Hen phế quản ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chẩn đoán

Tỷ lệ trẻ em mắc bệnh hen phế quản tại Việt Nam ngày càng tăng cao. Vì thế, không nên chủ quan mà cần tìm hiểu nguyên nhân gây hen phế quản ở trẻ em là gì? Nếu trẻ mắc bệnh, đâu là những triệu chứng bệnh hen phế quản thường gặp? Nên chăm sóc bệnh nhân hen phế quản là trẻ em ra sao?

Việt Nam đã trở thành quốc gia có tỷ lệ người mắc hen phế quản – căn bệnh nguy hiểm, gây chết người nhiều thứ 2 chỉ sau bệnh ung thư, thuộc top cao nhất châu Á. Thống kê cho thấy, tại Hà Nội có 8,1% trẻ em nội thành và 6,7% trẻ em ngoại thành mắc bệnh hen phế quản. Tại TP.HCM con số này còn cao hơn rất nhiều, cụ thể là có đến 29,1% trẻ dưới 18 tuổi bị hen phế quản. Do đó, việc thăm khám, chẩn đoán hen phế quản kịp thời từ đó đưa ra liệu trình điều trị hiệu quả cho người bệnh là rất quan trọng.

Bệnh hen phế quản ở trẻ em

Hen phế quản (còn gọi là hen suyễn) là một bệnh lý đường hô hấp đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính đường thở, làm tăng tình trạng co thắt, phù nề, tăng tiết đàm… gây hạn chế, tắc nghẽn luồng khí đường thở. Người bệnh hen phế quản thường có các triệu chứng, biểu hiện như khò khè, khó thở, nặng ngực, ho…

Ở trẻ em, hen là bệnh mạn tính thường gặp nhất. Ở Việt Nam, chưa có thống kê chính xác về tỉ lệ mắc hen cho cả nước, nhưng một số công trình nghiên cứu ở các vùng và địa phương cho thấy hen trẻ em có tỉ lệ mắc khoảng 4 – 8% và có xu hướng tăng mạnh trong thời gian gần đây. (1)

Triệu chứng hen có thể gây ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của trẻ. Đôi khi một cơn hen phế quản có thể khiến trẻ phải nhập viện. Tuy không có cách chữa khỏi hoàn toàn bệnh hen phế quản ở trẻ em nhưng bố mẹ có thể đưa trẻ đi thăm khám thường xuyên để kiểm soát bệnh, ngăn ngừa tổn thương cho phổi đang phát triển của trẻ.

Nguyên nhân hen phế quản và các yếu tố nguy cơ

Hen là một bệnh lý đa yếu tố. Sự tương tác giữa yếu tố bản thân (di truyền – cơ địa dự ứng, sự trưởng thành của hệ miễn dịch tại hệ hô hấp và miễn dịch toàn thân, sự phát triển của phổi, sự hình thành hệ vi sinh vật tại đường thở) với yếu tố môi trường (khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, nhiễm trùng, dị nguyên) và thời gian tương tác giữa các yếu tố này quyết định sinh bệnh học bệnh hen ở trẻ em. (2)

• Trẻ bị dị ứng các yếu tố thường có trong gia đình: Lông “thú cưng”, chăn lông, phấn hoa… là những yếu tố gây dị ứng thường gặp, dẫn đến “kích hoạt” các cơn hen phế quản.
• Tiền sử gia đình: Gia đình có người bị hen, tiền sử bản thân hoặc gia đình mắc các bệnh dị ứng.
• Thể trạng của trẻ khi sinh non, sinh thiếu tháng, nhẹ cân gây ảnh hưởng tới đường hô hấp.
• Tiếp xúc với khói thuốc trước hoặc sau khi sinh.

Triệu chứng hen phế quản ở trẻ em

Khi trẻ lên cơn hen phế quản, các ống dẫn không khí đến phổi (phế quản) sẽ bị sưng lên, co thắt, và tạo ra nhiều chất nhầy hơn. Điều này khiến trẻ khó thở hơn, dẫn đến các dấu hiệu và triệu chứng sau: (3)

1. Ho nhiều và liên tục

Trẻ ho liên tục không dứt. Cơn ho xảy ra thường xuyên, nhất là khi trẻ tham gia các hoạt động thể thao, khi trời lạnh, ban đêm hoặc thậm chí lúc trẻ cười hoặc khóc. Cơn ho do hen phế quản ở trẻ nghiêm trọng hơn nếu trẻ bị nhiễm virus, cảm lạnh, cúm mùa…

2. Thở khò khè

Bên cạnh triệu chứng ho dai dẳng, trẻ còn có triệu chứng thở khò khè. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này do niêm mạc phế quản bị viêm, sưng, co thắt phế quản, khiến đường thở bị thu hẹp. Khi không khí đi qua, sẽ tạo ra âm thanh khò khè đặc trưng. Triệu chứng này thường kèm theo nhịp thở nhanh và gấp, đặc biệt rõ rệt sau khi trẻ vận động mạnh hoặc trải qua cơn ho kéo dài.

Chẩn đoán hen phế quản ở trẻ em

Hen phế quản thường khó chẩn đoán sớm. Tuy nhiên, bệnh thường có thể được chẩn đoán ở trẻ lớn hơn dựa trên tiền sử bệnh, triệu chứng và khám sức khỏe của trẻ cũng như các xét nghiệm liên quan. Cụ thể: (4)

1. Tiểu sử bệnh và các triệu chứng hen phế quản

Trong bất kỳ trường hợp nào, việc hỏi về tiểu sử bệnh cũng như các triệu chứng đang gặp phải là những dữ liệu đầu tiên mà bác sĩ sẽ lưu ý trong quá trình chẩn đoán bệnh. Cụ thể:

• Tiền sử gia đình có ai bị bệnh hen phế quản không?
• Trẻ có bị dị ứng với thức ăn hay các loại lông nào không?
• Trẻ có bị dị ứng về da liễu không?
• Trẻ có thường xuyên bị nhiễm khuẩn hay các bệnh liên quan đến phổi không?
• …

Với những dữ liệu trên, bác sĩ cũng sẽ lưu ý nhiều về thời gian và tần suất các triệu chứng xảy ra, từ đó xác định rõ nguyên nhân thứ phát của bệnh hen phế quản của trẻ.

2. Khám sức khỏe

Việc cho trẻ khám sức khỏe định kỳ giúp bác sĩ đánh giá tổng quát về tình trạng của trẻ. Bác sĩ có thể kiểm tra phổi, kết hợp với tiền sử bệnh để phát hiện sớm các dấu hiệu liên quan đến nguy cơ mắc hen phế quản. Với những trẻ đã được chẩn đoán hen phế quản, thăm khám thường xuyên không chỉ giúp theo dõi diễn biến của bệnh mà còn hỗ trợ xây dựng và điều chỉnh kế hoạch điều trị dự phòng, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ các biến chứng.

3. Đo lưu lượng đỉnh thở ra

Đo lưu lượng đỉnh thở ra (Peak Expiratory Flow Rate – PEFR) là phương pháp đơn giản và hiệu quả, không xâm lấn để đánh giá chức năng phổi, đặc biệt ở những trường hợp mắc các bệnh lý đường hô hấp như hen phế quản hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Phương pháp này giúp đo lường tốc độ không khí tối đa mà một người có thể thở ra sau khi hít thở sâu.

4. Xét nghiệm chức năng phổi

Các xét nghiệm này giúp đo lượng không khí trong phổi và tốc độ thở ra của trẻ. Kết quả xét nghiệm sẽ giúp bác sĩ xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh hen suyễn của trẻ.

5. Xét nghiệm oxit nitric thở ra

Nồng độ Oxit Nitric xuất hiện khi có tình trạng viêm hoặc sưng đường hô hấp. Xét nghiệm khí Oxit Nitric thở ra nhằm chẩn đoán các tình trạng bệnh lý liên quan đến đường hô hấp, trong đó có hen phế quản.

6. Xét nghiệm dị ứng

Những xét nghiệm này có thể giúp xác định chất gây dị ứng nào có thể khiến hệ thống miễn dịch của trẻ phản ứng lại. Kết quả của xét nghiệm cung cấp các thông tin tác nhân gây dị ứng ở trẻ bị hen phế quản, từ đó bố mẹ có thể chủ động dự phòng.

Lưu ý: tùy thuộc độ tuổi, triệu chứng và mức độ hợp tác của sẽ, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm chức năng hô hấp phù hợp.

Điều trị hen phế quản ở trẻ em

Tùy thuộc vào tình trạng hen phế quản ở trẻ mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với độ tuổi của trẻ, cấp độ nghiêm trọng của bệnh. Hiện nay, chiến lược điều trị hen phế quản ở trẻ em bao gồm các phương pháp sau:

1. Dựa vào tiền sử và tình trạng, mức độ của bệnh

Việc điều trị cần được cá nhân hóa, dựa trên tiền sử bệnh, tình trạng sức khỏe hiện tại, và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Kế hoạch điều trị hen đóng vai trò quan trọng đối với sự thành công trong việc kiểm soát bệnh hen phế quản ở trẻ. Vì vậy, việc điều trị cần kết hợp chặt chẽ giữa liệu trình điều trị y tế và hạn chế các tác nhân khởi phát cơn hen. Những lưu ý về phương pháp điều trị và kiểm soát cơn hen sẽ được bác sĩ chuyên khoa trao đổi trực tiếp với bố mẹ.

2. Thuốc kiểm soát dài hạn

Các loại thuốc kiểm soát cơn hen phế quản dài hạn

• Corticosteroid dạng hít: Giảm viêm và sưng trong đường thở, làm giảm tính phản ứng của phế quản đối với các tác nhân kích thích.
• Thuốc kháng Leukotriene: Ngăn chặn tác động của leukotriene (chất gây viêm, co thắt cơ trơn đường thở và tăng sản xuất chất nhầy).
• Thuốc hít kết hợp (đối với trẻ trên 5 tuổi): Kết hợp corticosteroid dạng hít với thuốc chủ vận beta tác dụng dài hạn để giảm viêm và giãn phế quản.
• Các thuốc khác: Khi tình trạng hen khó kiểm soát, cần đánh giá và chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa hô hấp nhi.

3. Thuốc cắt cơn hen

Thuốc cắt cơn hen tác dụng nhanh giúp làm giảm các triệu chứng hen phế quản. Bố mẹ nên chuẩn bị thuốc để con mang sẵn bên mình, dễ dàng sử dụng khi xuất hiện triệu chứng.

• Thuốc chủ vận beta tác dụng ngắn hạn: Thuốc chủ vận beta tác dụng ngắn dạng hít có thể mở đường thở để không khí có thể lưu thông dễ dàng hơn. Thuốc này có thể có tác dụng phụ thoáng qua, chẳng hạn như run và nhịp tim nhanh.
• Corticosteroid đường uống và tiêm tĩnh mạch: Corticosteroid có thể giúp giảm sưng (viêm) ở đường hô hấp ở trẻ do các triệu chứng hen phế quản gây ra. Trẻ có thể dùng các loại thuốc này bằng đường uống (uống) hoặc tiêm.

4. Điều trị các bệnh lý dị ứng

Dị ứng là tác nhân khởi phát các cơn hen phế quản ở trẻ. Trong kế hoạch điều trị hen suyễn ở trẻ, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc nhằm kiểm soát phản ứng quá mức của cơ thể trước các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, mạt bụi, lông thú cưng…

5. Điều trị dự phòng

Hen phế quản ở trẻ em có thể được kiểm soát hiệu quả bằng các thuốc điều trị dự phòng. Trong đó, corticosteroid dạng hít (ICS) hoặc thuốc phối hợp corticosteroid dạng hít và thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài (ICS-LABA) là các lựa chọn phổ biến. Quan trọng nhất, bố mẹ nên đưa trẻ thăm khám định kỳ để bác sĩ kiểm tra, đánh giá chức năng hô hấp và mức độ kiểm soát cơn hen của trẻ, đồng thời sớm phát hiện các yếu tố nguy cơ hoặc biến chứng cần can thiệp.

Biến chứng hen phế quản

Một số thống kê cho thấy, nguy cơ mắc bệnh hen phế quản của trẻ cao gấp đôi so với người lớn. Nếu trẻ không may mắc bệnh và không được phát hiện và điều trị sớm thì trẻ có nguy cơ đối mặt với những biến chứng nguy hiểm khi vào cơn hen nặng. Điển hình là các biến chứng hen phế quản ở trẻ sau đây:

• Xẹp phổi: Đây là một trong những biến chứng khá phổ biến, xuất hiện ở khoảng 1/3 trẻ em bị bệnh hen phế quản. Bố mẹ nên chủ động cho trẻ đi khám, kiểm soát giúp cải thiện và tránh tình trạng phổi bị xẹp.
• Tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất: Do phế nang giãn rộng gây ra mạch máu thưa, nuôi dưỡng kém dẫn đến áp lực trong phế nang tăng. Khi ho mạnh hoặc kéo dài thành phế nang dễ bị bục vỡ.
• Gây ra tình trạng suy hô hấp: Một trong những nguyên nhân gây tử vong của bệnh hen phế quản là khiến trẻ khó thở, tím tái, đôi khi phải dùng máy thở để hỗ trợ.
• Ảnh hưởng các cơ quan khác: Tình trạng ngừng hô hấp ảnh hưởng tổn thương não bộ do suy hô hấp kéo dài khiến trẻ bị thiếu oxy não.

Cách chăm sóc trẻ bị hen phế quản

Đối với hen phế quản ở trẻ em, khi đi đâu hay làm gì bố mẹ cần phải hết sức lưu ý tình trạng sức khỏe cũng như việc dùng thuốc để tránh những trường hợp đáng tiếc khi trẻ lên cơn hen. Sau đây là một số lưu ý cần thiết để chăm sóc hen phế quản ở trẻ mà bố mẹ cần biết:

1. Hen phế quản ở trẻ em nên kiêng gì và ăn gì?

Chế độ ăn uống phù hợp cũng là cách điều trị hen phế quản ở trẻ hiệu quả. Nhiều loại thực phẩm được đánh giá tốt cho trẻ bị hen phế quản, trong khi một số khác lại là tác nhân làm trầm trọng hơn các triệu chứng hen phế quản. Dưới đây là một số lưu ý trẻ bị hen phế quản nên ăn gì và kiêng gì mà bố mẹ cần lưu ý:

Bé bị hen phế quản nên ăn các thực phẩm:

• Rau xanh: Rau chứa nhiều vitamin và khoáng chất giúp hỗ trợ các chức năng phổi khỏe mạnh. Thực đơn hàng ngày của trẻ nên bổ sung bông cải xanh, rau bina, cà chua…;
• Trái cây tươi: Tương tự rau xanh, trái cây cũng chứa nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết để cải thiện chức năng phổi của trẻ. Bố mẹ có thể cho trẻ ăn kiwi, táo, trái cây họ cam quýt…;
• Sữa: Sữa chứa hàm lượng magie và canxi cao;
• Cá tươi: Các loại cá như cá ngừ, cá bơn, cá hồi có hàm lượng omega-3 cao, chất béo không bão hòa. Nếu trẻ không thích ăn cá, bố mẹ có thể cân nhắc thay thế bằng quả óc chó vào thực đơn của con;
• Ngũ cốc nguyên hạt: Một nghiên cứu được tiến hành ở New Zealand cho thấy trẻ em nhận protein từ ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, lúa mì có khả năng ít bị khò khè hơn;
• Rau gia vị: Một số chất trong rau gia vị có thể loại bỏ các gốc tự do và tác nhân gây viêm trong cơ thể, theo đó bố mẹ có thể thêm một số loại rau gia vị như hương thảo, bạc hà… vào món ăn của trẻ. Tuy nhiên bố mẹ nên thử cho bé tiếp xúc với các loại rau này trước để đánh giá bé có thích hay không;
• Nước: Cơ thể mất nước có thể khiến triệu chứng hen phế quản ở trẻ nghiêm trọng hơn. Do đó bố mẹ nên chú ý và xây dựng thói quen uống nước cho trẻ.

Trong khi đó, trẻ bị hen phế quản nên hạn chế các loại thực phẩm sau:

• Chất béo chuyển hóa: Thực phẩm chứa nhiều chất béo chuyển hóa như thức ăn nhanh, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, thực phẩm đóng hộp có thể sản sinh các chất gây hại, tăng nguy cơ viêm phổi.
• Đường: Tương tự chất béo chuyển hóa, đường làm tăng nguy cơ viêm nhiễm. Đặc biệt, chế độ ăn nhiều đường làm tăng nguy cơ béo phì, làm trầm trọng hơn triệu chứng hen phế quản ở trẻ. Vì vậy bố mẹ nên hạn chế cho trẻ ăn đồ ngọt;
• Carbohydrate: Trẻ bị hen phế quản kiêng ăn bánh quy, khoai tây chiên và các loại đồ ăn nhẹ chứa carbohydrate. Bố mẹ nên thay thế các loại thực phẩm chứa nhiều carbohydrate bằng bánh mì, mì ống…

2. Lập kế hoạch chăm sóc chi tiết

Thông thường trẻ sẽ hết hen suyễn khi lớn lên. Trong thời gian này, bố mẹ nên lên kế hoạch chăm sóc trẻ với mục tiêu giảm thiểu các nguy cơ khiến hen phế quản trở nên nghiêm trọng. Dưới đây là một số lưu ý giúp giảm thiểu cơn hen phế quản ở trẻ mà bố mẹ có thể áp dụng:

• Duy trì độ ẩm ở nhà: Mặc dù không thể thay đổi độ ẩm không khí ở môi trường ngoài, bố mẹ có thể điều chỉnh độ ẩm thích hợp trong phòng trẻ bằng cách đặt máy hút ẩm, mở điều hòa không khí…;
• Tạo môi trường sống sạch sẽ: Vệ sinh sạch sẽ, hút bụi thường xuyên để phòng trẻ luôn sạch sẽ. Tránh để trẻ tiếp xúc với bụi bẩn, nấm mốc, mạt bụi nhà, khói thuốc lá…;
• Giảm lông của vật nuôi: Lông vật nuôi là tác nhân dễ gây kích ứng cho trẻ bị hen phế quản. Vì vậy, gia đình có trẻ bị hen phế quản không nên nuôi thú cưng cũng như hạn chế để trẻ tiếp xúc với các vật nuôi nhiều lông;
• Kiểm soát bụi và nấm mốc trong nhà: Giặt chăn, gối và thú nhồi bông của trẻ mỗi tuần bằng nước nóng. Bố mẹ cũng nên loại bỏ thảm trải sàn hoặc các vật dễ bám bụi trong phòng trẻ;
• Sử dụng điều hòa đúng cách: Duy trì nhiệt độ phù hợp, tăng giảm nhiệt độ đúng cách, vệ sinh bảo trì điều hòa thường xuyên và không để điều hòa hướng trực tiếp vào trẻ;
• Tránh cho trẻ tiếp xúc với không khí lạnh: Vào mùa lạnh, trẻ thường dễ lên cơ hen phế quản. Do đó khi ra ngoài trời mùa lạnh cần giữ ấm cho trẻ phù hợp, tránh để trẻ bị lạnh đột ngột. Bố mẹ cần chú ý giữ ấm cho trẻ bằng cách mặc ấm cho trẻ, tuy nhiên không nên mặc quá nhiều quần áo do có thể khiến trẻ đổ nhiều mồ hôi, mồ hôi thấm ngược vào trong cơ thể khiến trẻ đổ bệnh.

Cách phòng ngừa bệnh hen phế quản ở trẻ

Hen phế quản là bệnh mạn tính phổ biến ở trẻ và không có biện pháp ngăn ngừa hoàn toàn. Tuy nhiên nhiều biện pháp nhằm giảm nguy cơ khởi phát cơn hen và kiểm soát triệu chứng hen phế quản ở trẻ. Dưới đây là một số cách phòng ngừa cơn hen phế quản ở trẻ mà bố mẹ có thể áp dụng:

• Hạn chế tiếp xúc với nguyên nhân gây hen phế quản: Tránh để trẻ tiếp xúc với các tác nhân kích ứng như bụi mịn, phấn hoa, lông thú cưng, khói thuốc, ô nhiễm không khí;
• Không cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc: Khói thuốc lá là tác nhân gây khởi phát cơn hen, ngoài ra trẻ sơ sinh tiếp xúc với khói thuốc lá trong bất kỳ giai đoạn nào đều là yếu tố tăng nguy cơ gây hen phế quản ở trẻ. Do đó bố mẹ tránh để trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá, thậm chí thuốc lá điện tử;
• Khuyến khích trẻ vận động: Bố mẹ khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất phù hợp với thể lực như đi bộ, bơi lội. Tránh các hoạt động thể chất quá sức hoặc trong môi trường lạnh, khô nhằm giảm thiểu kích ứng đường hô hấp;
• Khám sức khỏe định kỳ: Bố mẹ nên cho trẻ tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để sớm có phương án điều trị và kiểm soát triệu chứng hen hiệu quả cho con;
• Duy trì cân nặng trẻ khỏe mạnh: Trẻ thừa cân hoặc béo phì dễ gặp khó khăn trong việc kiểm soát hen phế quản. Bố mẹ có thể hỗ trợ trẻ duy trì cân nặng phù hợp như khuyến khích con vận động nhẹ, ăn uống khoa học, nghỉ ngơi đúng giờ…;
• Kiểm soát chứng trào ngược và ợ nóng: Nếu trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản, cần điều trị để tránh kích thích đường thở. Hạn chế ăn uống ngay trước khi đi ngủ và chia nhỏ bữa ăn trong ngày.

Sai lầm khi điều trị hen phế quản cho trẻ

Sai lầm phần lớn ở bệnh nhân hen phế quản là không điều trị dự phòng, đặc biệt ở trẻ em chưa ý thức được tình trạng bệnh của mình. Ngoài ra, một số sai lầm khác từ bố mẹ chưa biết cách hoặc mắc sai lầm trong điều trị hen phế quản khiến trẻ không thuyên giảm bệnh mà còn tái đi tái lại. Dưới đây là một số sai lầm thường gặp trong điều trị hen phế quản cho trẻ mà bố mẹ cần lưu ý:

• Tự ý bỏ hoặc quên thuốc kháng viêm: Thường trẻ bị hen phế quản phải sử dụng đồng thời hai loại thuốc điều trị là kháng viêm và thuốc giãn phế quản. Tuy nhiên nhiều gia đình chủ quan hoặc quên hay vì nguyên nhân nào đó tự ý bỏ bớt thuốc kháng viêm dẫn đến bệnh không được can thiệp tận gốc sẽ dễ tái đi tái lại nhiều lần.
• Sử dụng sai ống hít: Việc hướng dẫn trẻ sử dụng ống hít đúng cách không phải dễ dàng, tuy nhiên bố mẹ cần phải kiên trì giúp trẻ hít đúng cách để thuốc phát huy hết tác dụng. Nếu hít không đúng cách thuốc không đưa được sâu vào phế quản.
• Tự ý tăng liều khi dùng thuốc: Một số bố mẹ lo lắng cho con khi có những cơn hen kéo dài. Thay vì  đi khám bác sĩ thì bố mẹ tự ý cho con tăng liều lượng sử dụng của thuốc để làm dứt cơn hen nhanh chóng. Tuy nhiên, tự ý tăng liều lượng như vậy lâu dần sẽ làm tăng nguy cơ tác dụng phụ, gây khó khăn trong việc điều trị
• Chưa ý thức được sự nguy hiểm của bệnh: Nhiều gia đình vẫn xem nhẹ bệnh, thường khi bệnh trở nặng, các cơn hen xuất hiện dày hơn thì mới nghĩ đến việc đi khám. Như vậy, không có hướng xử lý dẫn đến trẻ dễ bị tắc thở khi lên cơn hen cấp tính.
• Không điều trị dự phòng: Đây là một sai lầm lớn của các bố mẹ khi có trẻ bị hen phế quản. Chính điều này khiến cho trẻ dễ tái phát và tần suất các cơn hen dày hơn kèm theo mức độ nghiêm trọng của các cơn hen cấp cũng tăng lên.

Do vậy, các bậc phụ huynh cần phải chú ý đến tình trạng của con mình và làm đúng những hướng dẫn của bác sĩ chỉ định từ cách xịt thuốc, uống thuốc cho đến môi trường sống.

Các thắc mắc về bệnh hen phế quản ở trẻ

1. Khám và điều trị hen phế quản ở đâu tốt?

Khám và điều trị các bệnh về đường hô hấp, đặc biệt là hen phế quản là một trong những thế mạnh của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh được đầu tư trang thiết bị nhập khẩu theo tiêu chuẩn quốc tế, giúp các bác sĩ chẩn đoán hen phế quản ở trẻ em chính xác và điều trị bệnh hiệu quả. Đặc biệt, khi đến với Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bệnh nhân được yên tâm thăm khám với chất lượng dịch vụ cao, quy trình thăm khám khoa học, rút ngắn thời gian, chăm sóc người bệnh bằng “Tâm” đúng với sứ mệnh chữa bệnh cứu người.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn trang bị các phòng khám ấn tượng với khu vui chơi cao cấp, tạo tâm lý thoải mái, vui vẻ cho các bé khi đến thăm khám điều trị bệnh nói chung, trong đó có điều trị hen suyễn.

2. Hen phế quản mãn tính ở trẻ có nguy hiểm không?

Bệnh hen phế quản mãn tính cực kỳ nguy hiểm, những biến chứng từ hen có thể dẫn đến tử vong mà nhiều bệnh nhân không biết hoặc không để ý tới. Bởi một khi lên cơn hen, đường dẫn khí bị kích ứng, các cơ hô hấp dần thu hẹp sẽ cản không khí đi vào phổi làm cho người bệnh nghẹt thở có thể gây ra tử vong.

Trường hợp hen kéo dài có thể xảy ra các biến chứng: suy hô hấp cấp, tràn khí phế nang do ho, ép ngực, khí phế thủng, suy tim phải… gây ra tình trạng vừa khó thở do viêm đường hô hấp vừa suy tim phải dẫn đến nguy hiểm cho tính mạng.

3. Bệnh hen phế quản ở trẻ có chữa khỏi được không?

Bệnh hen phế quản ở trẻ không thể chữa khỏi hoàn toàn, song hoàn toàn có thể kiểm soát để trẻ sống khỏe mạnh và sinh hoạt bình thường. Quan trọng nhất, bố mẹ cần tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ điều trị, duy trì môi trường sống lành mạnh, theo dõi trẻ sát sao, tái khám định kỳ là những yếu tố quan trọng giúp giảm các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng.

4. Làm gì nếu trẻ bị hen phế quản lên cơn hen?

• Khi trẻ lên cơn hen phế quản cấp: Nhanh tay đưa trẻ ra không gian thoáng, nơi có không khí trong lành.
• Với tình trạng trẻ lên cơn hen nhẹ: Phụ huynh cần sử dụng các thuốc giãn phế quản có tác dụng nhanh: ventolin… Các loại thuốc này có thể dùng bằng máy xông khí dung, bình xịt định liều. Tất cả các thuốc trên phải có chỉ định của bác sĩ và liều lượng thuốc phụ thuộc theo lứa tuổi và cân nặng của trẻ.
• Ở tình trạng trẻ lên cơn hen nặng: Sử dụng thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh ventolin khí dung hoặc xịt 3 lần, mỗi lần cách nhau 30 phút, nếu tình trạng không cải thiện, phụ huynh phải cho trẻ đến khám bác sĩ chuyên khoa ngay.
• Nếu trẻ có tình trạng lên cơn hen phế quản kèm theo sốt, kéo dài trên 3 ngày, có thể trẻ bị viêm bội nhiễm do vi khuẩn. Trường hợp hen phế quản bội nhiễm ở trẻ cần được đưa đến cơ sở uy tín để khám.

5. Trẻ bị hen phế quản có nên tiêm vaccine Covid-19?

Hiện nay tại Việt Nam đã triển khai chiến dịch tiêm vắc xin ngừa COVID-19 cho nhóm trẻ 12 – 17 tuổi và đang tiếp tục triển khai tiêm chủng cho trẻ trong độ tuổi từ 5 – 11 tuổi trên cơ sở khoa học và cập nhật các loại vaccine cho trẻ em.

Hen phế quản không nằm trong danh mục chống chỉ định tiêm vaccine, chỉ trì hoãn nếu người bệnh đang trong tình trạng hen phế quản cấp tính. Người bệnh hen phế quản lưu ý sau khi tiêm cần ăn đầy đủ dinh dưỡng, thức ăn nên được chế biến dưới các dạng như cháo, súp. Ngoài ra, nên bổ sung thêm các loại thực phẩm giàu chất xơ và vitamin như rau, củ, quả… Hạn chế các loại thức ăn dễ gây kích ứng và khởi phát cơn hen như hải sản hoặc các chất kích thích như rượu, bia, cà phê… Không nên vận động quá sức sau khi tiêm vaccine Covid-19.

Tuy nhiên, khuyến cáo đối với trẻ em bị hen phế quản nên kiểm tra bệnh lý cẩn thận trước khi cho trẻ tiêm vacxin, phòng tránh trường hợp nguy hiểm xảy ra tới tính mạng của trẻ.

6. Khám hen phế quản cho trẻ ở đâu tốt?

Hệ miễn dịch của trẻ em chưa phát triển hoàn thiện như người lớn, đồng thời trẻ cũng chưa nhận thức đầy đủ về mức độ nguy hiểm của các bệnh lý, đặc biệt là hen phế quản và các bệnh liên quan đến đường hô hấp. Điều này khiến trẻ dễ mắc bệnh hơn, đặc biệt là các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp. Nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách, tình trạng bệnh ở trẻ có thể tiến triển nhanh chóng và dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng.

Với trẻ bị hen phế quản, việc phát hiện sớm và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ là yếu tố then chốt để kiểm soát bệnh. Bố mẹ không tự ý sử dụng thuốc mà cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị chính xác.

Một trong những địa chỉ đáng tin cậy để khám và điều trị hen phế quản ở trẻ là Khoa Nhi thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Tại đây, đội ngũ bác sĩ có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực Nhi khoa, kết hợp cùng trang thiết bị hiện đại và cơ sở vật chất tiên tiến, mang lại dịch vụ chăm sóc toàn diện cho trẻ. Mỗi trẻ sẽ được xây dựng phác đồ điều trị hen phế quản riêng mang tính cá thể hóa, phù hợp với tình trạng bệnh cụ thể.

Ngoài ra với tính chất là hệ thống bệnh viện đa khoa chuyên sâu, BVĐK Tâm Anh còn phối hợp với các chuyên khoa khác như Tai Mũi Họng, Tim Mạch, Chẩn đoán hình ảnh, Xét nghiệm… để đảm bảo hiệu quả điều trị tối ưu.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị hen phế quản cho trẻ với các bác sĩ, chuyên gia tại khoa Nhi, BVĐK Tâm Anh, bố mẹ có thể liên hệ:

Mọi thắc mắc về bệnh hen phế quản ở trẻ em và những vấn đề sức khỏe khác của bệnh như điều trị trẻ bị hen phế quản như thế nào, triệu chứng bệnh hen phế quản thường gặp là gì, nên chăm sóc bệnh nhân hen phế quản ở trẻ em ra sao…, quý khách hàng vui lòng liên hệ với chung tôi theo thông tin ở trên!