Đồi mồi có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, đặc biệt ở các vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời như mặt, vai tay và cánh tay. Vậy đâu là nguyên nhân gây ra đồi mồi và làm thế nào để phòng ngừa hiệu quả? Bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ giải đáp chi tiết qua bài viết dưới đây, giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này.
Đồi mồi (đốm nắng, đốm gan) là những vùng da có sắc tố sẫm màu, phẳng, thường xuất hiện ở những khu vực tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời như mặt, vai, tay và cánh tay. Chúng có kích thước, màu sắc khác nhau và tồn tại dưới dạng đốm riêng lẻ hoặc kết thành mảng lớn hơn theo thời gian. Đồi mồi vô hại và không cần điều trị y tế, nhưng có thể bị nhầm lẫn với một số tổn thương da khác, bao gồm khối u ác tính.
Khi cơ thể sản xuất quá mức melanin (sắc tố tạo màu cho da), đồi mồi có thể sẽ xuất hiện. Dưới đây là một số nguyên nhân có thể gây ra tình trình trạng đồi mồi ở da mặt.
Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mà không sử dụng biện pháp chống nắng khiến da chịu ảnh hưởng trực tiếp từ tia UV. Tia UV kích thích sản xuất melanin để bảo vệ da, nhưng theo thời gian, sự tích tụ quá mức melanin dẫn đến sự xuất hiện của các đốm nâu, đặc biệt ở những vùng tiếp xúc nhiều như mặt, tay, vai và lưng.
Càng lớn tuổi, lượng collagen càng suy giảm và hàng rào bảo vệ da cũng dần suy yếu. Điều này khiến da dễ bị tác động bởi các yếu tố môi trường, đặc biệt là tia UV dẫn đến các vấn đề như khô da, xuất hiện nếp nhăn và đốm đồi mồi.
Mặc dù chưa có kết luận chính xác về cơ chế di truyền của đồi mồi, nhưng một số nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến nguy cơ xuất hiện tình trạng này. Nếu cha mẹ hoặc người thân trong gia đình có đồi mồi, thì con của họ cũng có nguy cơ cao hơn mắc phải tình trạng này.
Nội tiết tố bên trong cơ thể thay đổi thường xuyên cũng là nguyên nhân gây ra đồi mồi. Đặc biệt với phụ nữ ở giai đoạn mang thai hoặc tiền mãn kinh quá trình sản sinh melanin cũng bị ảnh hưởng liên tục.
Khói bụi, hóa chất từ môi trường ô nhiễm có thể làm gia tăng stress oxy hóa (xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa các gốc tự do và chất chống oxy hóa trong cơ thể), thúc đẩy quá trình lão hóa và hình thành đồi mồi.
Chế độ ăn uống không lành mạnh, thiếu các chất chống oxy hóa như vitamin A, C, E, cùng các khoáng chất quan trọng có thể làm suy yếu hàng rào bảo vệ của da, khiến da dễ bị tổn thương và phát triển đồi mồi.
Một số loại thuốc như kháng sinh nhóm tetracycline, thuốc lợi tiểu hoặc thuốc điều trị hormone có thể làm da nhạy cảm hơn với ánh nắng, khiến quá trình tổng hợp melanin bị rối loạn. Ngoài ra, lạm dụng mỹ phẩm chứa thành phần tẩy mạnh cũng có thể làm mất cân bằng sắc tố da.
Để xác định bạn có bị đồi mồi hay không, hãy quan sát màu sắc, hình dạng hoặc vị trí xuất hiện của các đốm. Nhiều người vẫn hay nhầm lẫn giữa đồi mồi và tàn nhang, tuy nhiên tàn nhang chỉ thường gặp ở trẻ em và mờ dần khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Đồi mồi không có màu sắc cố định, thông thường sẽ là màu nâu nhạt đến đen. Nếu tiếp tục tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, đồi mồi có thể sẫm màu hơn bình thường.
Đốm đồi mồi có kích thước từ 1 nốt tàn nhang rất nhỏ đến đường kính 2,5cm. Hình dạng thường thấy của đồi mồi là hình tròn hoặc hình bầu dục, với các cạnh rất rõ ràng.
Các vị trí thường xuyên đồi mồi như:
Để xác định nốt đồi mồi và phân biệt với các tình trạng da liễu khác như nám da, tàn nhang hay ung thư da, bác sĩ da liễu có thể sử dụng một số phương pháp chẩn đoán sau: (1)
Đốm đồi mồi xuất hiện nhiều trên mặt không nguy hiểm, vì đây chỉ là hiện tượng tăng sắc tố do lão hóa hoặc bạn tiếp xúc nhiều với ánh nắng. Tuy nhiên, nếu đốm có sự thay đổi bất thường về kích thước, màu sắc hoặc kết cấu, bạn nên kiểm tra để loại trừ nguy cơ ung thư da.
Tìm hiểu thêm: Da bị đồi mồi có trị được không?
Với sự phát triển của y học hiện đại, có rất nhiều phương pháp điều trị đồi mồi, từ việc sử dụng dược liệu thiên nhiên đến các công nghệ tiên tiến. Các phương pháp phổ biến điều trị đồi mồi có thể kể đến như:
Nước cốt chanh, nha đam, giấm táo và mật ong có khả năng tẩy nhẹ tế bào chết, ức chế sự sản xuất melanin và cải thiện sắc tố da. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi thời gian dài và hiệu quả phụ thuộc vào cơ địa từng người.
Sử dụng kem bôi theo toa như hydroquinone, kết hợp với retinoid (tretinoin) và steroid nhẹ có thể giúp làm mờ đốm đồi mồi trong vài tháng. Kem hoặc thuốc bôi có chứa axit tranexamic, niacinamide, axit kojic cũng có tác dụng làm sáng da. Tuy nhiên, các sản phẩm này cần được sử dụng lâu dài và có thể gây kích ứng như đỏ, ngứa, khô da.
Trong thế giới hiện đại ngày nay, việc sử dụng công nghệ vào làm đẹp không còn quá xa lạ. Để điều trị đồi mồi, bạn có thể lựa chọn một số phương pháp tiên tiến sau: (2)
Để đạt hiệu quả cao và an toàn khi điều trị đốm đồi mồi, việc lựa chọn cơ sở da liễu uy tín là rất quan trọng. Các phương pháp công nghệ cao như laser, liệu pháp đông lạnh đòi hỏi bác sĩ tay nghề chuyên môn cao cũng như hệ thống máy móc tiên tiến. Nếu thực hiện tại những cơ sở không đảm bảo, bạn có thể gặp phải rủi ro như sẹo, tổn thương da gây lãng phí thời gian và chi phí điều trị.
Tại chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM và Đơn vị Da liễu – Thẩm mỹ Da, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7, khách hàng sẽ được điều trị với công nghệ hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Bệnh viện trang bị hệ thống Laser Pico StarWalker, giúp phá vỡ sắc tố melanin một cách chính xác, giảm thiểu tổn thương da. Đồng thời, công nghệ Laser Dynamis 4D giúp tái tạo bề mặt da, cải thiện kết cấu và làm đều màu da sau điều trị. Đối với những trường hợp đốm đồi mồi sâu hơn, Laser CO2 có thể được áp dụng để loại bỏ các lớp da chứa sắc tố một cách hiệu quả.
Ngoài ra dưới sự điều trị trực tiếp của đội ngũ bác sĩ giỏi, kết hợp với công nghệ tiên tiến từ châu Âu – Mỹ, khách hàng có thể yên tâm về tính an toàn và đảm bảo làn da sáng khỏe một cách tối ưu.
Việc duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh, giàu chất chống oxy hóa có thể giúp bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, làm chậm quá trình lão hóa và cải thiện sắc tố da. Đồng thời, thay đổi thói quen sinh hoạt như tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời hoặc sử dụng kem chống nắng mỗi ngày cũng là yếu tố quan trọng trong việc ngăn ngừa và giảm thiểu đồi mồi.
Để giúp tránh đồi mồi xuất hiện, bạn có thể làm theo các mẹo dưới đây:
Đồi mồi thường không tự biến mất theo thời gian. Chúng có thể mờ đi một phần nhưng sẽ không hoàn toàn biến mất nếu người bệnh không can thiệp và điều trị.
Bạn nên gặp bác sĩ da liễu khi da xuất hiện các triệu chứng bất thường, đặc biệt là khi đốm đồi mồi có những dấu hiệu thay đổi như: (3)
Đồi mồi có thể được điều trị bằng laser, peel da hoặc kem chứa retinol, hydroquinone và vitamin C. Người bệnh cần kết hợp chăm sóc da, chống nắng và duy trì lối sống lành mạnh để làm mờ đốm nâu và ngăn ngừa tái phát.
Để giảm và ngăn ngừa đốm đồi mồi, việc bổ sung các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, vitamin E, và Omega-3 là rất quan trọng. Những dưỡng chất này giúp bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, làm sáng và đều màu da, đồng thời hỗ trợ quá trình tái tạo và duy trì độ ẩm cho da. Các thực phẩm như rau quả tươi, hạt, cá và các loại dầu thực vật không chỉ cung cấp dưỡng chất cần thiết mà còn giúp giảm thiểu tình trạng viêm và lão hóa da, từ đó giúp ngăn ngừa sự xuất hiện của đốm đồi mồi.
Đồi mồi thường là tổn thương da lành tính do lão hóa và tác động của tia UV, không phải dấu hiệu của ung thư da. Tuy nhiên, nếu đốm đồi mồi thay đổi màu sắc, kích thước, hình dạng hoặc có biểu hiện bất thường như ngứa, chảy máu, bong tróc, cần đi khám da liễu để loại trừ nguy cơ ung thư da.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Đồi mồi là tình trạng da liễu lành tính, không gây hại cho sức khỏe và không tiến triển thành ung thư da. Vì vậy, nếu xuất hiện đốm đồi mồi trên da, bạn không cần quá lo lắng. Thay vào đó, hãy chú trọng chăm sóc da đúng cách, bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời và bổ sung dưỡng chất từ bên trong, giúp da luôn khỏe mạnh và tươi sáng.
