Xoang hàm nằm trong xương hàm trên, là một xoang thuộc hệ thống các xoang cạnh mũi. Bệnh gây ra các triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống người bệnh. Việc thăm khám và điều trị viêm xoang hàm sớm có ý nghĩa quan trọng giúp người bệnh cải thiện chất lượng sống và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Tùy theo mức độ bệnh, thể bệnh và tình trạng sức khỏe cũng như nguyện vọng của người bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Kháng sinh đóng vai trò quan trọng trong điều trị viêm xoang hàm do vi khuẩn, giúp tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh.
Viêm xoang hàm có thể kèm theo tình trạng phù nề niêm mạc mũi xoang. Chình sự phù nề niêm mạc làm trầm trọng thêm sự tắt nghẽn dẫn lưu niêm dịch. Trong trường hợp này, việc điều trị bệnh cần đến thuốc kháng viêm để giảm phù nề, tạo sự thông thoáng hệ thống mũi xoang, giúp dẫn lưu dịch hiệu quả và giảm triệu chứng.
Thuốc xịt mũi chứa phenylephrine hoặc oxymetazoline có tác dụng nhanh trong việc giảm nghẹt mũi nhờ cơ chế co mạch, giảm phù nề, giúp cải thiện dẫn lưu trong hốc mũi. Tuy nhiên, cần sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ, đặc biệt là tình trạng lệ thuộc thuốc khi dùng kéo dài.
Kháng histamin giúp giảm các triệu chứng dị ứng như hắt hơi, chảy mũi, nghẹt mũi do viêm xoang hàm, đặc biệt khi có yếu tố dị ứng kèm theo.
Thuốc loãng đàm (như acetylcysteine, bromhexine) giúp làm loãng dịch nhầy trong xoang, giúp dịch dễ thoát ra ngoài, từ đó giảm nghẹt mũi và cải thiện triệu chứng.
Dung dịch rửa mũi (như nước muối sinh lý hoặc nước muối ưu trương) giúp làm sạch hốc mũi, loại bỏ dịch nhầy, vi khuẩn và các tác nhân gây kích thích, từ đó hỗ trợ điều trị viêm xoang hàm.
Ở người bệnh không đáp ứng với điều trị nội khoa hoặc có các biến chứng liên quan đến viêm xoang hàm, người bệnh có polyp mũi, lệch vách ngăn mũi, quá phát cuốn mũi cần được chỉ định phẫu thuật. (1)
Phẫu thuật Caldwell-Luc là một phương pháp mở xoang hàm qua ngách lợi ở vùng răng hàm trên. Kỹ thuật này giúp tiếp cận và làm sạch xoang, loại bỏ mô viêm, polyp hoặc dị vật trong các trường hợp viêm xoang hàm mạn tính không đáp ứng với điều trị nội khoa. Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của các phương tiện nội soi, kỹ thuật Caldwell-Luc ngày càng ít được sử dụng. Tuy nhiên phương pháp này vẫn còn được sử dụng trong một vài trường hợp khi phẫu thuật nội soi không khả thi (các ca phức tạp như khối u ác tính hoặc chấn thương nặng)
Phẫu thuật nội soi mở xoang hàm là phương pháp can thiệp hiện đại giúp dẫn lưu dịch mủ, loại bỏ mô viêm và cải thiện thông khí xoang trong điều trị viêm xoang hàm.
Phương pháp này ngày càng được ưu tiên nhờ độ an toàn và các thế mạnh vượt trội như:
Nong lỗ mở xoang sau phẫu thuật là kỹ thuật được thực hiện để duy trì sự thông thoáng của lỗ xoang sau khi phẫu thuật nội soi mũi xoang (FESS). Sau khi mở rộng hoặc làm sạch các xoang (như xoang hàm, trán, sàng), bác sĩ có thể sử dụng dụng cụ chuyên biệt để nong lỗ xoang, ngăn ngừa tái tắc do sẹo hoặc viêm. Quy trình này giúp cải thiện dẫn lưu dịch nhầy, giảm nguy cơ nhiễm trùng và hỗ trợ quá trình lành niêm mạc. Thường được thực hiện dưới gây tê tại chỗ, kỹ thuật này cần sự chính xác và theo dõi sát sao để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
Không chỉ sau phẫu thuật mở xoang hàm nói riêng mà sau phẫu thuật nội soi mũi xoang nói chung (FESS), rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý hoặc nước muối ưu trương đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục. Việc rửa mũi giúp loại bỏ dịch tiết, máu đông, ngăn ngừa nhiễm trùng và giữ cho đường thở thông thoáng. Bên cạnh đó, tái khám định kỳ giúp bác sĩ kiểm tra tình trạng lành thương, kiểm tra sẹo dính, polyp tái phát, loại bỏ mô viêm hoặc vảy khô trong xoang, đảm bảo quá trình phục hồi diễn ra thuận lợi. Việc tuân thủ rửa mũi và tái khám theo hướng dẫn giúp tối ưu kết quả phẫu thuật và giảm nguy cơ tái phát.
Bên cạnh việc tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp sau để tăng hiệu quả điều trị, phòng bệnh tái phát:
Giữ vệ sinh mũi họng là một biện pháp quan trọng trong phòng ngừa và hỗ trợ điều trị viêm xoang hàm cũng như các bệnh lý mũi xoang. Cần rửa mũi đúng cách với dung dịch phù hợp để loại bỏ bụi bẩn, tác nhân gây hại, đồng thời bảo vệ đường hô hấp bằng cách đeo khẩu trang khi ra ngoài và sử dụng đồ bảo hộ trong môi trường làm việc đặc thù.
Các tình trạng dị ứng mũi và bệnh lý đường hô hấp trên nếu không được kiểm soát tốt thì về lâu dài có thể diễn tiến nặng, dẫn đến viêm xoang. Do đó, việc thăm khám sớm và điều trị đúng các vấn đề mũi họng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh, ngăn ngừa viêm xoang và giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.
Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng mũi họng, đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa viêm mũi xoang. Khi thời tiết lạnh, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể làm suy giảm hệ miễn dịch niêm mạc mũi, tạo điều kiện cho virus và vi khuẩn xâm nhập, gây viêm nhiễm. Việc mặc ấm, đeo khẩu trang khi ra ngoài vào mùa lạnh hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột giúp bảo vệ đường hô hấp, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý mũi xoang.
Chế độ dinh dưỡng cân bằng giúp tăng cường hệ miễn dịch, từ đó bảo vệ niêm mạc mũi xoang khỏi tác nhân gây viêm. Các thực phẩm giàu vitamin C (cam, chanh, ớt chuông), vitamin A (cà rốt, bí đỏ) và vitamin E (hạnh nhân, hạt hướng dương) giúp giảm viêm, chống oxy hóa và tăng cường sức đề kháng. Ngoài ra, tỏi và gừng có đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm, hỗ trợ phòng ngừa viêm nhiễm đường hô hấp.
Uống đủ nước giúp duy trì độ ẩm cho niêm mạc mũi xoang, làm loãng dịch nhầy và hỗ trợ dẫn lưu xoang hiệu quả. Khi cơ thể thiếu nước, dịch nhầy trở nên đặc quánh, dễ gây tắc nghẽn và tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Ngoài nước lọc, có thể bổ sung thêm nước ép trái cây, trà gừng hoặc nước ấm với chanh mật ong để hỗ trợ làm dịu niêm mạc, giảm nguy cơ viêm nhiễm.
Thuốc co mạch giúp giảm nghẹt mũi nhanh chóng, nhưng nếu lạm dụng có thể gây viêm mũi do thuốc, giảm hiệu quả điều trị và dẫn đến quá phát cuốn mũi, khiến tình trạng tắc nghẽn trở nên nặng hơn. Do đó, thuốc co mạch chỉ nên được sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ và đảm bảo an toàn.
Ở nhiều người bệnh với các triệu chứng có thể tự khỏi khi người bệnh chỉ áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên khả năng tự khỏi còn tùy thuộc vào tác nhân, loại viêm xoang, sinh hoạt và môi trường sống của người bệnh. Tốt nhất, khi có các triệu chứng kéo dài, người bệnh cần liên hệ bác sĩ để được tư vấn.
Nhiều người bị bệnh tự ý mua và sử dụng kháng sinh, nhưng đây không phải là giải pháp phù hợp cho mọi trường hợp. Kháng sinh chỉ có tác dụng với viêm xoang do vi khuẩn, trong khi hầu hết các trường hợp viêm xoang là do virus. Việc tự ý sử dụng có thể gây tác dụng phụ và làm tăng nguy cơ kháng kháng sinh, khiến việc điều trị sau này khó khăn hơn. Vì vậy, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc.
Để phòng ngừa viêm xoang hàm tái phát, người bệnh cần cải thiện thói quen sống và xây dựng chế độ ăn uống khoa học. Đồng thời, bảo vệ mũi xoang và đường hô hấp bằng cách: tránh hút thuốc, hạn chế rượu bia, đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc làm việc trong môi trường bụi bẩn, và kiểm tra sức khỏe tai mũi họng định kỳ và đi khám sớm nếu có các vấn đề tai mũi họng.
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những địa chỉ có chuyên khoa Tai Mũi Họng chuyên sâu, máy móc trang thiết bị tiên tiến tương đương với các nước phát triển, đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giỏi chuyên môn, tận tâm, giàu kinh nghiệm, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý tai mũi họng khó, phức tạp.
Đến với Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách hàng còn được tận hưởng các dịch vụ chăm sóc y tế và cao cấp, cơ sở vật chất khang khang, tiện nghi, đội ngũ nhân viên y tế nhiệt tình, thân thiện và chu đáo.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Phương pháp điều trị viêm xoang hàm bao gồm dùng thuốc, biện pháp khắc phục tại nhà và trong trường hợp nghiêm trọng cần phải phẫu thuật. Các mẹo phòng ngừa bao gồm kiểm soát dị ứng, tránh các chất gây kích ứng và thực hiện vệ sinh tốt.
