bệnh tuyệt đối không được lạm dụng loại thuốc này.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Methylprednisolone là thuốc chống viêm mạnh, cần được sử dụng đúng cách và theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và tránh biến chứng. Nếu bạn đang điều trị bằng Methylprednisolone hoặc quan tâm đến các bệnh lý liên quan, hãy thường xuyên theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để cập nhật kiến thức y khoa chính thống, lời khuyên chuyên sâu từ đội ngũ chuyên gia đầu ngành.
