Khoảng 25% dân số trên thế giới có tồn tại lỗ bầu dục trong tim và tỷ lệ này tăng lên 30-40% ở bệnh nhân đột quỵ không rõ nguyên nhân. Nhiều người mắc bệnh vẫn có thể sống khỏe mạnh và không gặp bất kỳ biến chứng nào. Tuy nhiên, một số trường hợp người bệnh cần được can thiệp phẫu thuật để đóng lỗ thông nếu gây triệu chứng hoặc có kèm theo dị tật tim khác.
Tồn tại lỗ bầu dục (Patent foramen ovale – PFO) là tình trạng khi lỗ bầu dục (một lỗ trên vách ngăn giữa hai tâm nhĩ của tim) không đóng lại hoàn toàn sau khi sinh. Trong giai đoạn thai nhi, lỗ bầu dục rất cần thiết để máu đi vòng qua phổi. Tuy nhiên, khi trẻ ra đời và bắt đầu sử dụng phổi để hô hấp, lỗ này thường tự đóng lại. (1)
Tuy nhiên, ở một số người, lỗ bầu dục không đóng hoàn toàn và vẫn tồn tại. Phần lớn các trường hợp tồn tại lỗ bầu dục không gây ra vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và thậm chí nhiều người không bao giờ biết mình có tình trạng này. Nhưng trong một số trường hợp hiếm gặp, nó có thể liên quan đến các vấn đề như đột quỵ, đau nửa đầu hoặc các vấn đề tim mạch khác.
Thông thường, tồn tại lỗ bầu dục không gây ra vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Mặc dù một lượng nhỏ máu có thể rò rỉ từ tâm nhĩ trái sang tâm nhĩ phải, khiến lượng máu chảy đến phổi tăng nhẹ nhưng hầu hết trẻ không cần phải điều trị vì lỗ này có thể tự đóng lại. (2)
Tuy nhiên, nếu lỗ bầu dục không tự đóng lại, áp suất trong tim có thể thay đổi khiến máu chảy ngược từ tâm nhĩ phải sang tâm nhĩ trái. Khi đó, các cục máu đông nhỏ hình thành trong tĩnh mạch có thể di chuyển theo dòng máu đến não gây đột quỵ.
Nguyên nhân chính gây tồn tại lỗ bầu dục hiện vẫn chưa được xác định rõ.
Hầu hết bệnh nhân không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng trực tiếp từ tồn tại lỗ bầu dục. Trong một số trường hợp hiếm, tồn tại lỗ bầu dục có thể liên quan đến các tình trạng như:
Một số tình trạng ít phổ biến hơn có thể gặp tồn tại lỗ bầu dục bao gồm:
Tồn tại lỗ bầu dục thường không gây biến chứng. Tuy nhiên, nếu PFO đi kèm với các dị tật tim bẩm sinh khác, có thể gây ra một số biến chứng như: (3)
Thông thường, tồn tại lỗ thông bầu dục được chẩn đoán khi thăm khám một vấn đề sức khỏe khác. Để có đánh giá toàn diện tình trạng bệnh, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một số cận lâm sàng như:
Siêu âm tim là phương pháp chẩn đoán đầu tay được chỉ định giúp phát hiện tồn tại lỗ bầu dục cũng như các dị tật tim bẩm sinh khác. Siêu âm tim tạo ra hình ảnh chi tiết về cấu trúc và hoạt động của tim, giúp bác sĩ quan sát được kích thước, vị trí của lỗ thông và đánh giá được luồng máu chảy qua lỗ thông. Đây là phương pháp chẩn đoán an toàn, không xâm lấn và có thể thực hiện nhiều lần để theo dõi tiến triển của bệnh.
Trong trường hợp siêu âm tim không đủ cơ sở để đánh giá, bác sĩ tại BVĐK Tâm Anh có thể chỉ định làm siêu âm tim qua thực quản để có hình ảnh chi tiết hơn về lỗ bầu dục. Bác sĩ sẽ đưa một đầu dò siêu âm nhỏ qua đường thực quản để quan sát tim từ vị trí gần hơn.
Bubble study là kỹ thuật dùng bọt khí trong siêu âm tim để phát hiện dòng máu bất thường qua lỗ bầu dục giữa hai tâm nhĩ.
Phương pháp Bubble study là kỹ thuật siêu âm tim sử dụng bọt khí để phát hiện lỗ bầu dục tồn tại giữa các tâm nhĩ. Nếu bọt khí xuất hiện ở tâm nhĩ trái, cho thấy có sự tồn tại của lỗ bầu dục.
Bác sĩ thường khuyến nghị người bệnh theo dõi định kỳ từ 6 tháng – 1 năm bằng siêu âm tim và đánh giá các triệu chứng mà không cần can thiệp ngay.
Điều trị nội khoa:
Điều trị nội khoa chủ yếu là sử dụng thuốc kháng đông ở bệnh nhân từng đột quỵ có tồn tại lỗ bầu dục.
Thủ thuật/Phẫu thuật:
Do tồn tại lỗ bầu dục là bệnh tim bẩm sinh nên không thể phòng ngừa hoàn toàn bệnh. Tuy nhiên, có thể áp dụng một số biện pháp giúp giúp giảm nguy cơ đột quỵ hoặc các biến chứng như huyết khối tĩnh mạch sâu liên quan đến tồn tại lỗ bầu dục:
Lỗ bầu dục là rất cần thiết trong giai đoạn thai nhi. Khi trẻ chào đời và bắt đầu hô hấp bằng phổi, lỗ này sẽ tự đóng lại. Nhưng một số trường hợp lỗ bầu dục không đóng lại hoàn toàn và vẫn tồn tại khi trẻ lớn.
Lỗ bầu dục thường sẽ tự đóng lại trong thời kỳ sơ sinh. Nếu lỗ thông không tự đóng lại trong khoảng thời gian này, khả năng đóng tự nhiên sẽ thấp dần theo thời gian.
Tồn tại lỗ bầu dục (PFO) không ảnh hưởng đến sức khỏe vì thường không có triệu chứng rõ ràng. Nhiều người trưởng thành có tồn tại lỗ bầu dục nhưng vẫn có thể sống khỏe mạnh và sống thọ
Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Mặc dù bệnh tồn tại lỗ bầu dục khá phổ biến nhưng hiếm khi cần điều trị hoặc gây biến chứng. Tất cả trẻ em được sinh ra đều có lỗ bầu dục và khoảng 75% các trường hợp lỗ này sẽ tự đóng lại sau vài tháng đầu đời. Khi cần điều trị, các phương pháp phẫu thuật hoặc thủ thuật đóng lỗ thông có thể đem lại tiên lượng tốt, người bệnh vẫn có thể sống khỏe mạnh và có chất lượng cuộc sống tốt.
