Đo đa ký hô hấp là gì? Ưu điểm, nhược điểm và quy trình đo

Đo đa ký hô hấp thường được bác sĩ chỉ định để kiểm tra, đánh giá tình trạng hô hấp của người bệnh trong lúc ngủ. Vậy đo đa ký hô hấp là gì? Việc đo đa ký hô hấp được thực hiện như thế nào, có an toàn không?

Đo đa ký hô hấp là gì?

Đo đa ký hô hấp (Respiratory polygraphy) là một dạng xét nghiệm không xâm lấn, được áp dụng nhằm theo dõi và ghi lại các biến cố liên quan đến hô hấp trong khoảng thời gian dài, đặc biệt là khi ngủ.

Đây là phương pháp phổ biến, giúp bác sĩ đánh giá các vấn đề liên quan đến hô hấp trong lúc người bệnh ngủ như nhịp thở, ngưng giảm thở, nhịp tim, mức oxy trong máu và các tín hiệu khác. Những thông số này giúp phát hiện các bất thường và mức độ nghiêm trọng của vấn đề mà người bệnh đang gặp phải, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp (nếu có).

Công dụng đo đa ký hô hấp

Đây là kỹ thuật hiện đại, giúp bác sĩ có thêm thông tin để chẩn đoán các vấn đề về hô hấp, điển hình như: (1)

1. Chẩn đoán ngưng thở khi ngủ

Một trong những ứng dụng quan trọng của đo đa ký hô hấp là hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán chứng ngưng thở khi ngủ. Đây là tình trạng tắc nghẽn đường thở tạm thời, dẫn đến các cơn ngưng thở khi ngủ diễn ra trong khoảng 10 giây hoặc lâu hơn, với lưu lượng khí giảm 30% và độ bão hòa oxy giảm ít nhất 4% so với ban đầu.

Hội chứng này có thể gây thiếu oxy, làm tăng nguy cơ gặp phải các biến cố tim mạch như tăng huyết áp, đột quỵ và các vấn đề về tim khác. Ngoài ra, ngưng thở khi ngủ còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, khiến người bệnh dễ buồn ngủ, mệt mỏi, thiếu sức sống, suy giảm trí nhớ…

2. Các rối loạn hô hấp khác trong giấc ngủ

Đo đa ký hô hấp còn giúp chẩn đoán các rối loạn hô hấp khác khi ngủ như tắc nghẽn đường hô hấp trên, giảm thở, rối loạn hô hấp trung ương…

3. Liên hệ với các bệnh lý tim mạch

Quá trình đo đa ký hô hấp có ghi lại các thông tin về phép đo nhịp tim, điện tâm đồ. Điều này giúp phát hiện mối liên quan giữa các rối loạn hô hấp với các bệnh tim mạch, chẳng hạn như tăng huyết áp, động mạch vành, suy tim… Dựa trên kết quả đó, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị và quản lý bệnh hiệu quả hơn.

4. Chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến thần kinh

Kỹ thuật đo đa ký giấc ngủ còn có thể hỗ trợ bác sĩ xác định rối loạn hô hấp do các bệnh thần kinh như đau nửa đầu, mất ngủ, ngủ rũ hoặc phình mạch máu não, giúp tầm soát và điều trị các bệnh lý nguy hiểm về thần kinh, bảo vệ sức khỏe người bệnh.

Đối tượng cần đo đa ký hô hấp

Tùy vào tình trạng người bệnh gặp phải mà bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định đo đa ký hô hấp hay đa ký giấc ngủ. Thông thường, những đối tượng sau có thể được bác sĩ chỉ định đo đa ký để phát hiện các bất thường liên quan đến hệ hô hấp:

• Người có dấu hiệu mắc chứng ngưng thở khi ngủ: thường xuyên ngáy to, được nhìn thấy ngưng thở khi ngủ, thở hổn hển hoặc có cảm giác nghẹt thở khi ngủ, ngủ dậy mệt mỏi, hay bị đau đầu…
• Người mắc bệnh về hô hấp: bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), suy hô hấp mạn tính, hen suyễn…
• Người béo phì, rối loạn huyết áp, suy tim, cấu trúc hàm mặt bất thường, viêm amidan mạn…
• Người có dấu hiệu rối loạn hô hấp kèm theo các triệu chứng liên quan đến thần kinh – cơ, rối loạn cơ hô hấp hoặc cơ thành ngực.
• Người cao tuổi gặp các vấn đề về hô hấp hoặc ngủ không ngon giấc do quá trình lão hóa của cơ thể.

Chỉ định đo đa ký hô hấp

Kỹ thuật này được thực hiện nhằm đánh giá tình trạng hô hấp của người bệnh lúc ngủ, khi người bệnh gặp một số vấn đề như:

• Nghi ngờ ngưng thở lúc ngủ.
• Thường xuyên ngáy to khi ngủ.
• Người nhà phát hiện người bệnh xuất hiện các cơn ngưng thở khi ngủ.
• Ngủ không sâu giấc, thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm.
• Ngủ rũ, buồn ngủ vào ban ngày.
• Đau nhức đầu, mệt mỏi, khó chịu khi thức giấc.
• Người nghi ngờ mắc các bệnh lý về hô hấp hoặc các bệnh lý khác liên quan.
• Người có dấu hiệu rối loạn hô hấp đi kèm các triệu chứng liên quan đến hệ thần kinh.
• Người thường xuyên ngủ ngáy có chỉ định phẫu thuật.

Ngoài ra, đo đa ký hô hấp còn được ứng dụng trong theo dõi hiệu quả điều trị một số bệnh lý như hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Chống chỉ định đo đa ký hô hấp

Đây là phương pháp an toàn, không xâm lấn, có thể ứng dụng trên hầu hết đối tượng. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn, một số đối tượng sau cần tham vấn bác sĩ trước khi thực hiện:

• Người mắc các bệnh lý hô hấp nặng.
• Người bị, suy tim, rối loạn nhịp tim, rối loạn huyết động.
• Người có vết thương hở tại vị trí cần đặt thiết bị theo dõi.
• Người bị rối loạn tâm thần hoặc không hợp tác.

Các phương pháp đo đa ký hô hấp

Thông thường, những thiết bị đo đa ký hô hấp chuyên dụng sẽ tích hợp các phương pháp/kênh sau nhằm ghi lại thông số cần thiết:

• Đo luồng khí thở qua mũi.
• Đo nồng độ oxy/mức độ bão hòa oxy trong máu.
• Đo nhịp tim.
• Đo tần suất/mức độ ngáy, nghiến răng bất thường.
• Cử động ngực bụng trong lúc thở.

Quy trình đo đa ký hô hấp

Để đảm bảo tính an toàn, hiệu quả khi thực hiện kỹ thuật này, người bệnh cần tuân thủ quy trình sau (chỉ mang tính tham khảo):

1. Chuẩn bị trước khi đo

• Bác sĩ sẽ thăm khám, chẩn đoán, giải thích và cho người bệnh ký giấy cam kết trước khi tiến hành đo.
• Vào buổi tối trước khi tiến hành đo đa ký hô hấp, người bệnh cần tuân thủ các yêu cầu sau:
  • Không sử dụng rượu bia, caffeine hoặc các chất kích thích khác.
  • Không ăn quá no hoặc uống quá nhiều nước.
  • Chọn trang phục rộng rãi, chất liệu mềm mại, thoải mái.
  • Hỏi ý kiến bác sĩ về các loại thuốc và thực phẩm chức năng trước khi uống.
• Nên có người thân đi cùng, đặc biệt là với người già, trẻ em hoặc người có bệnh nền.

2. Các bước đo

• Kỹ thuật viên chuẩn bị máy đo, cài đặt thông số và liên kết các thiết bị chuyên dụng.
• Hướng dẫn người bệnh nằm vào vị trí thích hợp để máy tiến hành đo. Quá trình đo diễn ra trong ít nhất 6 tiếng, do đó người bệnh cần nằm trong tư thế thoải mái, không chèn ép hay gây cản trở thiết bị y tế trong suốt quá trình đo.
• Theo dõi kỹ các thông số của người bệnh trong quá trình đo bao gồm: nhịp tim, nhịp thở, độ bão hòa oxy, tư thế ngủ…
• Tháo máy đo, gỡ điện cực và các phụ kiện liên quan khi người bệnh thức giấc.
• Đọc, trả kết quả và tư vấn, hướng dẫn người bệnh các thông tin liên quan.

3. Thời gian đo đa ký hô hấp

Thời gian thực hiện kỹ thuật phụ thuộc vào chu kỳ giấc ngủ bình thường của người bệnh. Tuy nhiên, để đạt kết quả tối ưu, thời gian thực hiện đo đa ký nên kéo dài ít nhất 6 giờ.

Trong trường hợp người bệnh có kết quả đo bất thường, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện lại để cho ra kết quả chính xác nhất. Ví dụ, trường hợp người bệnh mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ mức độ nặng, bác sĩ có thể hẹn người bệnh tái thực hiện đo vào ngày hôm sau đề cài đặt các thông số thở máy CPAP phù hợp hơn.

Đọc các chỉ số trong đo đa ký hô hấp

Một số chỉ số trong đo đa ký hô hấp giúp nhận biết các dấu hiệu bất thường (nếu có): (2)

• Nhịp tim: Nhịp tim bình thường của một người khi ngủ là khoảng 40 – 50 nhịp/phút.
• Tần số hô hấp: Nhịp thở bình thường của người trưởng thành khi ngủ là 12 – 20 nhịp/phút.
• Lưu lượng không khí qua mũi: Giúp đo lường và phát hiện các bất thường như ngưng thở khi ngủ.
• Hàm lượng oxy trong máu: Mức oxy trong máu bình thường rơi vào khoảng 95 – 100% bất kể lúc ngủ hay thức.
• Âm thanh hô hấp: Tần suất và mức độ tiếng ngáy, tiếng nghiến răng… trong lúc ngủ cũng phản ánh một phần sức khỏe hô hấp của người bệnh.

Máy đo đa ký hô hấp

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại máy đo đa ký hô hấp cho phép ghi nhận, đánh giá các thông số quan trọng liên quan đến hô hấp trong quá trình ngủ. Hầu hết các loại máy này đều gọn nhẹ, không có quá nhiều phụ kiện nên sẽ tạo cảm giác thoải mái cho người bệnh trong suốt quá trình thực hiện. Tuy nhiên, để có kết quả chính xác nhất, người bệnh nên đến đo đa ký hô hấp tại các bệnh viện lớn, được trang bị máy móc hiện đại, tiên tiến.

Ưu nhược điểm của đo đa ký hô hấp

Tương tự các kỹ thuật y tế khác, đo đa ký hô hấp cũng có một số ưu nhược điểm riêng như:

1. Ưu điểm

• Không xâm lấn, không gây cảm giác khó chịu trong quá trình thực hiện.
• Người bệnh có cảm giác thoải mái hơn khi không đeo quá nhiều thiết bị.
• Chẩn đoán các vấn đề liên quan đến rối loạn hô hấp, rối loạn giấc ngủ.
• Hỗ trợ điều trị và theo dõi các bệnh lý liên quan.
• Chi phí thấp hơn so với phương pháp đo đa ký giấc ngủ.
• Có thể linh động thực hiện tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ.

2. Hạn chế

• Phương pháp này chưa có khả năng đánh giá toàn diện bằng đo đa ký giấc ngủ.
• Nếu kết quả chưa thực sự rõ ràng, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện đo đa ký giấc ngủ.

Lưu ý sau khi đo đa ký hô hấp

Sau khi đo đa ký, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Đảm bảo tháo hết các phụ kiện của máy ra khỏi cơ thể.
• Chủ động theo dõi tình trạng sức khỏe, thông báo với bác sĩ nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường sau khi đo đa ký hô hấp.
• Tuân thủ kế hoạch điều trị trong trường hợp phát hiện các bệnh lý liên quan (nếu có).
• Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về việc điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt (nếu có).
• Tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi tiến triển bệnh lý, hiệu quả điều trị bệnh.

Câu hỏi thường gặp

Một số thắc mắc thường gặp của người dân liên quan đến kỹ thuật đo đa ký hô hấp gồm: (3)

1. Đo đa ký hô hấp có đau không?

Đo đa ký hô hấp là kỹ thuật không xâm lấn, không có tác động ngoại lực lớn đến cơ thể người bệnh nên sẽ không gây cảm giác đau đớn, khó chịu trong quá trình đo.

2. Quá trình đo có ảnh hưởng đến giấc ngủ không?

Thiết bị đo đa ký hô hấp thường gọn nhẹ, mặc dù có các điện cực, cảm biến, thiết bị ghi âm nhưng không tạo cảm giác cồng kềnh ảnh hưởng đến khả năng xoay lật, đổi tư thế… của người bệnh. Đặc biệt, không gian thực hiện kỹ thuật này thường thông thoáng, dễ chịu nên không ảnh hưởng đến giấc ngủ. Trường hợp người bệnh gặp các vấn đề như sợ chỗ lạ, sợ ngủ một mình… có thể trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn thêm.

3. Chi phí đo đa ký hô hấp là bao nhiêu?

Chi phí thực hiện kỹ thuật này thường không quá cao, có sự chênh lệch nhất định dựa vào nhiều yếu tố như bệnh viện thực hiện đo đa ký hô hấp, trình độ của đội ngũ bác sĩ, máy móc… Tuy nhiên, mức chênh lệch này thường không lớn. Để biết chính xác mức phí phải trả cho mỗi lần thực hiện, người bệnh nên liên hệ trực tiếp với các bệnh viện lớn để được tư vấn thêm.

4. Đo đa ký hô hấp ở đâu đáng tin cậy?

Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ uy tín, chuyên khám, thực hiện các kiểm tra và chữa trị các bệnh hô hấp, trong đó có đo đa ký hô hấp.

Bệnh viện Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Hô hấp dày dặn kinh nghiệm, đã khám và điều trị hiệu quả cho hàng nghìn người bệnh. Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn ứng dụng máy đo đa ký hô hấp Alice NightOne (Philips Respironics – Mỹ) hiện đại và nhiều máy móc công nghệ cao khác phục vụ hiệu quả cho chẩn đoán bệnh hô hấp như hệ thống máy xét nghiệm, chụp X-quang thế hệ mới, máy CT 768 và 1975 lát cắt…

Để được tư vấn cụ thể thông tin liên quan cũng như đặt lịch khám trước tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách vui lòng liên hệ theo thông tin hotline/fanpage dưới đây:

Tóm lại, đo đa ký hô hấp là kỹ thuật cần thiết trong các chẩn đoán liên quan đến rối loạn hô hấp, đặc biệt là trong lúc ngủ. Ngay khi có dấu hiệu bất thường liên quan đến chức năng hô hấp, người dân cần đến trực tiếp cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, chẩn đoán và xây dựng phác đồ điều trị nhanh chóng, an toàn, hiệu quả.