Chỉ số RBC trong xét nghiệm máu có thể hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán một số bệnh lý, tình trạng sức khỏe, đơn cử như thiếu máu. Vậy chỉ số xét nghiệm RBC là gì? Chỉ số RBC bao nhiêu là bình thường và quy trình thực hiện xét nghiệm như thế nào?
Chỉ số RBC (hay chỉ số hồng cầu) là chỉ số giúp đo lường kích thước, hình dạng, chất lượng của hồng cầu. Việc biết được kích thước, hình dạng, chất lượng của những tế bào hồng cầu có thể giúp bác sĩ nhận định một người có mắc loại bệnh thiếu máu nào đó hay không. (1)
Nhìn chung, có 4 loại chỉ số hồng cầu chính thường đi kèm để làm rõ ý nghĩa lâm sàng cho chỉ số RBC trong các kết quả xét nghiệm, bao gồm:
Nếu một hoặc nhiều chỉ số kể trên không bình thường, có thể người bệnh đang mắc một loại thiếu máu nào đó.
Chỉ số RBC được thực hiện nhằm hỗ trợ bác sĩ đánh giá tình trạng hồng cầu và chẩn đoán các dạng thiếu máu. Đây là một thành phần trong xét nghiệm công thức máu (CBC), giúp phân tích số lượng, đặc điểm và chất lượng tế bào máu.
Thông qua kết quả, bác sĩ có thể nhận biết sự thay đổi về kích thước, hình dạng hoặc khả năng vận chuyển oxy của hồng cầu đây là những yếu tố phản ánh từng loại thiếu máu khác nhau. Khi số lượng hồng cầu hoặc hemoglobin giảm dưới mức bình thường, cơ thể không được cung cấp đủ oxy, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động của các mô và cơ quan.
Xét nghiệm chỉ số hồng cầu có thể được thực hiện như một phần của xét nghiệm công thức máu toàn phần, thường được bao gồm trong khám sức khỏe định kỳ. Một người cũng có thể được chỉ định thực hiện loại xét nghiệm này nếu gặp các triệu chứng gợi ý thiếu máu, ví dụ như: hụt hơi, đau đầu, mệt mỏi, chóng mặt, da nhợt nhạt, tay chân lạnh, rối loạn nhịp tim…
Quy trình thực hiện xét nghiệm RBC trong máu có thể bao gồm các bước cơ bản sau (thông tin chỉ mang tính tham khảo):
Nhìn chung, người dân không cần chuẩn bị điều gì đặc biệt trước khi thực hiện xét nghiệm RBC.
Sau khi biết kết quả xét nghiệm RBC, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện những xét nghiệm khác để đưa ra chẩn đoán chính xác, ví dụ như: nội soi đại tràng, xét nghiệm di truyền, xét nghiệm nước tiểu… Các xét nghiệm này có thể giúp bác sĩ loại trừ những tình trạng sức khỏe khác, phát hiện bất kỳ biến chứng nào do thiếu máu gây ra hoặc để xác định tình trạng thiếu máu.
Nếu một người bị thiếu máu, việc chữa trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và loại thiếu máu. Những phương pháp chữa trị theo phác đồ của bác sĩ có thể bao gồm: dùng thuốc, bổ sung thực phẩm chức năng (ví dụ như bổ sung sắt, vitamin B12), truyền máu, ghép tế bào gốc tạo máu hoặc tủy xương nếu một người bị xuất huyết nội, thay đổi thói quen ăn uống… Những người bị thiếu máu nhẹ có thể không cần tiến hành chữa trị.
Một số thông tin cơ bản về kết quả chỉ số khi xét nghiệm RBC:
Giá trị bình thường của chỉ số RBC cho thấy cơ thể đang duy trì số lượng hồng cầu ổn định và chức năng tạo máu hoạt động tốt. Ở nam giới, RBC dao động trong khoảng 4,32–5,72 T/L, trong khi ở nữ giới là 3,90–5,03 T/L.
Theo đơn vị quốc tế, chỉ số này tương đương 4,32–5,72 × 10¹² tế bào hồng cầu trên mỗi lít máu, được sử dụng phổ biến trong xét nghiệm huyết học tự động.
Giá trị RBC tăng xảy ra khi số lượng hồng cầu vượt quá khoảng tham chiếu, làm máu trở nên cô đặc và tăng độ nhớt. Tình trạng này thường xuất hiện khi cơ thể mất nước do nôn ói, tiêu chảy kéo dài hoặc trong bệnh lý đa hồng cầu nguyên phát.
Ngoài ra, chỉ số RBC cao còn liên quan đến các bệnh lý như tim bẩm sinh, rối loạn tuần hoàn, hẹp động mạch phổi hoặc tình trạng thiếu oxy mạn tính. Ở một số trường hợp sinh lý, hồng cầu tăng có thể gặp ở người sinh sống tại vùng núi cao hoặc vận động viên sử dụng chất kích thích tăng tạo hồng cầu (doping).
Giá trị RBC thấp phản ánh tình trạng thiếu hồng cầu, thường là dấu hiệu của thiếu máu hoặc rối loạn quá trình tạo máu. Nguyên nhân phổ biến bao gồm mất máu đường tiêu hóa (dạ dày, tá tràng), thiếu sắt, thiếu axit folic, vitamin B12 hoặc hồng cầu bị phá hủy sớm.
Hiện tượng giảm hồng cầu cũng thường gặp ở phụ nữ mang thai, người cao tuổi và bệnh nhân mắc các bệnh lý mạn tính như suy tủy xương, viêm khớp cấp, bệnh thận mạn hoặc ung thư.
Một số câu hỏi thường gặp liên quan đến chỉ số xét nghiệm RBC bao gồm:
Xét nghiệm RBC thường không tiềm ẩn nhiều rủi ro. Người bệnh có thể cảm thấy hơi đau, bầm tím ở vị trí đưa kim vào lấy mẫu máu nhưng những triệu chứng này thường nhanh chóng biến mất. Những rủi ro khác liên quan đến việc lấy máu ít khi xảy ra nhưng có thể bao gồm: chảy máu quá nhiều, choáng váng, ngất xỉu, nhiễm trùng… (2)
Thời gian xét nghiệm đếm số lượng hồng cầu (RBC) thường không lâu, kết quả có thể được trả trong vòng 60 – 90 phút kể từ lúc lấy mẫu máu. Thời gian trả kết quả còn tùy vào từng cơ sở y tế, máy móc, thiết bị xét nghiệm…
Người bệnh nên thực hiện xét nghiệm RBC ở cơ sở y tế uy tín, đơn cử như tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Bệnh viện quy tụ đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên dày dạn kinh nghiệm, được trang bị hệ thống máy xét nghiệm hiện đại. Quy trình thực hiện xét nghiệm an toàn, khoa học, mang đến kết quả chính xác, nhanh chóng, hỗ trợ tối ưu cho quá trình chẩn đoán, điều trị bệnh.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, chỉ số RBC giúp bác sĩ đo số lượng, kích thước, hình dạng và những đặc điểm khác của hồng cầu. Qua đó có thể góp phần giúp bác sĩ chẩn đoán tình trạng thiếu máu và những bệnh lý liên quan khác. Nếu đang gặp triệu chứng gợi ý thiếu máu, người bệnh nên đến BVĐK Tâm Anh để thăm khám, làm xét nghiệm, chẩn đoán, điều trị sớm.
