Nhịp nhanh nhĩ chiếm 5-15% trong tất cả các nhịp nhanh trên thất, thường gặp ở những người bệnh mắc bệnh tim bẩm sinh hoặc sau phẫu thuật.
Nhịp nhanh nhĩ là một rối loạn nhịp tim bắt nguồn từ tâm nhĩ, được định nghĩa là nhịp tim nhanh do các ổ phát nhịp bất thường từ tâm nhĩ gây ra.
Trong trường hợp nhịp nhanh nhĩ, điện tâm đồ thường cho thấy nhịp tim nhanh với phức bộ QRS hẹp (trừ khi có dẫn truyền lệch hướng kèm theo). Bệnh thường có nhịp tim nhanh từ 150-250 nhịp mỗi phút. Nhịp nhĩ thường đều. (1)
Trong nhịp nhanh nhĩ, tầng trên của tim (tâm nhĩ) có thể đập nhanh hơn hoặc bằng tầng dưới (tâm thất). Ổ phát nhịp bất thường ở tâm nhĩ có tần số cao hơn các ổ phát nhịp bình thường khác (như nút xoang nhĩ) và do đó sẽ chiếm quyền điều khiển nhịp tim, gây ra tình trạng tim đập nhanh.
Chúng có thể xuất hiện theo 3 cách:
Nhịp nhanh nhĩ là một loại nhịp nhanh trên thất, xảy ra trong tâm nhĩ (những ngăn trên của trái tim). Bệnh này có thể được chữa khỏi bằng triệt phá ổ loạn nhịp hoặc kiểm soát bằng thuốc. Nhìn chung, bệnh có thể xảy ra với bất kỳ ai. Tuy nhiên, tuổi tác cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ gặp phải tình trạng này.
Đây là bệnh lý khá phổ biến và gặp nhiều hơn ở người lớn tuổi. Có khoảng 90.000 trường hợp nhịp tim nhanh kịch phát (ngắn) mới mỗi năm ở Mỹ.
BS.CKI Hoàng Thị Bình, Bác sĩ Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, cho biết nhịp nhanh nhĩ có hai loại: (2)
Nhịp nhanh nhĩ đơn ổ (thường gọi tắt là nhịp nhanh nhĩ) được tạo ra từ một vị trí (tiêu điểm) cụ thể trong tim và thường ít nguy hiểm. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn có thể gây ra các triệu chứng ảnh hưởng tới sức khoẻ và chất lượng cuộc sống, thậm chí dẫn tới các biến chứng lâu dài nếu không được điều trị phù hợp.
Trong một số trường hợp, cơn nhanh nhĩ có thể có nhiều hơn một ổ phát nhịp, được gọi là nhịp nhanh nhĩ đa ổ. Loại nhịp nhanh nhĩ này có thể dễ chẩn đoán hơn nhưng khó điều trị hơn. Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và các một số tình trạng bệnh nội khoa nặng khác là những nguyên nhân phổ biến gây bệnh.
Đôi khi, các cơn nhịp nhanh nhĩ chỉ xảy ra trong thời gian ngắn và người bệnh không cảm nhận được triệu chứng. Ở người lớn, triệu chứng thường bao gồm: (3)
Nhịp nhanh nhĩ ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể gây ra các triệu chứng sau:
BS.CKI Hoàng Thị Bình cho biết, nhịp nhanh nhĩ khác rung nhĩ.
Nhịp nhanh nhĩ thường khiến các buồng trên của tim đập từ 100-250 nhịp/phút. Tuy nhiên, con số này có thể cao hơn ở trẻ em và trẻ sơ sinh. Mặc dù tần số tim nhanh một cách bất thường nhưng ít gây cản trở khả năng bơm máu bình thường của tim.
Còn rung nhĩ rất nguy hiểm vì khiến các ngăn trên của tim đập từ 350-600 nhịp/phút. Khi điều này xảy ra, tầng trên của tim hầu như không hoạt động, không thể chứa đầy máu và không bơm hết lượng máu đã có bên trong. Điều này làm cho máu tụ lại, dẫn đến hình thành cục máu đông. Những cục máu đông di chuyển từ tim đến não gây ra đột quỵ hoặc thuyên tắc động mạch tại các cơ quan khác nơi cục máu đông di chuyển tới.
Nhịp nhanh nhĩ xảy ra phổ biến nhất ở người bệnh cao tuổi và những người mắc các loại bệnh tim khác. Đôi khi bệnh cũng xuất hiện ở trẻ em, người trẻ tuổi và những người có trái tim khỏe mạnh.
Theo BS.CKI Hoàng Thị Bình, những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:
Người bệnh nên thăm khám chuyên khoa Tim mạch ngay khi đột nhiên có các triệu chứng:
Các triệu chứng này không chỉ gặp trong nhịp nhanh nhĩ mà cũng xuất hiện ở nhiều bệnh lý tim mạch nghiêm trọng khác (như nhồi máu cơ tim, nhịp nhanh thất,…).
Các phương pháp cận lâm sàng được sử dụng để chẩn đoán nhịp nhanh nhĩ, bao gồm: (4)
Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể chẩn nhịp nhanh nhĩ bằng các phương pháp khác, như:
Nhịp nhanh nhĩ kéo dài có thể dẫn đến bệnh cơ tim (cơ tim bị yếu đi) và suy tim. Bệnh cơ tim này thường có thể hồi phục nếu bệnh được kiểm soát. Đôi khi nhịp nhanh nhĩ có thể dẫn đến một loại rối loạn nhịp tim khác nghiêm trọng hơn, đó là rung nhĩ.
BS.CKI Hoàng Thị Bình cho biết, tùy thuộc vào loại nhịp nhanh nhĩ để có phương pháp điều trị khác nhau:
Điều trị khó hơn vì có nhiều ổ loạn nhịp khác nhau trong tim. Tuy nhiên, điều trị các bệnh khác (là nguyên nhân gây ra tình trạng này) có thể giải quyết nhịp nhanh nhĩ đa ổ. Nếu không có triệu chứng và cơn nhịp nhanh nhĩ chỉ kéo dài trong thời gian ngắn, bác sĩ chỉ cần theo dõi tình trạng của người bệnh kết hợp với điều chỉnh các bệnh lý nội khoa kèm theo.
Trong một số trường hợp, đặc biệt là những trường hợp chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, nhịp nhanh nhĩ cũng có thể tự biến mất.
Nhịp nhanh nhĩ là không thể đoán trước và không thể ngăn ngừa được. Tuy nhiên, theo BS.CKI Hoàng Thị Bình, có thể giảm nguy cơ phát triển của bệnh bằng cách tránh các tác nhân tiềm ẩn, phòng tránh nhịp nhanh nhĩ hiệu quả như:
Nếu được chẩn đoán mắc bệnh, BS.CKI Hoàng Thị Bình lưu ý bệnh nhân những điều sau:
Để đặt lịch khám, điều trị nhịp nhanh nhĩ và các bệnh lý tim mạch tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Khi nhịp nhanh nhĩ chỉ kéo dài trong thời gian ngắn có thể chưa nguy hiểm. Tuy nhiên, khi nhịp nhanh nhĩ kéo dài hoặc xuất hiện thường xuyên hơn sẽ gây ra bệnh cơ tim, làm suy yếu và tổn thương tim. Việc tầm soát phát hiện sớm giúp điều trị kịp thời, hiệu quả, phòng biến chứng nguy hiểm dẫn đến suy tim, thậm chí tử vong.
