Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn: Nguyên nhân, triệu chứng và phòng ngừa

Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như kích ứng, nhiễm trùng, vệ sinh không đảm bảo… Triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu có thể diễn tiến nặng hơn theo thời gian, do đó cần thăm khám và can thiệp điều trị sớm ngay từ ban đầu.

Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn là gì?

Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn là tình trạng tĩnh mạch vùng trực tràng hậu môn bị sưng phồng, kết hợp với các yếu tố viêm mô chung quanh, kích ứng bên ngoài, vấn đề vệ sinh…, làm cho da xung quanh hậu môn bị tổn thương, gây ngứa ngáy. Triệu chứng này có thể nặng hơn nếu độ ẩm tăng lên, cào gãi, ma sát khi lau chùi… Người bệnh cần đi khám để xác định chính xác nguyên nhân cụ thể, từ đó có phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả.

Nguyên nhân bệnh trĩ gây ngứa hậu môn

Trĩ hình thành khi tĩnh mạch vùng trực tràng phình lên do áp lực lớn. Nguyên nhân trĩ gây ngứa hậu môn có thể xuất phát từ các yếu tố sau đây:

1. Nguyên nhân gây bệnh trĩ

Bệnh trĩ thường hình thành do các nguyên nhân như:

• Tăng áp lực khi đi vệ sinh: Tình trạng này thường xảy ra khi bị táo bón. Áp lực tăng lên khi đi vệ sinh làm cho các tĩnh mạch ở vùng hậu môn giãn rộng, tạo thành trĩ. Dịch tiết từ các tuyến ở vùng hậu môn tăng lên làm kích ứng da,gây ngưa.
• Tiêu chảy: Tiêu chảy thường xuyên có thể gây kích ứng vùng hậu môn do lau chùi quá mức và đi vệ sinh liên tục. Tình trạng này có thể góp phần hình thành trĩ và làm trầm trọng thêm triệu chứng ngứa hậu môn.
• Ngồi lâu: Ngồi lâu, đặc biệt trên bề mặt cứng hoặc toilet, sẽ làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch ở vùng hậu môn, góp phần hình thành trĩ, thậm chí đi kèm triệu chứng ngứa, kích ứng.
• Mang thai: Trong thời kỳ mang thai, tử cung tạo áp lực lên các tĩnh mạch vùng chậu, bao gồm cả tĩnh mạch vùng trực tràng, làm tăng nguy cơ hình thành trĩ, đi kèm ngứa hậu môn, đặc biệt là giai đoạn cuối thai kỳ.
• Béo phì: Thừa cân, béo phì, đặc biệt là tích mỡ vùng bụng có thể tạo áp lực lên các tĩnh mạch cửa vùng trực tràng, dẫn đến hình thành trĩ, thậm chí đi kèm kích ứng hậu môn.
• Chế độ ăn thiếu chất xơ: Chế độ ăn thiếu chất xơ có thể dẫn đến táo bón, góp phần hình thành các búi trĩ.
  Các tình trạng bệnh lý khác gây tăng áp lực ổ bụng thường xuyên như: phì đại tiền liệt tuyến, các tình trạng ho mạn tính do các bệnh lý hô hấp, tình trạng viêm loét trực tràng hoặc các khối u vùng trực tràng gây ra tình trạng mót rặn đại tiện thường xuyên…

2. Nguyên nhân gây ngứa hậu môn

Ngứa hậu môn do trĩ có thể xuất phát từ các nguyên nhân sau đây:

• Kích ứng do trĩ: Trĩ bị viêm, sưng tấy có thể làm kích ứng da xung quanh, gây triệu chứng ngứa ngáy khó chịu.
• Không đảm bảo vấn đề vệ sinh: Vệ sinh không sạch sau khi đi đại tiện có thể góp phần gây ngứa hậu môn. Nguyên nhân do phân, dịch còn sót lại bên trong trực tràng làm tăng nguy cơ kích ứng mô trĩ. Ngoài ra, lau chùi, cọ xát quá mạnh hoặc sử dụng sản phẩm vệ sinh có mùi cũng có thể gây ra tình trạng tương tự.
• Độ ẩm quá cao: Độ ẩm vùng hậu môn quá cao có thể gây kích ứng vùng da chung quanh hậu môn , dẫn đến ngứa ngáy, khó chịu.
• Nhiễm trùng: Các bệnh nhiễm trùng do nấm hoặc vi khuẩn đều có thể gây ngứa ngáy và khó chịu vùng hậu môn. Triệu chứng tăng lên khi có trĩ xuất hiện.

Triệu chứng bệnh trĩ gây ngứa hậu môn

Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn do mô trĩ bị kích ứng. Cảm giác ngứa có thể nhẹ hoặc nặng tùy thuộc vào từng trường hợp, thường trầm trọng hơn khi ngồi, lau chùi sau khi đi vệ sinh hoặc ra mồ hôi. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể nhận thấy các triệu chứng khác như: sưng tấy, đau, khó chịu, chảy dịch nhầy, chảy máu…(1)

Chẩn đoán bệnh trĩ gây ngứa hậu môn

Để chẩn đoán tình trạng bệnh trĩ gây ngứa hậu môn, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện các phương pháp/ xét nghiệm sau đây:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ tiến hành kiểm tra vùng hậu môn để xác định dấu hiệu trĩ, chẳng hạn như sưng tấy, đỏ hoặc u cục trĩ ngoài.
• Khám hậu môn: Bác sĩ nhẹ nhàng đưa ngón tay vào trực, kết hợp soi để kiểm tra các trĩ bên trong, giúp xác định kích thước và vị trí trĩ.
• Nội soi trực tràng: Nếu nghi ngờ có trĩ nội, bác sĩ có thể sử dụng ống soi hậu môn hoặc ống soi trực tràng để kiểm tra vùng trực tràng dưới, giúp phát hiện trĩ, tình trạng kích ứng và các vấn đề khác.
• Chẩn đoán phân biệt: Tùy vào từng trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện thêm các xét nghiệm khác để phân biệt trĩ gây ngứa hậu môn với những tình trạng khác như nứt hậu môn, nhiễm trùng, viêm da…

Điều trị bệnh trĩ gây ngứa hậu môn

Để điều trị bệnh trĩ gây ngứa hậu môn, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện các phương pháp sau đây, tùy vào từng trường hợp cụ thể:

1. Thay đổi lối sống và vệ sinh cá nhân

• Bổ sung chất xơ: Chế độ ăn giàu chất xơ giúp làm mềm phân, hỗ trợ đi vệ sinh đều đặn, giảm nguy cơ táo bón và hình thành trĩ. Nhóm thực phẩm này gồm: trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu…
• Uống nhiều nước: Uống đủ nước giúp giữ phân mềm và giảm táo bón, ngăn ngừa căng thẳng khi đi vệ sinh.
• Không ngồi quá lâu: Ngồi quá lâu trên các bề mặt cứng, đặc biệt là toilet sẽ làm tăng áp lực lên tĩnh mạch vùng trực tràng, cần tránh để giúp cải thiện trĩ.
• Đảm bảo vệ sinh: Sau mỗi lần đi vệ sinh, cần làm sạch nhẹ nhàng vùng hậu môn bằng khăn ướt không mùi hoặc giấy vệ sinh ẩm, tránh cọ xát quá mạnh làm kích ứng da.
• Sử dụng nước ấm khi tắm: Ngâm mình trong bồn nước ấm khoảng 10 – 15 phút vài lần mỗi ngày giúp cải thiện tình trạng ngứa, viêm, đau rát do trĩ.

2. Sử dụng thuốc

• Kem và thuốc mỡ không kê đơn: Các sản phẩm bôi chứa hydrocortisone có thể giúp giảm ngứa, sưng và viêm tạm thời.
• Thuốc giảm đau đường uống: Các thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc paracetamol có thể giúp giảm đau và khó chịu do trĩ.
• Thuốc Laxatives (nếu bị táo bón): Nếu trĩ liên quan đến táo bón, sử dụng thuốc làm mềm phân, thuốc nhuận tràng nhẹ để hỗ trợ giảm căng thẳng khi đi vệ sinh.

3. Can thiệp y tế

Đối với các trường hợp trĩ nặng, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện các thủ thuật sau đây:

• Thắt trĩ bằng dây cao su: Bác sĩ đặt một dây cao su xung quanh chân trĩ nội để cắt đứt nguồn cung cấp máu, làm trĩ co lại và cuối cùng rụng đi, tuy nhiên kỹ thuật có hạn chế do chỉ thực hiện được với trĩ nội, cần thực hiện nhiều lần, nguy cơ chảy máu…
• Tiêm xơ trĩ: Bác sĩ có thể tiêm dung dịch hóa học này vào trĩ để làm xơ hóa và co hồi búi trĩ sa, thường được chỉ định thực hiện đối với trĩ nội với mức độ sa không quá nặng mà việc điều trị nội khoa cho kết quả hạn chế.
• Laser quang hóa: Kỹ thuật này sử dụng năng lượng ánh sáng để đông máu các mạch máu trong trĩ và làm cho trĩ co lại.
• Cắt trĩ: Là can thiệp xâm lấn cho phép bác sĩ loại bỏ triệt để các búi trĩ to sa nhiều kể cả trĩ nội, trĩ ngoại, da thừa hậu môn kèm theo, cho kết quả ổn định lâu dài, chỉ định phẫu thuật cắt trĩ được cá thể hóa ở từng bệnh nhân cụ thể dựa dựa trên kết quả thăm khám lâm sàng trực tiếp mức độ sa của búi trĩ, tình trạng trĩ ưu thế là trĩ nội hay trĩ ngoại hoặc trĩ hỗn hợp, có các vấn đề khác đi kèm hay không như phì đại nhú gai hậu môn, da thừa hậu môn nhiều…và đánh giá của các phương tiện hỗ trợ chẩn đoán như nội soi, quay video proctoscope…

Phòng ngừa ngứa hậu môn do bệnh trĩ

Phòng ngừa ngứa hậu môn do trĩ bao gồm kết hợp giữa thay đổi lối sống, vệ sinh đúng cách và kiểm soát các tình trạng đang gặp phải, bao gồm:

• Giữ vệ sinh tốt cho vùng hậu môn, trực tràng
• Tránh ngồi lâu, đặc biệt là trên các bề mặt cứng, thường xuyên đứng dậy và đi lại.
• Giữ cho vùng hậu môn luôn khô thoáng
• Xây dựng chế độ ăn uống giàu chất xơ để giúp ngăn ngừa táo bón, giảm nguy cơ hình thành trĩ và ngứa hậu môn.
• Không cào gãi khu vực hậu môn.

Thắc mắc thường gặp

Dưới đây là những câu hỏi thường gặp về ngứa hậu môn do trĩ:

1. Ngứa hậu môn có phải dấu hiệu nặng hơn của bệnh trĩ không?

Ngứa hậu môn có thể là triệu chứng của trĩ ở bất kỳ giai đoạn nào. Tuy nhiên, tình trạng ngứa đi kèm chảy máu, đau rát, sưng tấy có thể là dấu hiệu cảnh báo trĩ đã diễn tiến nặng hơn, cần đi khám để được can thiệp điều trị kịp thời.

2. Ngứa hậu môn do bệnh trĩ có lây không?

Ngứa hậu môn do trĩ không lây nhiễm. Trĩ là tình trạng các tĩnh mạch vùng hậu môn, trực tràng bị sưng lên và kích ứng, không phải do vi khuẩn, virus gây ra nên không có khả năng lây lan từ người này sang người khác. (2)

3. Ngứa hậu môn do bệnh trĩ có nguy hiểm không?

Ngứa hậu môn do trĩ thường không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu không được điều trị hiệu quả, triệu chứng có thể diễn tiến nặng hơn theo thời gian, làm tăng cảm giác khó chịu, chảy máu, kích ứng. Một số trường hợp hiếm gặp thậm chí còn dẫn đến biến chứng huyết khối, nhiễm trùng. Do đó, việc can thiệp điều trị sớm vẫn rất cần thiết.

4. Ngứa hậu môn có phải luôn do bệnh trĩ không?

Ngứa hậu môn không phải lúc nào cũng do bệnh trĩ. Các tình trạng khác như nhiễm trùng, kích ứng da hoặc dị ứng cũng có thể gây ngứa hậu môn. Do đó, trong trường hợp điều trị trĩ không làm giảm triệu chứng, người bệnh nên đi thăm khám thêm để xác định nguyên nhân chính xác.

5. Có cần đến bác sĩ khi bị ngứa hậu môn do trĩ không?

Trường hợp ngứa hậu môn do trĩ kéo dài, diễn tiến nghiêm trọng theo thời gian, người bệnh nên đi khám bác sĩ để được thăm khám, chẩn đoán chính xác, từ đó có phác đồ điều trị phù hợp, hiệu quả.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7, Quý khách vui lòng liên hệ:

Trên đây là bài viết tổng hợp thông tin về tình trạng bệnh trĩ gây ngứa hậu môn, nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp chẩn đoán, điều trị bệnh trĩ ngứa hậu môn hiệu quả. Trong tất cả các trường hợp, tình trạng này không đáng lo ngại, nhưng cần đi khám và can thiệp điều trị sớm để tránh diễn tiến nặng hơn.