Đau dạ dày đại tràng kiêng ăn gì là câu hỏi nhiều người bệnh quan tâm. Khoảng 15-20% dân số Việt Nam mắc bệnh viêm loét dạ dày, đại tràng. Vậy viêm dạ dày đại tràng nên ăn gì và đau dạ dày đại tràng nên kiêng gì?
Bên cạnh việc sử dụng thuốc, tuân thủ điều trị, chế độ ăn uống khoa học cũng được xem là “chìa khóa” giúp kiểm soát bệnh và ngăn ngừa tái phát. Thực phẩm, thức ăn có tác dụng nuôi dưỡng nhưng đôi khi một số thực phẩm có thể gây tổn thương đến niêm mạc dạ dày và đại tràng.
Những thực phẩm thô cứng, chua, cay, nhiều dầu mỡ, nhiều chất béo, đường… có thể gây tổn thương niêm mạc, tăng tiết axit dạ dày và gây co thắt đại tràng. Ngược lại, một số thực phẩm giàu chất xơ và prebiotics… sẽ bảo vệ lớp niêm mạc, giảm tiết axit và duy trì hệ vi khuẩn đường ruột.
Những nhóm thực phẩm sau đây có nguy cơ làm tăng phản ứng viêm, làm trầm trọng thêm các triệu chứng như khó tiêu, đầy hơi, kích thích co bóp đại tràng.
Khi tìm hiểu đau dạ dày đại tràng kiêng ăn những gì, thực phẩm đầu tiên cần tránh chính là các món chiên rán, nhiều dầu mỡ. Không chỉ người bị đau dạ dày, đại tràng, mà người khỏe mạnh bình thường cũng nên hạn chế tiêu thụ các món chiên, rán này. Theo các chuyên gia y tế, khi đại tràng đang gặp vấn đề, việc tiêu hóa chất béo trở nên khó khăn hơn, dễ dẫn đến tình trạng đầy hơi, khó tiêu.
Thực phẩm có chứa lactose là một trong những nhóm thực phẩm có thể gây kích thích cho người bị viêm đại tràng co thắt. Lactose là một loại đường có trong hầu hết các chế phẩm từ sữa. Nếu cơ thể không dung nạp lactose, tốt nhất người bệnh nên tránh các sản phẩm từ sữa như sữa tươi, bơ, kem và phô mai. Việc tiêu thụ các sản phẩm này có thể khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. (1)
Tuy nhiên, mức độ nhạy cảm với lactose của mỗi người có thể khác nhau. Không nên cắt hoàn toàn các sản phẩm từ sữa vì có thể gây mất cân bằng dinh dưỡng. Thay vào đó, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chế độ ăn phù hợp.
Nếu người bệnh đang thắc mắc đau dạ dày đại tràng nên kiêng gì, thực phẩm cay nóng chắc chắn là một trong những nhóm cần hạn chế. Các món ăn cay như mì cay, lẩu Thái, ớt, hạt tiêu… có thể gây rối loạn tiêu hóa, đau bụng dữ dội, viêm loét ở thành đại tràng và dạ dày, khiến tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn.
Ngoài ra, trong các thực phẩm cay nóng có chứa hợp chất tên là Capsaicin. Chất này có thể gây rối loạn các chức năng trong hệ tiêu hóa, đặc biệt là đại tràng. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa, người bệnh dạ dày, đại tràng nên hạn chế tối đa thực phẩm cay nóng trong bữa ăn hàng ngày.
Những đồ uống có chứa caffeine là nhóm thực phẩm mà người mắc bệnh đại tràng cũng nên hạn chế. Những loại đồ uống này có thể làm co thắt đường ruột, tăng khả năng sản xuất axit dạ dày, làm trầm trọng thêm các triệu chứng như ợ nóng, trào ngược axit và đau dạ dày. Do đó, người bệnh nên hạn chế các loại thực phẩm và đồ uống chứa caffeine như cà phê, trà đặc, nước ngọt có gas. (2)
Rượu bia là tác nhân gây kích ứng mạnh cho niêm mạc dạ dày và đại tràng, đặc biệt khi chúng đang bị tổn thương. Rượu bia không những làm tăng tiết axit dạ dày, gây viêm loét, mà còn làm tăng mức độ các triệu chứng như đau bụng, ợ nóng và khó tiêu. Ngoài ra, rượu bia còn làm suy yếu hàng rào bảo vệ niêm mạc, khiến cho vi khuẩn và các chất độc hại dễ dàng xâm nhập, gây ra các biến chứng nguy hiểm.
Đồ uống có gas có chứa lượng khí CO2 lớn, sẽ gây áp lực lớn lên dạ dày và đại tràng, gây chướng bụng khi uống. Đối với những người bị bệnh hội chứng ruột kích thích, đường tiêu hóa vốn đã nhạy cảm và bị co thắt, do đó, lượng khí tăng lên trong ruột có thể gây khó chịu, đau bụng và làm tăng tình trạng viêm.
Thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu, thịt bê) và thịt chế biến (thịt đóng hộp, thịt nguội, thịt xông khói, xúc xích) làm tăng tỷ lệ mắc bệnh viêm đại tràng. Ngoài ra, các chất phụ gia trong thực phẩm chế biến sẵn cũng có thể gây viêm. Vì vậy, người bị đau dạ dày đại tràng nên tránh ăn những thực phẩm này để tránh các triệu chứng của bệnh trở nên xấu đi và gây khó khăn cho quá trình điều trị.
Người mắc bệnh về dạ dày và đại tràng cần hạn chế tiêu thụ các thực phẩm có vị chua và tính axit cao như chanh, cam, bưởi, me, cà muối, giấm, mẻ. Các loại nước sốt đặc và gia vị cay nồng như ớt, tỏi cũng không có lợi cho hệ tiêu hóa, vì vậy nên hạn chế. Khi tìm hiểu về vấn đề đau dạ dày đại tràng kiêng ăn gì, việc tránh xa những thực phẩm này là điều cần thiết để giảm kích ứng niêm mạc dạ dày và đại tràng.
Những món ăn chứa nhiều đường tinh luyện như bánh ngọt, kẹo hay các sản phẩm có đường hóa học có thể làm tình trạng viêm loét dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn. Tiêu thụ quá nhiều các thực phẩm này có thể dẫn đến triệu chứng đầy hơi, khó chịu, ợ nóng, thậm chí gây tiêu chảy. Do đó, khi cân nhắc đau dạ dày đại tràng kiêng ăn gì, người bệnh cần kiểm soát lượng đường trong chế độ ăn uống hàng ngày.
Thực phẩm sống hoặc chưa được chế biến kỹ cũng là nguyên nhân gây ra các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng. Vi khuẩn tồn tại trong thực phẩm chưa chín có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể, gây nhiễm khuẩn đường ruột, làm tăng nguy cơ tiêu chảy và đau bụng.
Đối với những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm do bệnh đại tràng, cần tuân thủ nguyên tắc ăn chín, uống sôi để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây hại. Tốt nhất các thực phẩm như hải sản sống, tiết canh, nem chua, rau sống hoặc thực phẩm lên men không đảm bảo vệ sinh cần được loại bỏ khỏi thực đơn hàng ngày.
Vậy đau dạ dày đại tràng nên ăn gì để tốt cho hệ tiêu hóa và mau chóng phục hồi, dưới đây là những thực phẩm người bệnh nên ưu tiên lựa chọn:
Nếu người bệnh chưa biết bị dạ dày đại tràng nên ăn gì thì các món như cơm trắng nấu mềm, cháo loãng và súp nên là những ưu tiên hàng đầu. Các món ăn này giúp giảm tải áp lực lên dạ dày và ruột, nhờ kết cấu mềm, dễ nuốt và không gây kích ứng; hỗ trợ quá trình tiêu hóa diễn ra trơn tru, giảm cảm giác đau bụng và ngăn ngừa nguy cơ trào ngược axit. Ví dụ: cháo yến mạch cũng là một gợi ý vì chứa nhiều chất xơ hòa tan tốt cho tiêu hóa.
Nếu chưa biết người đau dạ dày đại tràng nên ăn gì để thực đơn hằng ngày thêm phong phú thì Protein là sự lựa chọn không nên bỏ qua. Protein là dưỡng chất thiết yếu giúp duy trì sức khỏe tổng thể và tái tạo tế bào bị tổn thương. Đối với người bị viêm dạ dày tá tràng và đại tràng, nên ưu tiên các nguồn protein ít béo như:
Những loại thực phẩm giàu dinh dưỡng này dễ tiêu hóa và không gây kích ứng cho niêm mạc dạ dày.
Rau xanh là nguồn cung cấp chất xơ và vitamin quan trọng, người bệnh viêm đường tiêu hóa nên chọn rau đã được chế biến kỹ. Giai đoạn nấu chín sẽ giúp làm mềm chất xơ, giảm lượng chất xơ không hòa tan, từ đó giảm thiểu tình trạng đau bụng và chướng hơi. Các loại rau củ như bí đỏ, cà rốt, rau chân vịt (cải bó xôi), hoặc cải thìa (cải ngọt) khi được luộc hoặc nấu canh đều rất tốt cho sức khỏe tiêu hóa.
Người bị viêm dạ dày và đại tràng nên tránh các loại trái cây có vị chua gắt như cam, chanh, dứa, và thay thế bằng các loại quả dịu nhẹ hơn như:
Những loại hoa quả này không chỉ giàu vitamin mà còn giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định hơn.
Thay vì uống cà phê có thể gây kích thích đường ruột, người bị bệnh viêm dạ dày đại tràng nên lựa chọn các loại trà thảo mộc thanh nhiệt như:
Những loại trà tự nhiên này giúp giảm viêm, giảm cảm giác đầy bụng, và hỗ trợ quá trình tiêu hóa một cách hiệu quả.
Xem thêm: Đau dạ dày cấp nên ăn gì? Gợi ý 10 thực phẩm giúp làm dịu bao tử
Qua những thông tin trên, người bệnh đã biết được đau dạ dày đại tràng kiêng ăn gì và nên ăn gì. Ngoài ra, còn một số nguyên tắc ăn uống quan trọng cần ghi nhớ khi bị dạ dày đại tràng như sau:
Ngoài chế độ ăn uống khoa học, người bệnh đau dạ dày đại tràng cũng nên xây dựng lối sống hợp lý như: tập thể dục hằng ngày, tránh thức khuya, làm việc quá sức và căng thẳng.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Với người gặp đồng thời vấn đề về dạ dày và đại tràng, việc xác định rõ đau dạ dày đại tràng kiêng ăn gì là điều cần thiết để tránh làm trầm trọng thêm triệu chứng. Tuy nhiên, chế độ ăn cần được cá nhân hóa theo từng tình trạng bệnh lý cụ thể. Hãy đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia Tiêu hóa thăm khám, tư vấn dinh dưỡng và điều trị toàn diện. Đặt lịch khám ngay để chăm sóc hệ tiêu hóa từ gốc!
