Dydrogesterone là thuốc gì? Công dụng và cách sử dụng an toàn

Dydrogesterone là hoạt chất progestogen tổng hợp thường được kê đơn để điều trị các rối loạn do thiếu hụt progesterone, như rối loạn kinh nguyệt, lạc nội mạc tử cung hay dọa sảy thai. Việc hiểu rõ cơ chế tác dụng, chỉ định, liều dùng và mức độ an toàn của thuốc giúp người bệnh sử dụng đúng, tránh rủi ro và đạt hiệu quả điều trị tối ưu. Đây là lý do bạn cần nắm thông tin chuẩn xác trước khi dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ.

Thông tin hoạt chất chỉ mang tính chất tham khảo chung. Để biết chi tiết, người bệnh cần đọc hướng dẫn sử dụng của từng loại thuốc và chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ.

Dydrogesterone là thuốc gì?

Dydrogesterone là 1 progesterone tổng hợp, hoạt động tương tự hormone progesterone tự nhiên. Progesterone đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong nhiều chức năng sinh sản, đặc biệt là trong việc điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và duy trì thai kỳ. Khi cơ thể thiếu hụt progesterone, nhiều vấn đề sức khỏe có thể phát sinh. Dydrogesterone được tạo ra để bù đắp sự thiếu hụt này, hoạt động tương tự progesterone tự nhiên.

Một trong những đặc điểm nổi bật của dydrogesterone là không có đặc tính androgen (gây rậm lông, mọc râu) hay estrogen (phát triển đặc điểm sinh dục phụ nữ), giúp tăng tính an toàn và khả năng dung nạp cho người bệnh.

Hoạt chất này thường được bào chế dưới dạng viên nén và được biết đến với tên thương hiệu phổ biến là Duphaston.

Tên khác	Dydrogesterone 152-62-5 Isopregnenone Hydrogesterone Duphaston
Tên thương mại (Common Brand Name)	Duphaston Dabroston Dydrogest Dydrogestone Femoston (kết hợp với Estradiol)
Tên gọi chung (Common Generic Name)	Dydrogesterone
Danh mục (Availability)	Thuốc kê đơn
Dạng bào chế	Viên nén
Cách sử dụng	Uống trực tiếp
Công thức hóa học	C21 H28 O2
Khối lượng phân tử	312.4 g/mol
ID CAS	152-62-5
Mã ATC	G03DB01

Dược lực học

Dydrogesterone tác động lên nội mạc tử cung, kích hoạt pha bài tiết sau tác động của estrogen và giúp ngăn nguy cơ tăng sản hoặc ung thư nội mạc tử cung do estrogen đơn thuần. Hoạt chất này không có tính corticoid và không ức chế rụng trứng, vì vậy vẫn có thể dùng cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.

Ở phụ nữ mãn kinh còn tử cung, liệu pháp estrogen đơn độc có thể làm tăng nguy cơ tổn thương nội mạc. Việc bổ sung progesterone tổng hợp giúp cân bằng nội tiết và giảm rủi ro quá sản niêm mạc, đặc biệt trong phác đồ hormone thay thế.

Thuốc Dydrogesterone có tác dụng gì?

Dydrogesterone có tác dụng chính là bù đắp sự thiếu hụt progesterone trong cơ thể phụ nữ, từ đó điều trị nhiều vấn đề liên quan đến hormone này. Các tác dụng cụ thể bao gồm:

• Điều trị các rối loạn kinh nguyệt: giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt không đều, vô kinh thứ phát, đau bụng kinh (thống kinh) và hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS).
• Hỗ trợ duy trì thai kỳ: được sử dụng để điều trị dọa sảy thai và sảy thai liên tiếp do thiếu hụt progesterone.
• Điều trị lạc nội mạc tử cung: giảm các triệu chứng đau và kiểm soát sự phát triển của mô nội mạc tử cung lạc chỗ.
• Hỗ trợ sinh sản: được dùng để hỗ trợ giai đoạn hoàng thể trong thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
• Liệu pháp thay thế hormone (HRT): Thuốc này được kết hợp với estrogen trong HRT cho phụ nữ mãn kinh.
• Điều trị xuất huyết tử cung bất thường: giúp kiểm soát và ngăn chặn tình trạng chảy máu tử cung do rối loạn nội tiết.

Dược động học

1. Hấp thu

Dydrogesterone được hấp thu nhanh qua đường uống, đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương sau khoảng 0,5-2,5 giờ. Tuy nhiên, dù hấp thu tốt, sinh khả dụng tuyệt đối của hoạt chất chỉ vào khoảng 28% do chuyển hóa bước một tại gan.

2. Phân bố

Thể tích phân bố tĩnh khoảng 1400 lít. Dydrogesterone và chất chuyển hóa chính của nó là 20α-dihydrodydrogesterone (DHD) liên kết với protein huyết tương ở mức độ cao (trên 90%).

3. Chuyển hóa

Thuốc được chuyển hóa rất nhanh ở gan thành DHD. Quá trình chuyển hóa chính tạo ra DHD là được xúc tác trong bào tương do enzyme aldo-keto reductase 1C (AKR 1C).

4. Bài tiết (Thải trừ)

Dydrogesterone và các chất chuyển hóa của nó được thải trừ chủ yếu qua nước tiểu, trung bình khoảng 63%, dưới dạng liên kết với acid glucuronic.

Thải trừ hoàn toàn trong vòng 72 giờ.

Chỉ định của Dydrogesterone

Dydrogesterone được chỉ định rộng rãi trong điều trị nhiều tình trạng lâm sàng liên quan đến sự thiếu hụt progesterone. Các chỉ định chính bao gồm:

• Điều hòa chu kỳ kinh nguyệt
• Lạc nội mạc tử cung
• Đau bụng kinh
• Vô sinh do suy hoàng thể
• Hỗ trợ hoàng thể trong hỗ trợ sinh sản (ART)
• Dọa sảy do thiếu hụt progesterone
• Sảy thai liên tiếp do thiếu hụt progesterone

Như một chất bổ sung theo chu kỳ trong liệu pháp estrogen trên phụ nữ tử cung còn nguyên vẹn, Dydrogesterone có thể được sử dụng:

• Để ngăn ngừa tăng sản nội mạc tử cung trong giai đoạn sau mãn kinh
• Các trường hợp chảy máu tử cung bất thường
• Vô kinh thứ phát

Chống chỉ định Dydrogesterone

Dydrogesterone có một số chống chỉ định cần được tuân thủ nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Thuốc không được sử dụng trong các trường hợp sau:

• Dị ứng: người có tiền sử dị ứng hoặc quá mẫn với hoạt chất này hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc.
• Hỗ trợ hoàng thể trong hỗ trợ sinh sản (ART) nên ngừng sau khi chẩn đoán đã sảy thai hoặc phá thai.
• Được biết hoặc nghi ngờ có các ung thư ác tính do hormon
• Xuất huyết âm đạo không rõ nguyên nhân: chảy máu âm đạo bất thường chưa được chẩn đoán, cần phải tìm ra nguyên nhân trước khi bắt đầu điều trị bằng thuốc.
• Bệnh gan nặng: người có các bệnh về gan cấp tính hoặc mạn tính, hoặc có chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng.

Luôn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đánh giá lợi ích và rủi ro trước khi quyết định sử dụng thuốc.

Liều lượng và cách dùng Dydrogesterone

Liều lượng và cách dùng của Dydrogesterone phụ thuộc vào tình trạng bệnh cụ thể của mỗi người. Người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả điều trị cao nhất và đảm bảo an toàn.

Quá liều và quên liều thuốc

1. Quá liều và xử lý

Độc tính của Dydrogesterone thấp, nếu nhận thấy các triệu chứng sau đây, cần báo ngay cho bác sĩ:

• Buồn nôn và nôn
• Chóng mặt, uể oải
• Ngủ gà, buồn ngủ

Bác sĩ có thể chỉ định ngừng dùng thuốc và cân nhắc điều trị triệu chứng.

2. Quên liều và xử lý

Phải tuân thủ đúng liều lượng và thời gian uống thuốc mà bác sĩ đã chỉ định, tránh quên liều. Nếu quên, hãy uống ngay khi nhớ ra, nhưng nếu gần đến liều tiếp theo thì bỏ qua liều đã quên.

Tác dụng phụ của Dydrogesterone

Dydrogesterone nhìn chung được dung nạp tốt, tuy nhiên, cũng như các loại thuốc khác, nó có thể gây ra một số tác dụng phụ. Mức độ và tần suất xuất hiện tác dụng phụ có thể khác nhau tùy thuộc vào cơ địa và liều lượng sử dụng của mỗi người.

1. Thường gặp

Tác dụng phụ thường gặp như:

• Rối loạn thần kinh: đau đầu, đau nửa đầu.
• Rối loạn tiêu hóa: buồn nôn.
• Rối loạn về cơ quan sinh sản và vú: rối loạn kinh nguyệt (chảy máu tử cung, rong kinh, mất kinh, thống kinh và kinh nguyệt không đều), đau hoặc nhạy cảm vú.

2. Ít gặp

Tác dụng phụ ít gặp như:

• Rối loạn về da và mô dưới da: viêm da dị ứng như nổi mẩn, ngứa, phát ban.
• Rối loạn gan mật: thay đổi chức năng gan, có thể biểu hiện bằng các triệu chứng như suy nhược, mệt mỏi, đau bụng dưới hoặc vàng da.
• Rối loạn tâm thần: thay đổi tâm trạng, trầm cảm.

3. Hiếm gặp

Tác dụng phụ hiếm gặp như:

• Rối loạn máu và hệ bạch huyết: thiếu máu tán huyết (một dạng thiếu máu do các tế bào hồng cầu bị phá hủy sớm).
• Phản ứng quá mẫn: phù mạch (sưng đột ngột ở mặt, môi, lưỡi và họng), phản ứng dị ứng toàn thân, khó thở
• Rối loạn về vú và cơ quan sinh sản: sưng vú.
• Sự phát triển của khối u: đã có báo cáo về việc thuốc gây ra u màng não, nhưng tỉ lệ rất thấp.

Khi nhận thấy bất kỳ tác dụng phụ nào, hãy báo cho bác sĩ để được điều chỉnh thuốc.

Tương tác thuốc

Dydrogesterone nhìn chung được dung nạp tốt, nhưng vẫn có nguy cơ giảm hiệu quả khi dùng cùng các thuốc cảm ứng enzym gan như rifampicin, phenobarbital, phenytoin hay carbamazepine. Những thuốc này làm tăng chuyển hóa hoạt chất tại gan, dẫn đến giảm nồng độ trong máu và giảm tác dụng điều trị. Vì vậy, người bệnh cần thông báo đầy đủ thuốc đang dùng để bác sĩ điều chỉnh phác đồ phù hợp.

Bảo quản thuốc

Để đảm bảo hiệu quả và an toàn của thuốc, bạn cần bảo quản đúng cách theo các hướng dẫn sau:

• Nhiệt độ: bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng, thường là dưới 30°C. Tránh để thuốc ở nơi có nhiệt độ quá cao như trong xe hơi hoặc gần các nguồn nhiệt.
• Độ ẩm: giữ thuốc ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp và những nơi ẩm ướt như phòng tắm.
• Vị trí: luôn để thuốc xa tầm tay trẻ em và vật nuôi.
• Hộp đựng: giữ thuốc trong bao bì gốc của nhà sản xuất. Không chuyển thuốc sang các loại hộp đựng khác vì có thể làm hỏng thuốc hoặc gây nhầm lẫn.
• Hạn sử dụng: không dùng thuốc đã quá hạn sử dụng. Vứt bỏ thuốc đã hết hạn theo đúng quy định.

Cảnh báo và thận trọng khi dùng thuốc

Khi sử dụng Dydrogesterone, cần lưu ý các cảnh báo và thận trọng sau:

• Không tự ý dùng thuốc: Dydrogesterone là thuốc kê đơn. Chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ, không tự ý mua và sử dụng.
• Thai kỳ và cho con bú: thuốc được dùng để hỗ trợ thai kỳ khi điều trị sảy thai và dọa sảy thai, không nên dùng thuốc trong thời kỳ cho con bú vì một lượng nhỏ thuốc có thể bài tiết qua sữa mẹ, chưa xác định được có nguy cơ đối với trẻ nhỏ hay không.
• Tầm soát định kỳ: khi dùng hoạt chất này trong liệu pháp thay thế hormone (HRT), cần khám phụ khoa và tầm soát ung thư vú định kỳ.
• Bệnh huyết khối: cần thận trọng ở những người có tiền sử hoặc nguy cơ bị huyết khối tắc mạch. Nếu xuất hiện triệu chứng như đau ngực, khó thở, sưng đau chân, cần ngưng thuốc và đến cơ sở y tế ngay.
• Chảy máu bất thường: nếu gặp tình trạng ra máu âm đạo bất thường, cần thông báo cho bác sĩ để được kiểm tra và loại trừ các nguyên nhân khác.
• Rối loạn chức năng gan: thận trọng khi dùng cho người có tiền sử hoặc đang mắc các bệnh về gan.
• Các tình trạng khác: cần theo dõi chặt chẽ khi dùng cho người có tiền sử trầm cảm.

Dydrogesterone chỉ phát huy hiệu quả tối ưu khi được kê đơn đúng liều, đúng thời điểm sinh lý và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa nội tiết – sinh sản. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, người bệnh được đánh giá hormone chuyên sâu, xây dựng phác đồ cá thể hóa và theo dõi đáp ứng điều trị bằng xét nghiệm định kỳ. Quy trình khép kín giúp giảm nguy cơ tác dụng phụ, tăng tỷ lệ thành công cho các trường hợp rối loạn kinh, hỗ trợ mang thai hoặc điều trị lạc nội mạc tử cung.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Dydrogesterone là thuốc nội tiết được sử dụng trong nhiều phác đồ liên quan đến thiếu hụt progesterone, từ rối loạn kinh nguyệt đến hỗ trợ thai kỳ. Dù có hiệu quả lâm sàng rõ ràng, việc dùng thuốc cần tuân thủ chỉ định, liều lượng và theo dõi của bác sĩ để hạn chế tác dụng phụ và tránh tự ý điều trị. Người bệnh không nên xem đây là lựa chọn thay thế progesterone tự nhiên nếu chưa được thăm khám và đánh giá chuyên môn.