Khi giảm cân, nhiều người muốn lấy lại vóc dáng càng nhanh càng tốt bằng cách thực hiện chế độ ăn khắt khe và vận động cường độ cao. Trong bài viết sau, Chuyên viên Dinh dưỡng – Tiết chế Trịnh Hà Nhật Quyên, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh sẽ chia sẻ chi tiết về vấn đề “giảm cân quá nhanh có hại không?”.
Không có mức cụ thể để quy định như thế nào gọi là “giảm cân nhanh”. Con số này phụ thuộc vào cân nặng, độ tuổi và mức độ hoạt động của cơ thể. Theo nhiều chuyên gia, giảm 0,5–1 kg/tuần là mức giảm lành mạnh và an toàn [1].
Việc giảm quá nhanh có thể làm tăng nguy cơ mắc nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm mất cơ, sỏi mật, thiếu hụt dinh dưỡng và giảm quá trình trao đổi chất. Những cách giảm cân nhanh phổ biến là tập thể dục nhiều và áp dụng chế độ ăn rất ít calo (dưới 800 calo) mỗi ngày. Nhiều người thích chế độ ăn rất ít calo vì giảm cân nhanh hơn so tập thể dục.
Giảm cân nhanh trong giai đoạn đầu rất bình thường. Khi tiêu thụ ít calo hơn lượng calo cơ thể đốt cháy, cơ thể bắt đầu sử dụng năng lượng dự trữ (glycogen). Glycogen trong cơ thể liên kết với nước, vì vậy khi đốt cháy glycogen để lấy nhiên liệu, cơ thể cũng giải phóng nước. Điều này giải thích tại sao bạn có thể giảm nhiều cân trong tuần đầu tiên. Khi cơ thể bạn sử dụng hết lượng glycogen dự trữ, cân nặng sẽ giảm ổn định ở mức 0,5–1 kg/tuần.
Việc giảm cân quá nhanh có thể gây ra những thay đổi nghiêm trọng trong cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe như sỏi mật, mất nước, mất cân bằng điện giải, suy dinh dưỡng… Do đó, người thừa cân, béo phì nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phác đồ giảm cân phù hợp với thể trạng cơ thể, giảm thiểu nguy cơ biến chứng.
Bên cạnh câu hỏi “giảm cân quá nhanh có hại không?”, nhiều người còn thắc mắc về những tác động cụ thể đến sức khỏe khi giảm cân cấp tốc. Chế độ ăn kiêng thúc đẩy giảm cân nhanh thường rất ít calo và chất dinh dưỡng, khiến cơ thể suy kiệt, gây nên nhiều vấn đề sức khỏe, rất nguy hiểm nếu duy trì trong thời gian dài. Một số tác hại của việc giảm cân quá nhanh như:
Giảm cân không phải lúc nào cũng giống giảm mỡ. Tuy chế độ ăn rất ít calo có thể giúp giảm cân nhanh chóng nhưng cũng làm giảm lượng lớn khối cơ và nước. Vì vậy, người thừa cân, béo phì nên kết hợp dinh dưỡng với tập luyện sức bền hoặc nâng tạ để hạn chế mất cơ.
Giảm cân quá nhanh có thể làm chậm quá trình trao đổi chất, quyết định số lượng calo đốt cháy mỗi ngày. 2 lý do khiến quá trình trao đổi chất giảm khi áp dụng chế độ ăn rất ít calo là mất cơ và giảm hormone điều chỉnh quá trình trao đổi chất, chẳng hạn như hormone tuyến giáp. Sự sụt giảm này có thể kéo dài rất lâu kể cả khi chế độ ăn kiêng đã kết thúc.
Nếu không thường xuyên nạp đủ calo, bạn có nguy cơ bị thiếu hụt dinh dưỡng. Điều này bởi rất khó để bổ sung đủ các chất dinh dưỡng quan trọng như sắt, folate và vitamin B12 khi áp dụng chế độ ăn ít calo.
Một số ảnh hưởng của tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng:
Bạn có thể tránh được tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng bằng cách ăn chế độ ăn giàu thực phẩm tươi, chưa qua chế biến. Những thực phẩm này chứa ít calo hơn và tăng cảm giác no, giúp giảm cân.
Sỏi mật là những mảnh vật liệu cứng hình thành bên trong túi mật. Túi mật phân hủy thức ăn béo bằng cách tiết dịch tiêu hóa. Nếu ăn quá ít, túi mật không phải tiết dịch tiêu hóa. Lâu dần, dịch tiêu hóa lắng đọng, kết hợp lại với nhau và hình thành sỏi mật. Sỏi mật có thể bị kẹt bên trong lỗ mở của túi mật, gây đau dữ dội và khó tiêu.
Giảm cân nhanh bằng chế độ ăn rất ít calo còn gây:
Giảm 0,5–1kg/tuần là mức giảm lành mạnh và an toàn. Mức này giúp cơ thể có thời gian thích nghi, giảm nguy cơ mất cơ, suy dinh dưỡng hoặc rối loạn chuyển hóa. Nếu có bệnh nền, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có kế hoạch giảm cân phù hợp.
Đăng ký tư vấn về thừa cân, béo phì tại đây
Câu hỏi “giảm cân quá nhanh có hại không?” đã được giải đáp ở trên nhưng nhiều người còn thắc mắc “làm cách nào để giảm cân hiệu quả và an toàn?”. Các phương pháp giảm cân khoa học và an toàn như:
Protein là một trong những chất dinh dưỡng quan trọng, mang đến một số lợi ích như:
Tốc độ ăn ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả giảm cân. Ăn chậm giúp hỗ trợ tiêu hóa, giúp não kịp nhận tín hiệu no từ hệ tiêu hóa và giảm nguy cơ ăn quá mức hoặc ăn theo cảm xúc.
Trà xanh và trà ô long đều chứa caffeine và polyphenol (đặc biệt là catechin), giúp tăng cường trao đổi chất từ 4%–5% [2], cải thiện đốt cháy mỡ lên đến 10%–17%, đặc biệt là mỡ vùng bụng và giúp giảm cân mà không gây mất nước.
Thiếu ngủ có thể làm tăng mức ghrelin (hormone gây đói) và làm giảm mức leptin (hormone gây no). Điều này nghĩa là ngủ kém có thể gây đói, khiến việc giảm cân trở nên khó khăn hơn.
Tập luyện sức bền hoặc nâng tạ có thể giúp hạn chế mất cơ và giảm sự trao đổi chất khi giảm cân. Bạn có thể tập luyện cường độ cao ngắt quãng (HIIT), bao gồm các đợt tập luyện ngắn, mạnh. Không giống như bài tập aerobic thông thường, HIIT tiếp tục đốt cháy calo trong thời gian dài sau khi tập luyện.
Chất xơ hòa tan có thể giúp đốt cháy chất béo, đặc biệt là mỡ bụng. Trước khi bắt đầu giảm cân, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn về dinh dưỡng cũng như thực đơn phù hợp với tình trạng sức khỏe.
Carbohydrate (đặc biệt là tinh bột tinh chế và đường) là nguyên nhân phổ biến khiến nhiều người tăng cân không kiểm soát. Một chế độ ăn cắt giảm carb tinh chế giúp:
Một số chế độ ăn giảm cân khoa học bạn có thể tham khảo:
Các phương pháp này đều khuyến khích sử dụng thực phẩm tự nhiên, chưa qua chế biến, đặc biệt là các món ăn có nguồn gốc thực vật, từ đó hỗ trợ giảm cân lành mạnh.
Phẫu thuật bariatric hoặc phẫu thuật chuyển hóa là phương pháp thay đổi hệ tiêu hóa để giảm cân. Bariatric được thực hiện khi chế độ ăn kiêng và tập thể dục không hiệu quả hoặc khi người bệnh gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng do cân nặng. Phương pháp này bao gồm các dạng sau: cắt dạ dày hình ống, nối tắt dạ dày, thắt đai dạ dày và chuyển dòng mật tụy.
Giảm cân không xâm lấn an toàn tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Với giấy phép hoạt động từ Bộ Y tế và phác đồ giảm cân chuẩn quốc tế, nơi đây cung cấp giải pháp giảm cân, mỡ toàn diện, không xâm lấn, được thiết kế riêng cho từng người bệnh. Tâm Anh kết hợp đa dạng phương pháp, từ nội khoa, ngoại khoa, công nghệ cao, dinh dưỡng đến y học vận động, cùng hệ thống xét nghiệm và đội ngũ bác sĩ, chuyên gia đầu ngành.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng bài viết trên đã giúp quý độc giả hiểu rõ hơn về vấn đề “giảm cân quá nhanh có hại không?”. Nếu có nhu cầu giảm cân an toàn, khách hàng nên đến bệnh viện uy tín. Bác sĩ cùng chuyên gia dinh dưỡng sẽ xây dựng phác đồ giảm cân phù hợp với tình trạng sức khỏe, giảm thiểu nguy cơ biến chứng.
