Động lực giảm cân của nhiều người trẻ là vì ngoại hình, sự tự tin. Với người lớn tuổi, việc giảm cân liên quan nhiều đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Tham khảo ngay những cách giảm cân cho người lớn tuổi hiệu quả, an toàn, được bác sĩ Võ Trần Như Thảo, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh chia sẻ.
Giảm cân cho người lớn tuổi mang đến nhiều lợi ích với sức khỏe như:
Người lớn tuổi thừa cân, béo phì khó di chuyển, cộng với sự thay đổi tâm lý khiến người thân và người chăm sóc cần nhiều thời gian và nỗ lực hơn trong việc hỗ trợ họ.
Để việc giảm cân cho người cao tuổi hiệu quả, cần thực hiện theo những nguyên tắc vàng sau đây [1]:
>> Tham khảo thêm về: Cách giảm cân tuổi trung niên
Dưới đây là những phương pháp đảm bảo an toàn sức khỏe và hiệu quả:
Khi tuổi tác tăng lên, khả năng hấp thụ một số chất dinh dưỡng cũng suy giảm. Thiếu hụt dinh dưỡng có thể gây suy nhược cơ thể, giảm sức đề kháng ở người cao tuổi. Ở độ tuổi này, nhu cầu về protein, canxi, vitamin D, B12, chất xơ và các khoáng chất khác vẫn rất cao để duy trì cơ bắp, xương chắc khỏe và hệ miễn dịch.
Chế độ ăn lành mạnh giúp người lớn tuổi giảm cân an toàn, duy trì cơ bắp và phòng ngừa bệnh tật. Nên cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể thông qua các thực phẩm chất lượng, tự nhiên như: rau xanh, trái cây ít ngọt, ngũ cốc nguyên cám, protein từ cá, trứng, đậu hũ và chất béo tốt từ dầu ô liu, các loại hạt.
Các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, đồ hộp, mì ăn liền, bánh ngọt… thường chứa nhiều muối, đường, chất béo bão hòa và các chất phụ gia kích thích ngon miệng, làm tăng cảm giác thèm ăn và nạp nhiều calo rỗng vào cơ thể, gây tăng cân mất kiểm soát. Thường xuyên ăn các thực phẩm này có thể làm tăng nguy cơ cao huyết áp, rối loạn mỡ máu, tiểu đường và bệnh tim mạch, ảnh hưởng đến thận và hệ tiêu hóa. Thay vào đó, những ai đã có tuổi nên ưu tiên thực phẩm tươi sống, nguyên chất, có nguồn gốc thiên nhiên, được chế biến đơn giản, ít gia vị.
Người cao tuổi thường có các bệnh nền như tim mạch, huyết áp, tiểu đường… Thực phẩm có nguồn gốc thực vật như rau xanh, các loại củ, đậu, hạt, ngũ cốc nguyên cám, trái cây ít ngọt… hỗ trợ kiểm soát và phòng ngừa các bệnh này. Đồng thời chúng cung cấp ít calo, chất béo xấu và rất giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất, hỗ trợ kiểm soát calo nạp vào cơ thể và giúp cải thiện tiêu hóa, ổn định đường huyết và giảm cholesterol, từ đó hỗ trợ giảm cân hiệu quả mà vẫn đảm bảo dinh dưỡng.
Ở người già, nhu cầu calo giảm xuống, do đó nên điều chỉnh lượng calo nạp vào phù hợp với nhu cầu của cơ thể.
>> Tham khảo chi tiết về: Thực đơn giảm cân cho người lớn tuổi khoa học và an toàn
Người lớn nên ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, chạy bộ chậm, đạp xe, yoga, bơi lội hoặc thể dục dưỡng sinh. Vận động 30 phút/ngày đều đặn không chỉ giúp đốt cháy calo mà còn tăng cường tuần hoàn máu, duy trì cơ bắp và cải thiện khả năng thăng bằng, giúp giảm nguy cơ té ngã. Ngoài ra, vận động còn hỗ trợ cải thiện tinh thần, phòng ngừa các bệnh mạn tính như tim mạch, loãng xương và tiểu đường type 2.
Khi giảm cân cho người lớn tuổi, cần đặt mục tiêu cân nặng phù hợp với thể trạng và độ tuổi, tránh áp lực phải đạt mức cân lý tưởng quá nhanh. Nên có các mục tiêu nhỏ và thực tế, như giảm từ 0,5 – 1kg mỗi tuần, để cơ thể có thời gian thích nghi và tránh mất cơ. Cần duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) ở mức an toàn để cải thiện sức khỏe tổng thể và duy trì khả năng vận động linh hoạt.
Đăng ký tư vấn về thừa cân, béo phì tại đây
Nước giúp tăng cảm giác no, hỗ trợ tiêu hóa, thúc đẩy quá trình trao đổi chất và loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Đối với người cao tuổi, việc bổ sung đủ nước còn giúp phòng ngừa táo bón, hạn chế tình trạng khô da và hỗ trợ chức năng thận. Nên duy trì thói quen uống đủ từ 1,5 lít – 2 lít nước mỗi ngày; hạn chế uống rượu, bia, nước ngọt.
Tiểu đường là một trong những bệnh mạn tính phổ biến ở người lớn tuổi. Tiểu đường và thừa cân, béo phì có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Giảm cân có thể giúp cải thiện độ nhạy insulin và ổn định đường huyết. Người bệnh tiểu đường nên duy trì chế độ ăn giàu chất xơ, ít đường và carbohydrate tinh chế; ăn đúng bữa và theo dõi đường huyết thường xuyên. Ngoài ra, cần kết hợp vận động nhẹ nhàng và tuân thủ hướng dẫn dùng thuốc nếu đang điều trị.
Khi giảm cân cho người lớn tuổi cần chú trọng bảo vệ sức khỏe tim mạch, vì đây là nhóm tuổi dễ gặp các vấn đề như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu hay xơ vữa động mạch. Chế độ ăn nên giảm chất béo bão hòa, cholesterol xấu (LDL) và muối, đồng thời tăng cường chất béo lành mạnh từ cá, hạt, dầu ô liu cùng các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như rau củ quả.
Chế độ ăn MIND là sự kết hợp giữa chế độ ăn Địa Trung Hải và DASH, được thiết kế để bảo vệ chức năng não bộ và tim mạch đồng thời hỗ trợ kiểm soát cân nặng, do đó là phương pháp rất thích hợp để giảm cân cho người lớn tuổi.
Chế độ ăn này tập trung vào rau xanh, các loại hạt, quả mọng, cá, ngũ cốc nguyên hạt và dầu ô liu; hạn chế chất béo bão hòa, thực phẩm chiên xào nhiều dầu, thức ăn nhanh và đồ ngọt. Nhờ giàu chất chống oxy hóa và chất xơ, MIND không chỉ giúp giảm mỡ hiệu quả mà còn góp phần giảm nguy cơ sa sút trí tuệ và đột quỵ, là những vấn đề phổ biến ở người cao tuổi.
Ngoài ra, người lớn tuổi không nên áp dụng chế độ ăn Keto, vì chế độ ăn này thường giàu chất béo và cắt giảm carbohydrate, có thể làm mất cân bằng dinh dưỡng, ảnh hưởng đến chức năng gan, thận và làm trầm trọng bệnh nền.
Người lớn tuổi có tốc độ chuyển hóa chậm hơn. Do đó, nếu ăn nhiều vào buổi tối có thể gây tích tụ mỡ thừa, khó tiêu hóa và ảnh hưởng chất lượng giấc ngủ. Nên ăn bữa tối nhẹ nhàng với các món dễ tiêu như rau xanh, cá, salad, canh, súp ít béo và kết thúc bữa ăn trước giờ đi ngủ 2 – 3 tiếng. Điều này sẽ giúp giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa và hỗ trợ kiểm soát cân nặng hiệu quả, đồng thời cải thiện sức khỏe tổng thể.
Ngủ đủ và ngủ sâu giúp điều hòa hormone kiểm soát cảm giác đói (ghrelin) và no (leptin), từ đó hạn chế cơn thèm ăn và tình trạng ăn uống theo cảm xúc, nhất là vào buổi tối. Ngoài ra, giấc ngủ chất lượng còn hỗ trợ phục hồi cơ thể, giảm căng thẳng và tăng hiệu quả trao đổi chất, giúp quá trình giảm cân diễn ra thuận lợi hơn. Nên duy trì ngủ đúng giờ và đều đặn khi đã cao tuổi, có thể đọc sách, nghe nhạc êm dịu hoặc tập thở sâu để dễ đi vào giấc ngủ hơn.
Hiện nay có nhiều loại thuốc giảm cân với các cơ chế hoạt động khác nhau. Thông thường, các thuốc này sẽ tác động vào hệ thống nội tiết, điều chỉnh cảm giác thèm ăn, tăng cảm giác no… để hạn chế lượng calo nạp vào cơ thể. Lưu ý, việc sử dụng thuốc giảm cân cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, không được tự ý sử dụng các loại thuốc, thực phẩm hỗ trợ giảm cân không rõ nguồn gốc.
Các phương pháp phẫu thuật giảm cân phổ biến hiện nay là: đặt bóng làm đầy dạ dày, phẫu thuật thu nhỏ dạ dày… Đây là phương pháp can thiệp xâm lấn, do đó cần được thực hiện bởi các bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm để hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng trong và sau quá trình phẫu thuật.
Ngoài những phương pháp trên, vẫn có thể giảm cân cho người lớn tuổi bằng phương pháp không xâm lấn như: công nghệ đông hủy mỡ, sóng cao tần, sóng siêu âm, laser cường độ thấp… Những phương pháp giảm cân này an toàn và hiệu quả, không yêu cầu thời gian nghỉ dưỡng.
Trong đó nổi bật là công nghệ đông hủy mỡ với nguyên lý hoạt động làm lạnh tế bào mỡ và khiến chúng chết theo chu trình, sau đó được cơ thể đào thải tự nhiên, không ảnh hưởng đến các mô xung quanh. Phương pháp đông hủy mỡ đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), Cơ quan Y tế châu Âu (EMA) công nhận trên phạm vi toàn cầu và Bộ Y tế Việt Nam cấp phép thực hiện.
Trong quá trình thực hiện các cách giảm cân cho người lớn tuổi, cần lưu ý:
Thuốc giảm cân phải được kê đơn bởi bác sĩ, không được tự ý sử dụng tại nhà. Một số loại thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc có thể gây mất nước, mất cơ, suy nhược cơ thể, mệt mỏi, chóng mặt, rụng tóc, tiêu chảy…, thậm chí ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu sử dụng lâu dài.
Trong quá trình thực hiện các phương pháp này, cần liên tục theo dõi để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường. Bất cứ điều chỉnh, thay đổi nào trong thói quen sống, chế độ dinh dưỡng, vận động đều cần thực hiện từ từ, không thay đổi đột ngột, để cơ thể có thời gian thích nghi. Nếu nhận thấy những triệu chứng mệt mỏi, tăng huyết áp…, cần nhanh chóng khám với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn cụ thể.
Người lớn tuổi có nhu cầu giảm cân, giảm mỡ, nhất là người lớn tuổi có bệnh nền, mỡ thừa lâu năm… nên đến khám trực tiếp với các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ, chuyên viên giàu kinh nghiệm tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Đây là địa chỉ điều trị giảm cân, giảm mỡ đầu tiên tại Việt Nam đặt trong hệ thống bệnh viện đa khoa, với mô hình điều trị chuẩn y khoa, được kết hợp giữa mô hình giảm cân được áp dụng thành công tại châu Âu, Mỹ, Nhật… và hướng dẫn của Bộ Y tế Việt Nam.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là những cách giảm cân cho người lớn tuổi hiệu quả. Người lớn tuổi, nhất là người có bệnh nền, cần thận trọng khi điều chỉnh chế độ ăn uống, tập luyện giảm cân. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện các phương pháp kiểm soát cân nặng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
