Các chấn thương tinh hoàn nghiêm trọng và hướng xử trí

Tinh hoàn đảm nhiệm chức năng sản xuất, lưu trữ tinh trùng và tạo ra hormone testosterone để duy trì hoạt động sinh sản bình thường ở nam giới. Về vị trí, tinh hoàn nằm trong bìu và treo bên ngoài cơ thể, do đó thường dễ bị va đập, chấn thương. Mặc dù các tổn thương nghiêm trọng ở tinh hoàn thường không phổ biến, tuy nhiên nếu không được can thiệp điều trị kịp thời, chấn thương tinh hoàn có thể dẫn đến viêm nhiễm, vỡ tinh hoàn, suy giảm testosterone, thậm chí gây vô sinh ở nam giới.

Các chấn thương tinh hoàn nghiêm trọng thường gặp

Chấn thương tinh hoàn là tình trạng tinh hoàn bị tổn thương do các tác động từ bên ngoài. Chấn thương có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên tinh hoàn. Các chấn thương nhẹ thường không ảnh hưởng nhiều đến tinh hoàn, tuy nhiên một số tổn thương nặng hơn có khả năng khiến tụ máu bầm, gây ra cơn đau dữ dội, sưng viêm, nhiễm trùng, thậm chí vô sinh nếu không được điều trị kịp thời. (1)

Các chấn thương ở tinh hoàn tương đối hiếm gặp. Trong đó khoảng 85% là các chấn thương kín, 15% còn lại là các chấn thương xuyên thấu, thường liên quan đến tình trạng vỡ tinh hoàn. Tùy theo nguyên nhân và mức độ tác động, chấn thương tại tinh hoàn được phân loại thành nhẹ, trung bình, hoặc nghiêm trọng.

• Trầy xước hoặc rách da bìu: Chấn thương nhẹ có thể khiến da bìu bị trầy xước, kèm theo cảm giác đau rát ngoài da. Một số tổn thương khác có thể làm rách lớp da bìu bảo vệ tinh hoàn, khiến nam giới bị đau và khó chịu.
• Dập hoặc vỡ tinh hoàn: Thường xảy ra do những chấn thương nặng, tác động trực tiếp đến vùng bìu và tinh hoàn. Triệu chứng thường gặp là cơn đau dữ dội ở tinh hoàn, vùng da bìu bầm tím, sưng viêm, chảy máu.
• Chấn thương xuyên thấu tinh hoàn: Là chấn thương nghiêm trọng gây ra do vật xuyên thấu qua tinh hoàn, chẳng hạn như dao hoặc đạn, gây mất nhiều máu và cơn đau dữ dội.

Cách xử trí khi gặp trường hợp chấn thương tinh hoàn nghiêm trọng

Khi gặp tình trạng chấn thương nghiêm trọng ở tinh hoàn, nam giới có thể xử trí nhanh để giảm đau bằng cách dùng gạc lạnh hoặc túi chườm lạnh để chườm lên vùng bìu. Chườm lạnh có tác dụng giảm đau tạm thời, giúp nam giới cảm thấy dễ chịu hơn. Ngay sau đó, cần nhanh chóng đến bệnh viện để bác sĩ Nam khoa kiểm tra và có phương án điều trị kịp thời.

Nguyên nhân chấn thương tinh hoàn thường gặp

Chấn thương tại cơ quan sinh dục nam này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó thường gặp nhất là do tai nạn, té ngã hoặc chấn thương khi chơi thể thao.

• Tai nạn giao thông nghiêm trọng.
• Tai nạn lao động khi vận hành máy móc.
• Chấn thương thể thao, đặc biệt là các môn thể thao mang tính đối kháng cao như võ thuật, bóng đá, bóng chuyền,…
• Té ngã trong sinh hoạt hàng ngày.
• Bị tấn công trực tiếp vào tinh hoàn: Bị đá, đấm, hoặc do dao, súng đạn bắn vào vùng kín.
• Vết cắn của động vật.
• Một số yếu tố nguy cơ khác có thể dẫn đến chấn thương như teo tinh hoàn hoặc thoát vị bẹn.

Nhận diện nhanh các dấu hiệu khi bị chấn thương tinh hoàn

Một số triệu chứng giúp nam giới nhận diện tình trạng tổn thương tinh hoàn như:

• Cơn đau dữ dội ở vùng bìu, tinh hoàn.
• Da bìu đổi màu, có dấu hiệu bầm tím do tụ máu.
• Sưng ở bìu.
• Cảm giác cơn đau và khó chịu ở vùng bụng dưới.
• Đau khi đi tiểu, tiểu ra máu.
• Buồn nôn, nôn hoặc sốt sau chấn thương.

Chấn thương tinh hoàn có sao không?

Một số chấn thương nhẹ tác động ngoài da bìu như xây xước nhỏ thường không ảnh hưởng nhiều đến tinh hoàn. Tuy nhiên đối với những chấn thương nghiêm trọng hơn, nếu không được can thiệp và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể gây ảnh hưởng đến chức năng của tinh hoàn, thậm chí gây vô sinh ở nam giới.

Một số ảnh hưởng khi tinh hoàn bị chấn thương như:

• Tinh hoàn sưng, viêm, gây cơn đau dữ dội.
• Nguy cơ nhiễm trùng nặng nếu không được điều trị đúng cách.
• Ảnh hưởng chức năng tinh hoàn, suy giảm khả năng sản xuất testosterone, giảm chất lượng tinh trùng, thậm chí vô sinh.
• Một số vấn đề liên quan đến đường tiết niệu như nhiễm khuẩn, tiểu khó, tiểu ra máu.
• Áp xe tinh hoàn hoặc mào tinh hoàn.
• Xoắn tinh hoàn.
• Nhồi máu tinh hoàn.
• Teo hoặc hoại tử tinh hoàn.

Chẩn đoán và điều trị chấn thương tinh hoàn

Chẩn đoán sớm tình trạng tổn thương ở tinh hoàn giúp tối ưu quá trình điều trị và hạn chế rủi ro. Dựa vào nguyên nhân và mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

1. Chẩn đoán

Để chẩn đoán chấn thương, bác sĩ cần thăm khám, kiểm tra các biểu hiện lâm sàng như tình trạng sưng, đau, tụ máu bầm, rách da bìu, chảy máu,… Người bệnh cũng cần cung cấp thêm các thông tin về nguyên nhân dẫn đến chấn thương và tiền sử các bệnh lý. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một số xét nghiệm và kỹ thuật cận lâm sàng khác, bao gồm:

• Xét nghiệm nước tiểu: Kết quả xét nghiệm giúp loại trừ các nguyên nhân nhiễm khuẩn đường tiết niệu hoặc tình trạng viêm mào tinh hoàn.
• Siêu âm Doppler tinh hoàn: Cung cấp hình ảnh chi tiết bên trong tinh hoàn, giúp bác sĩ đánh giá vị trí và mức độ tổn thương.
• Chụp cắt lớp vi tính (Chụp CT): Chụp CT giúp bác sĩ đánh giá rõ hơn những tổn thương khi không phát hiện được trên siêu âm.
• Chụp cộng hưởng từ (Chụp MRI): Trong một số trường hợp hình ảnh tổn thương không rõ ràng, bác sĩ có thể chỉ định chụp MRI để đánh giá, phân biệt loại trừ tình trạng tụ máu sau chấn thương với ung thư tinh hoàn.

2. Điều trị

Nam giới gặp phải các chấn thương tại tinh hoàn cần thăm khám ngay để được điều trị kịp thời, hạn chế tối đa rủi ro. Việc chần chừ, kéo dài thời gian hoặc tự ý điều trị có thể làm tổn thương nghiêm trọng hơn, dẫn đến nhiễm trùng, suy giảm nội tiết, teo hoặc hoại tử tinh hoàn. Các phương pháp điều trị cho tinh hoàn bị chấn thương có thể bao gồm:

• Điều trị nội khoa: Đối với các chấn thương nhẹ bên ngoài, nông, không tụ máu bầm và không nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê một số loại thuốc giúp giảm đau, giảm sưng và phòng ngừa viêm nhiễm.
• Phẫu thuật bảo tồn tinh hoàn: Các chấn thương sâu cần phẫu thuật, xử lý tình trạng rách da bìu, vỡ tinh hoàn, dẫn lưu dịch,…
• Phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn: Trong trường hợp chấn thương nghiêm trọng, không thể kiểm soát bằng thuốc hoặc phẫu thuật bảo tồn, bác sĩ có thể chỉ định cắt bỏ tinh hoàn bị ảnh hưởng.

Người có nguy cơ cao nên làm gì để giảm rủi ro chấn thương?

Để giảm thiểu nguy cơ chấn thương ở tinh hoàn và bảo vệ sức khỏe sinh sản, nam giới cần lưu ý:

• Thực hiện các biện pháp an toàn, giảm thiểu nguy cơ tai nạn: Lái xe an toàn, luôn thắt dây an toàn khi đi xe ô tô, xe khách; đảm bảo tuân thủ các biện pháp an toàn lao động,…
• Luôn sử dụng đồ bảo hộ khi chơi thể thao để hạn chế chấn thương.
• Duy trì kiểm tra sức khỏe nam khoa định kỳ, thăm khám ngay khi bị chấn thương ở tinh hoàn hoặc xuất hiện các dấu hiệu bất thường.

Chấn thương tinh hoàn không thường gặp ở nam giới, tuy nhiên nếu không được can thiệp điều trị đúng cách, tổn thương có thể trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến suy giảm chức năng tinh hoàn, thậm chí nguy cơ vô sinh. Vì vậy, khi tinh hoàn bị tổn thương và xuất hiện các dấu hiệu bất thường như sưng viêm, đau dữ dội, tụ máu bầm,… nam giới cần đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời, hạn chế tối đa rủi ro.