Thuốc Gliclazide có thể được bác sĩ chỉ định điều trị bệnh đái tháo đường type 2 (không phụ thuộc insulin). Người bệnh cần dùng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ. Vậy thuốc Gliclazide thuộc nhóm nào, liều dùng ra sao?
Gliclazide là thuốc gì?
Gliclazide là một loại thuốc làm giảm lượng đường trong máu – thuốc chống đái tháo đường qua đường uống, thuộc nhóm sulfonylurea. Người bệnh có thể dùng thuốc Gliclazid riêng lẻ hoặc sử dụng phối hợp với những loại thuốc chữa trị đái tháo đường khác theo chỉ định của bác sĩ. Dưới đây là bảng tóm tắt một số thông tin cơ bản, tổng quan về thuốc Gliclazide.
Tên khác
Gliclazid
Tên thương mại (Common Brand Name)
Diamicron, Zicron, Glydex
Tên gọi chung (Common Generic Name)
Gliclazide
Nhóm thuốc (Drug Classes)
Hormone, nội tiết tố
Dạng bào chế
Viên nén, viên nén phóng thích duy trì, viên nén bao phim
Cách sử dụng
Khuyến cáo dùng qua đường uống với bữa ăn (trước ăn 30 phút)
Gliclazide là thuốc chống đái tháo đường type 2 (không phụ thuộc insulin), thuộc nhóm sulfonylurea, dạng uống. Gliclazid có tác dụng chủ yếu là kích thích tế bào beta tuyến tụy giải phóng insulin, do đó thuốc chỉ phát huy tác dụng khi tụy của người bệnh còn hoạt động (còn khả năng sản xuất insulin). Thuốc Gliclazide thường được chỉ định dùng kết hợp với chế độ ăn, luyện tập thể lực. Gliclazid được sử dụng đơn độc hoặc phối hợp với các loại thuốc hạ Glucose huyết khác, ví dụ như insulin, metformin.
Gliclazide có tác dụng gì?
Thuốc Gliclazide có tác dụng giúp kiểm soát bệnh tiểu đường type 2. Nhìn chung, thuốc hỗ trợ cơ thể kiểm soát lượng đường trong máu theo hai cách: khuyến khích tuyến tụy giải phóng nhiều insulin hơn; cải thiện khả năng dùng insulin mà cơ thể đã có. Qua đó thuốc giúp làm giảm lượng đường trong máu.
Lưu ý:Thuốc Gliclazide là thuốc kê đơn, hiệu quả của thuốc có thể khác nhau tùy vào từng đối tượng cụ thể. Để đảm bảo an toàn, người bệnh cần thăm khám trực tiếp và dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ/dược sĩ. Bài viết mang tính chia sẻ thông tin, không có ý nghĩa chỉ định hay giới thiệu thuốc, không chịu trách nhiệm cho bất kỳ trường hợp nào tự ý sử dụng loại thuốc này.
Dược động học của Gliclazide
Dược động học của Gliclazide bao gồm một số thông tin cơ bản như sau:
1. Hấp thu
Gliclazide dễ dàng được hấp thụ thông qua đường tiêu hóa. Nồng độ đỉnh của thuốc trong huyết tương đạt được sau khi uống khoảng 2 – 6 giờ. Thức ăn không ảnh hưởng đến tốc độ và mức độ hấp thu thuốc. Gliclazid gắn mạnh với protein huyết tương (khoảng 85 – 95%). Thời gian phát huy tác dụng kéo dài 12 giờ hoặc hơn.
2. Phân phối
Gliclazide liên kết với protein huyết tương khoảng 95%. Thể tích phân bố là khoảng 30 lít.
3. Chuyển hóa
Gliclazide chủ yếu được chuyển hóa ở gan thành các “sản phẩm” không còn hoạt tính.
4. Bài tiết (Thải trừ)
Thuốc chưa biến đổi và các chất chuyển hóa chủ yếu được đào thải qua nước tiểu (khoảng 60 – 70%).
5. Thời gian bán thải
Thời gian bán thải của Gliclazid trong khoảng 10 – 12 giờ.
Thuốc Gliclazide có thời gian bán thải trong khoảng 10 – 12 giờ
Chỉ định của Gliclazide
Gliclazide có thể được chỉ định dùng để điều trị cho người mắc bệnh đái tháo đường type 2 (không lệ thuộc insulin), chỉ định dùng phối hợp với chế độ ăn kiêng phù hợp, khi không đạt được mục tiêu kiểm soát đường huyết thông qua chế độ ăn kiêng đơn thuần.
Gliclazide chống chỉ định
Chống chỉ định tuyệt đối với các trường hợp:
Quá mẫn cảm với thuốc Gliclazid, với các sulfonylurea khác, với sulfonamide hay với bất kỳ thành phần tá dược nào của thuốc;
Người bệnh đái tháo đường type 1, đặc biệt là đái tháo đường ở trẻ em, nhiễm toan, nhiễm ceton mức độ nặng, hôn mê hay tiền hôn mê do đái tháo đường;
Suy gan nặng, suy thận nặng;
Sử dụng chung với miconazole;
Cho con bú.
Chống chỉ định tương đối với các trường hợp: Dùng chung với danazol, phenylbutazone và rượu.
Liều lượng và cách dùng Gliclazide
1. Với người lớn
Với viên nén thông thường, liều dùng khởi đầu thường là 40 – 80 mg uống 1 lần vào lúc ăn sáng rồi tiến hành tăng liều dần (nếu cần), liều tối đa là 320 mg/ngày. Liều vượt quá 160 mg/ngày phải chia thành 2 lần dùng.
Với viên nén phóng thích có kiểm soát, liều khởi đầu được khuyến cáo dùng là 30 mg/ngày. Nếu đường huyết được kiểm soát hiệu quả thì có thể sử dụng liều này để chữa trị duy trì. Nếu đường huyết không được kiểm soát hiệu quả, có thể tăng liều lên 60, 90 hoặc 120 mg/ngày (lưu ý, uống 1 lần duy nhất vào bữa sáng) tăng liều theo từng nấc, cách nhau tối thiểu 1 tháng/lần, trừ những người bệnh có glucose huyết không đáp ứng giảm sau 2 tuần chữa trị. Ở trường hợp đó, có thể tăng liều ngay sau tuần chữa trị thứ hai.
Liều dùng tối đa là 120 mg/ngày, các viên dạng nén giải phóng kéo dài phải nuốt cả viên, không nhai.
Một viên nén 80 mg có thể so sánh với một viên nén phóng thích có kiểm soát 30 mg. Thế nên, việc chuyển đổi sử dụng viên nén 80 mg sang viên nén phóng thích có kiểm soát 30 mg có thể được tiến hành nếu có kiểm soát đường huyết thận trọng.
Ở trường hợp chuyển từ việc dùng một loại thuốc trị đái tháo đường (đường uống) khác sang Gliclazide viên nén phóng thích có kiểm soát 30 mg, bác sĩ cần xem xét, tính đến liều dùng và thời gian bán hủy của thuốc trị đái tháo đường trước đó.
Gliclazid có thể được dùng phối hợp với metformin hoặc với các chất ức chế α-glucosidase (như acarbose) hoặc với insulin. Khi chữa trị phối hợp với insulin, người bệnh cần được bác sĩ theo dõi.
2. Với trẻ em
Hiện không có dữ liệu vào về việc sử dụng Gliclazide trên trẻ em.
3. Với đối tượng khác
Với người cao tuổi: Gliclazid nên được chỉ định với liều tương tự liều khuyến cáo cho người bệnh dưới 65 tuổi.
Với người bệnh suy thận: Người bệnh suy thận mức độ nhẹ đến vừa có thể sử dụng liều dùng Gliclazid tương tự như ở người bệnh có chức năng thận bình thường, kèm với việc được bác sĩ theo dõi chặt chẽ.
Người bệnh có nguy cơ bị hạ đường huyết (dinh dưỡng kém hoặc bị suy dinh dưỡng; rối loạn nội tiết tố nặng hoặc kém bù như suy tuyến yên, giảm ACTH, suy giáp; dùng liệu pháp corticosteroid kéo dài và/hoặc liều cao; người bị bệnh mạch máu nặng như suy động mạch cảnh nặng, bệnh mạch vành nặng, bệnh mạch máu lan toàn): Khuyến cáo dùng liều tối thiểu khởi đầu mỗi ngày là 30 mg.
Người bệnh cần dùng Gliclazid đúng theo chỉ định của bác sĩ
Quá liều và quên liều thuốc Gliclazide
Mỗi người nên biết một số thông tin về trường hợp quá liều và quên liều thuốc Gliclazide, bao gồm:
1. Quá liều và xử lý
Vô tình hay cố ý dùng quá liều thuốc Gliclazide chủ yếu dẫn đến các biểu hiện hạ đường huyết, ví dụ như tim đập nhanh, da tái xanh, vã mồ hôi. Ở trường hợp nhẹ, người bị hạ đường huyết có thể cải thiện triệu chứng bằng cách uống nước đường hoặc nước hoa quả (có cho thêm 2 – 3 thìa cà phê đường). Ở những trường hợp nghiêm trọng, nếu người bệnh có biểu hiện mù mờ ý thức thì phải ngay lập tức dùng dung dịch đường ưu trương 10% hoặc 30% thông qua đường tĩnh mạch, sau đó người bệnh phải nhập viện để tiếp tục theo dõi, điều trị.
2. Quên liều và xử lý
Nếu quên một liều dùng Gliclazid, người bệnh hãy uống thuốc càng sớm càng tốt ngay khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu đã gần với liều kế tiếp thì hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp theo kế hoạch, tránh uống gấp đôi liều.
Tác dụng phụ của Gliclazide
Nhìn chung, tác dụng phụ của Gliclazid bao gồm rối loạn tiêu hóa, đau đầu, buồn nôn, phát ban…
Thần kinh trung ương: trạng thái lơ mơ, vã mồ hôi;
Tim mạch: tăng tần số tim;
Da: tái xanh;
Tiêu hóa: đói cồn cào, nôn…
Nếu người bệnh gặp bất kỳ tác dụng phụ nào của Gliclazide, hãy thông báo cho bác sĩ biết để đưa ra biện pháp xử trí phù hợp. Nhìn chung, các tác dụng phụ thường giảm khi ngưng thuốc. Việc uống thuốc cùng bữa ăn cũng giúp hạn chế tác dụng phụ.
Ngay khi gặp bất kỳ tác dụng phụ nào của Gliclazide, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ biết
Tương tác thuốc Gliclazide
Sự phối hợp với một số loại thuốc có làm giảm hoặc tăng tác dụng của Gliclazide:
1. Tăng tác dụng hạ glucose huyết
Tình trạng hạ glucose huyết quá mức có thể xảy ra khi Gliclazid được sử dụng cùng với các thuốc sau:
Không sử dụng Miconazol đồng thời với Gliclazide, vì Miconazol có thể làm tăng tác dụng hạ glucose huyết của Gliclazide, dẫn đến nguy cơ hạ đường huyết nghiêm trọng, thậm chí có thể gây hôn mê.
Không nên dùng phối hợp Gliclazid với Phenylbutazon, rượu và các loại đồ uống chứa rượu.
Cần thận trọng khi dùng phối hợp Gliclazide với các thuốc chống đái tháo đường khác (biguanid, acarbose, insulin), các chất đối kháng thụ thể H2, các thuốc chẹn beta, các chất ức chế enzym chuyển (enalapril, captopril), fluconazol, các thuốc chống viêm không steroid (NSAID), sulfonamid, các IMAO.
2. Giảm tác dụng hạ glucose huyết
Không nên dùng danazol khi đang chữa trị bằng Gliclazid, do có thể làm tăng glucose huyết.
Clorpromazin liều cao (> 100 mg/ngày) làm tăng glucose huyết (giảm giải phóng insulin), không nên dùng loại thuốc này khi đang chữa trị bằng Gliclazide.
Không nên dùng phối hợp Gliclazid với các glucocorticoid (đường toàn thân và tại chỗ trong khớp, thụt trực tràng, bôi trên da) và tetracosactide, do chúng làm tăng glucose huyết (giảm dung nạp glucose bởi các corticoid).
Không nên dùng phối hợp Gliclazide với salbutamol, ritodrine, terbutaline (đường tĩnh mạch), do chúng làm tăng glucose huyết bởi các chất kích thích beta.
3. Tương tác khác
Cần lưu ý nếu dùng Gliclazid phối hợp với những loại thuốc khác:
Nếu không thể tránh được việc phải dùng phối hợp với danazol, clorpromazin liều cao, các glucocorticoid và tetracosactide thì bác sĩ cần thông báo trước cho người bệnh để tăng cường kiểm tra glucose huyết. Bác sĩ có thể điều chỉnh liều dùng thuốc chữa đái tháo đường trong thời gian sử dụng danazol, clorpromazin hoặc corticoid và sau khi ngưng dùng các thuốc này.
Nếu phải dùng phối hợp Gliclazide với salbutamol, ritodrine, terbutaline (đường tĩnh mạch) thì cần tăng cường kiểm tra glucose huyết. Nếu cần, bác sĩ có thể chỉ định chuyển sang dùng insulin.
Các sulfonylurea có thể làm tăng tác dụng chống đông máu của một số thuốc chống đông máu (như warfarin…). Thế nên, nếu dùng phối hợp với Gliclazid bác sĩ có thể cần điều chỉnh liều dùng thuốc chống đông máu.
Bác sĩ sẽ cân nhắc kỹ lưỡng khi chỉ định cho người bệnh dùng thuốc Gliclazide phối hợp với những loại thuốc khác
Bảo quản thuốc Gliclazide
Thuốc Gliclazide cần được bảo quản ở nhiệt độ dưới 30℃. Hãy để thuốc xa tầm tay, tầm nhìn của trẻ. Không sử dụng thuốc sau ngày hết hạn. Người bệnh không được bỏ thuốc qua nước thải hoặc rác thải sinh hoạt.
Cảnh báo và thận trọng khi dùng Gliclazide
Lưu ý chung:
Gliclazid cũng như các sulfonylurea khác có thể gây hạ glucose huyết (lượng glucose trong máu hạ xuống dưới 60 mg/dl tương đương 3,3 mmol/lít). Tình trạng hạ glucose huyết có thể xuất hiện khi sử dụng thuốc quá liều, ăn uống thất thường, bỏ bữa, uống rượu, luyện tập nặng kéo dài. Biểu hiện hạ glucose huyết xảy ra phổ biến hơn ở người bị suy gan, suy thận, người cao tuổi.
Người bệnh đang điều trị ổn định bằng Gliclazide có thể không kiểm soát được glucose huyết khi bị stress (ở trường hợp phẫu thuật, chấn thương, sốt cao, nhiễm khuẩn). Lúc này, người bệnh có thể được chỉ định dùng insulin, phối hợp với thuốc Gliclazid hoặc sử dụng insulin đơn độc thay cho Gliclazide.
Với người bị suy thận, suy gan nặng, dược động học hoặc dược lực học của Gliclazid có thể thay đổi. Ở những người bệnh này, tác dụng hạ đường huyết có thể kéo dài hơn nên cần có biện pháp xử trí phù hợp.
Người bị giảm dung nạp galactose, bị thiếu hụt lactase hoặc đang bị rối loạn hấp thu glucose – galactose (do di truyền) không nên sử dụng thuốc Gliclazid. Người bị thiếu hụt enzym G6PD khi sử dụng sulfonylurea có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu.
Lưu ý với phụ nữ có thai: Không chỉ định cho phụ nữ đang mang thai dùng Gliclazide. Người đang dùng thuốc Gliclazid có thai cần thông báo ngay cho bác sĩ biết. Bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định cho người bệnh dùng insulin.
Lưu ý với phụ nữ đang cho con bú: Không nên dùng thuốc Gliclazide cũng như các sulfonylurea khác trong giai đoạn cho con bú, do tình trạng hạ glucose huyết có thể xảy ra ở trẻ. Trong trường hợp bắt buộc phải sử dụng Gliclazid thì phải ngưng cho con bú.
Lưu ý khi vận hành máy móc/lái xe:Thuốc Gliclazide không có hoặc tác động không đáng kể đến khả năng lái xe và dùng máy móc. Thế nhưng, người bệnh cần lưu ý đến các triệu chứng hạ đường huyết và nên cẩn thận khi lái xe hoặc vận hành máy móc, đặc biệt là khi mới bắt đầu chữa trị.
Câu hỏi thường gặp
Một số câu hỏi thường gặp liên quan đến thuốc Gliclazid:
1. Gliclazide uống lúc nào?
Thuốc thường được khuyến nghị dùng bằng đường uống trước bữa ăn sáng 30 phút. Nếu bác sĩ chỉ định dùng 2 liều/ngày, người bệnh thường cần dùng thuốc 1 liều vào bữa sáng và 1 liều vào bữa tối (trước bữa ăn 30 phút).
Người bệnh thường được khuyến cáo nên uống thuốc Gliclazide trước khi ăn khoảng 30 phút
2. Tại sao Gliclazide uống trước ăn?
Uống thuốc Gliclazid trước ăn khoảng 30 phút giúp tăng cường hiệu suất của thuốc thông qua cách đảm bảo rằng Gliclazide tiếp xúc với dạ dày và được hấp thu hiệu quả vào máu.
3. Thuốc Gliclazide có hại cho thận không?
Nhìn chung, người có chức năng thận bình thường, người bị suy thận ở mức độ nhẹ đến vừa có thể dùng thuốc Gliclazid theo chỉ định của bác sĩ. Loại thuốc này không được khuyến cáo dùng cho người bị suy thận nặng.
Gliclazide cần được sử dụng đúng liều và theo dõi sát để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm do hạ đường huyết. Tại Bệnh viện Tâm Anh, bạn sẽ được đội ngũ chuyên gia Nội tiết – Đái tháo đường xây dựng phác đồ điều trị cá thể hóa, kết hợp tư vấn dinh dưỡng và theo dõi liên tục. Chủ động kiểm soát đường huyết hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng tim mạch, thần kinh, thị giác và cải thiện chất lượng sống lâu dài – đặt lịch khám chuyên khoa để được tư vấn và theo dõi toàn diện ngay hôm nay.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội:
108 Phố Hoàng Như Tiếp, Phường Bồ Đề, TP. Hà Nội
(Đ/c cũ: 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP. Hà Nội)
Tóm lại, Gliclazide thường được chỉ định dùng để điều trị bệnh tiểu đường type 2. Người bệnh chỉ nên dùng thuốc Gliclazid khi được bác sĩ chỉ định và phải dùng đúng liều lượng, tránh tự ý dùng thuốc hay thay đổi liều dùng.
