Răng hàm bị đau nhức là dấu hiệu của nhiều bệnh răng miệng, người mắc nên chủ động khám và điều trị sớm. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa đau răng hàm qua chia sẻ của bác sĩ Vũ Thành Đạt, khoa Răng Hàm Mặt, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM và đơn vị Răng Hàm Mặt, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7.
Đau răng hàm không phải bệnh cụ thể, mà là triệu chứng của nhiều bệnh răng miệng như sâu răng, viêm tủy răng, viêm cốt tuỷ xương hàm, viêm nướu răng… Tùy theo nguyên nhân, bác sĩ sẽ có những biện pháp điều trị phù hợp.
Răng hàm gồm các răng nằm phía trong xương hàm, bao gồm răng hàm nhỏ (răng số 4, 5) và răng hàm lớn (hay răng cối – răng 6, 7, 8). Trong đó, răng cùng được xem như răng hàm số 8. 4 răng cửa ở mỗi cung hàm được tính như răng số 1, số răng sẽ tăng dần theo hướng vào trong cung hàm. Có 4 cung hàm bao gồm:
Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến đau răng hàm:
Sâu răng là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau răng hàm. Chức năng chính của răng hàm là nghiền thức ăn, nếu không được vệ sinh cẩn thận, mảng bám và vi khuẩn sẽ gây sâu răng. Tình trạng sâu răng có thể tiến triển thành viêm tủy, chết tủy, gây mất răng nếu không được điều trị sớm. (1)
Viêm tủy răng hàm có thể do sâu răng tiến triển hoặc chấn thương (tai nạn, phẫu thuật). Viêm tủy có thể kèm theo những cơn đau, răng trở nên nhạy cảm hoặc mất cảm giác (thường do chết tủy). Viêm tủy được chia thành 2 mức độ: có thể hồi phục và không thể hồi phục. Trong trường hợp không thể bình phục, bác sĩ cần diệt tủy (lấy tủy) sau đó trám, gắn mão răng hoặc trồng răng mới.
Nha chu bao gồm nướu, dây chằng nha chu, cement (lớp khoáng hóa bao quanh chân răng) và xương ổ răng. Viêm nha chu thường tiến triển từ viêm nướu, vi khuẩn và mảng bám tích tụ tạo khoảng trống giữa nướu và răng, làm tiêu mô nướu, xương quanh răng, chân răng ngày càng lộ ra ngoài. Nếu viêm nha chu không được điều trị, có thể khiến răng lung lay, mất răng và viêm nhiễm lây lan đến các vùng mô xung quanh. Những tổn thương do viêm nha chu thường không thể khắc phục hoàn toàn.
Áp xe (abscess) là một túi mủ tạo thành do nhiễm trùng ở phần nướu răng, có dạng như một khối u sưng đỏ, có thể kèm vết loét. Áp xe răng hàm có thể xuất hiện do nhiễm trùng nướu, chóp răng (điểm sâu nhất của chân răng) và nha chu. Tình trạng viêm nhiễm, đau răng hàm do áp xe có thể lan đến xương hàm, mô mềm ở mặt, cổ nếu không được điều trị. (2)
Răng khôn (răng số 8 hay răng cùng) là răng trong cùng của mỗi cung hàm, thường mọc trong độ tuổi từ 17-25, quá trình mọc răng thường gây đau hàm trong một thời gian ngắn. Trong trường hợp răng khôn mọc lệch, mắc kẹt dưới xương hàm (không xuyên qua mô nướu) có thể gây đau, nhiễm trùng ở vùng hàm. Lúc này, người bệnh cần được nhổ răng khôn để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng.
Răng hàm có thể gãy, bể do chấn thương, sâu răng, viêm tủy răng, bệnh nha chu, răng suy yếu (do thiếu canxi)… Ngoài cảm giác đau, răng hàm bị gãy có thể gây mất cấu trúc răng, khiến các răng còn lại xê dịch, suy yếu. Răng hàm gãy có thể để lộ chân răng, tủy răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công gây viêm nhiễm, áp xe ở vùng xương hàm. Với người trưởng thành, gãy răng đồng nghĩa với mất răng vĩnh viễn, nên được can thiệp trồng răng hoặc dùng hàm giả để duy trì cấu trúc, chức năng hàm răng.
Vết hàn, trám răng bị nứt có thể khiến răng hàm bị đau nhức. Người bệnh nên đến các cơ sở nha khoa để được hàn trám, khắc phục tình trạng đau răng hàm.
Xoang hàm nằm ở hai bên gò má, có thể được kết nối với răng hàm. Khi xoang hàm nhiễm trùng gây viêm xoang, phần hàm trên và gò má có thể đau nhức, khó chịu.
Răng nhạy cảm thường xảy ra khi lớp ngà răng (bên dưới men răng) bị lộ do xói mòn hoặc các bệnh răng miệng như sâu răng, viêm tủy răng. Lớp ngà răng lộ ra khiến những kích thích nóng – lạnh gia tăng, dẫn đến cảm giác đau hoặc tê buốt.
Người có thói quen nghiến răng khi ngủ sẽ tăng áp lực lên răng (chủ yếu răng hàm), có thể khiến răng hàm bị đau nhức. Hiện vẫn chưa tìm ra nguyên nhân trực tiếp gây hiện tượng này, một số yếu tố tăng nguy cơ nghiến răng khi ngủ gồm: tâm lý (căng thẳng, lo lắng), thói quen sống, chứng ngưng thở khi ngủ hoặc tác dụng phụ của thuốc.
Một số thủ thuật nha khoa có thể gây đau nhức răng hàm như niềng răng, trám răng, bọc răng sứ, tẩy trắng răng hay nhổ răng. Ngoài ra, một số thủ thuật có thể gây ảnh hưởng đến dây thần kinh sinh ba (dây thần kinh sọ V), gây đau nhức ở vùng xương hàm trên và dưới.
Dựa trên các nguyên nhân gây đau răng hàm nêu trên, ta có thể phân loại những người có nguy cơ cao mắc đau răng hàm như:
Tùy vào nguyên nhân, triệu chứng đau răng hàm có thể bao gồm:
Một số nguyên nhân gây đau răng hàm như niềng răng, nghiến răng, mọc răng khôn (đúng vị trí),… thường không gây nguy hiểm. Với những bệnh về răng miệng như viêm tủy răng, viêm nha chu, áp xe răng,… nếu không điều trị kịp thời có thể gây những biến chứng nặng nề, ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng sống, thậm chí sự sống của người bệnh (hiếm gặp).
Ví dụ, áp xe răng không được điều trị sẽ có nguy cơ gây viêm màng tim hoặc viêm màng não, gây nguy hiểm đến sự sống. Đau ở vùng hàm lan rộng ra vùng mặt, vai, cổ còn là dấu hiệu báo trước của bệnh tim (đột quỵ), người bệnh nên nhanh chóng khám tại các cơ sở y tế.
Dưới đây là một số ảnh hưởng và biến chứng thường gặp ở người bị đau răng hàm:
Khi ăn, cơn đau răng hàm có thể trở nên dữ dội hơn, răng tê buốt hoặc biên độ mở hàm giảm khiến người bệnh gặp khó khăn trong ăn uống.
Những bệnh răng miệng như viêm nướu, nha chu, áp xe,… có thể lây lan, gây tổn thương đến những răng và vùng mô bên cạnh. Tình trạng bệnh xấu đi cũng dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn (gãy răng, rụng răng, răng xê dịch,…), ảnh hưởng lớn đến chức năng ăn nhai và sức khỏe người bệnh.
Khi các bệnh về răng không được điều trị có thể dẫn đến mất răng. Mất răng hàm ảnh hưởng đến khả năng ăn nhai, khiến các răng còn lại xê dịch, ảnh hưởng đến khớp cắn gây đau xương hàm,…
Bệnh viêm nướu, viêm nha chu, áp xe ổ răng,… có thể gây tiêu xương, ảnh hưởng đến cấu trúc răng hàm, làm suy yếu răng (dễ gãy, rụng) và thay đổi khớp cắn xương hàm.
Thông qua chẩn đoán lâm sàng và hình ảnh (X-quang, CT) để xác định nguyên nhân đau răng hàm và mức độ tổn thương. Bác sĩ sẽ lựa chọn các kỹ thuật điều trị phù hợp như:
Bác sĩ có thể kết hợp dùng thuốc và các phương pháp ngoại khoa (như nhổ răng, phẫu thuật) để tăng hiệu quả điều trị.
Với người mắc đau răng hàm do các bệnh khác có thể được bác sĩ tư vấn những phương pháp điều trị, hỗ trợ riêng. Ví dụ, người đau răng hàm do nghiến răng có thể đeo máng bảo vệ răng để giảm áp lực răng hàm phải chịu. Người đang niềng răng có thể dùng cách loại thuốc giảm đau để thuyên giảm tình trạng đau răng hàm, đặc biệt ở giai đoạn đầu khi niềng.
Chườm lạnh là phương pháp giảm đau răng hàm hiệu quả nhờ gây tê vùng đau nhức, giảm tình trạng sưng viêm ở khu vực răng hàm.
Một số loại thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc paracetamol, có thể được bác sĩ, dược sĩ chỉ định để giảm đau, viêm răng hàm. Tuy nhiên, người bệnh nên tuân thủ theo liều lượng được bác sĩ, dược sĩ hướng dẫn để không gặp các tác dụng phụ, biến chứng ngoài ý muốn.
Súc miệng bằng nước muối là phương pháp đơn giản, dễ dàng thực hiện giúp diệt khuẩn, thuyên giảm tình trạng viêm nhiễm trong miệng, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn.
Bạc hà có tác dụng gây tê, kháng khuẩn, làm giảm tình trạng đau răng, hôi miệng hiệu quả. Người đang đau quai hàm có thể nấu lá bạc hà khô trong nước sôi khoảng 20 phút để nguội và dùng như nước súc miệng.
Trong tinh dầu đinh hương có eugenol, hợp chất tự nhiên có khả năng sát khuẩn, chống viêm rất tốt. Người bệnh có thể dùng bông gòn thấm tinh dầu đinh hương thoa lên vùng răng đang sưng viêm, đau nhức.
Người đang đau răng hàm nên chọn các loại thực phẩm mềm, lỏng, dễ nuốt như cháo, súp, sữa, các loại trái cây mềm, mọng nước. Ngoài ra, nên ăn khi thực phẩm có nhiệt độ vừa phải, không quá nóng hoặc lạnh, tránh gây kích ứng, tê buốt răng hàm khi ăn.
Người đau răng hàm không nên ăn các thực phẩm cứng, dài để tránh tạo áp lực cho răng hàm, khiến tình trạng đau nặng hơn. Người bệnh cũng nên tránh các món ăn có thể gây kích ứng răng, ví dụ thực phẩm có nhiệt độ nóng/lạnh; bánh kẹo, thực phẩm chứa nhiều đường hoặc có vị cay, chua.
Cách tốt nhất để phòng ngừa đau răng hàm là vệ sinh răng miệng đúng cách, thường xuyên để hạn chế nguy cơ mắc các bệnh về răng miệng.
Dù có mắc bệnh răng miệng hay không, bạn vẫn nên khám răng miệng định kỳ tại nha khoa, bệnh viện ít nhất 6 tháng/lần để cạo vôi răng, phát hiện, điều trị sớm các bệnh răng miệng.
Khi tình trạng răng hàm đau nhức kéo dài hơn 1 tuần hoặc gây ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt, người bệnh nên chủ động đi khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, hạn chế các biến chứng nặng nề.
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM (Tân Bình) và Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 là hai địa chỉ khám đau răng hàm uy tín, chất lượng tại TP.HCM. Cả hai cơ sở đều có các bác sĩ giàu kinh nghiệm, chuyên môn trong khám và điều trị bệnh răng miệng. Bên cạnh đó, dịch vụ y tế chất lượng của hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cũng giúp người bệnh cảm thấy thoải mái, tiết kiệm thời gian, công sức khi khám chữa bệnh.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Đau răng hàm có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như sâu răng, viêm tủy, mọc răng khôn hoặc rối loạn khớp thái dương hàm. Việc tự ý dùng thuốc giảm đau chỉ là giải pháp tạm thời và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu bạn có triệu chứng kéo dài hoặc cần tư vấn cụ thể, hãy gửi câu hỏi cho bác sĩ qua fanpage hoặc truy cập website Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được hỗ trợ sớm nhất.
