5 cách điều trị xơ gan còn bù mang lại hiệu quả nên tham khảo

Điều trị xơ gan còn bù chủ yếu tập trung vào kiểm soát nguyên nhân tiềm ẩn và diễn tiến bệnh, từ đó giúp cải thiện tiên lượng cũng như ngăn biến chứng thành xơ gan mất bù. Đa số người bệnh chỉ cần dùng thuốc kết hợp thay đổi lối sống khoa học, lành mạnh theo chỉ định của bác sĩ.

Thế nào là xơ gan còn bù

Xơ gan là thuật ngữ chỉ giai đoạn trễ của tiến trình xơ hóa gan, xơ hóa gan có thể được hiểu đơn giản là quá trình thay thế dần các mô gan thành mô sợi. Xơ gan được chia làm xơ gan mất và còn bù, trong đó xơ gan còn bù là tình trạng xơ gan nhưng chưa xuất hiện các biến chứng. Các biến chứng thường gặp của xơ gan khi mất bù là: chảy máu ống tiêu hóa, báng bụng cổ trướng, hôn mê gan, vàng da hoặc ngứa.

Biểu hiện của xơ gan còn bù

Bệnh nhân xơ gan còn bù đa phần không có triệu chứng hoặc các triệu chứng không đặc hiệu cho xơ gan. Các biểu hiện thường gặp là:

• Chán ăn
• Sụt cân
• Yếu cơ
• Mệt mỏi
• Chuột rút
• Dễ bầm tím
• Rối loạn kinh nguyệt
• Giảm ham muốn
• Vô sinh

Ngoài các biểu hiện trên, người bệnh có thể gặp các biến chứng nặng hơn khi xơ gan tiến triển tới giai đoạn mất bù như: vàng da, ngứa, dấu hiệu chảy máu ống tiêu hóa trên (nôn ra máu, phân đen, đi cầu ra máu), bụng to do cổ trướng, thay đổi tri giác. Lúc này, người bệnh cần tới ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.

Bệnh nhân xơ gan còn bù được điều trị như thế nào?

Xơ gan là kết quả của một quá trình dài xơ hóa gan, khi tới giai đoạn xơ gan, chức năng gan không thể phục hồi về lại như tự nhiên trước đó. Tuy nhiên, việc điều trị sẽ giảm diễn tiến của bệnh nhân xơ gan còn bù chuyển sang mất bù, qua đó giảm tỷ lệ tử vong, kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân. Việc điều trị xơ gan còn bù chủ yếu tập trung vào điều trị các nguyên nhân dẫn tới xơ gan, giảm các triệu chứng của xơ gan và dự phòng các biến chứng.

1. Điều trị nguyên nhân dẫn tới xơ gan

Xơ gan, như đã đề cập ở trên, là kết quả của tiến trình diễn ra suốt một thời gian dài xơ hóa gan. Do đó, hầu hết các bệnh lý gan mạn tính đều dẫn tới kết cục là xơ gan. Mặc dù xơ gan là bệnh lý không thể đảo ngược tiến trình nhưng việc điều trị nguyên nhân vẫn là cốt lõi trong quản lý bệnh nhân xơ gan. Điều trị nguyên nhân sẽ giảm quá trình xấu đi chức năng gan, giảm tỷ lệ diễn tiến tới xơ gan mất bù. Dựa trên các thống kê về tần suất bệnh, các nguyên nhân dẫn tới xơ gan phổ biến ở nước ta là:

• Viêm gan siêu vi: Viêm gan siêu vi là bệnh lý truyền nhiễm phổ biến ở nước ta. Viêm gan siêu vi B, C có khả năng diễn tiến mạn tính dẫn tới tình trạng xơ gan sau này, vì vậy người dân cần được tầm soát, điều trị kịp thời tránh các tổn thương gan về sau.
• Bệnh gan do rượu: rượu bia cũng là một trong những nguyên nhân tổn thương gan phổ biến ở nước ta. Một số nghiên cứu cho thấy khoảng 80% nam giới Việt Nam có sử dụng rượu bia và 40% trong số đó sử dụng ở ngưỡng có hại cho gan. *
• Gan nhiễm mỡ: Ước tính gan nhiễm mỡ ảnh hưởng tới 20 – 25% dân số, trong các bệnh lý mạn tính của gan. Gan nhiễm mỡ có nguy cơ tiến triển tới viêm gan nhiễm mỡ và có thể dẫn tới xơ gan nếu không được điều trị.

Ngoài các nguyên nhân phổ biến trên, xơ gan còn có thể do nhiều nguyên nhân ít gặp hơn khác bao gồm: bệnh gan do ứ sắt, ứ đồng, viêm gan tự miễn, xơ hóa đường mật nguyên phát… Các bệnh lý này cần các phương pháp xét nghiệm chuyên sâu và đánh giá bởi bác sĩ chuyên khoa. Khi nghi ngờ mắc bệnh, người bệnh cần được đánh giá toàn diện ở các cơ sở y tế uy tín.

2. Theo dõi sức khỏe

Khám sức khỏe định kỳ: Bệnh nhân cần được kiểm tra các dấu hiệu bất thường như vàng da, bụng to, phù chân, và các dấu hiệu suy giảm chức năng gan. Khi các dấu hiệu trên xuất hiện, có thể xem là báo hiệu cho tình trạng dần chuyển qua giai đoạn xơ gan mất bù. Lúc này, người bệnh có thể cần làm các xét nghiệm như:

• Xét nghiệm chức năng gan: Theo dõi các chỉ số như AST, ALT, bilirubin, albumin và INR để đánh giá mức độ tiến triển của bệnh.
• Siêu âm bụng và tầm soát ung thư gan: Bệnh nhân xơ gan có nguy cơ ung thư gan rất cao. Do đó cần phải được xét nghiệm máu và đánh giá bằng siêu âm định kỳ để tầm soát ung thư gan trên bệnh nhân xơ gan còn bù.
• Nội soi thực quản, dạ dày: Bệnh nhân xơ gan còn bù cần được nội soi đường tiêu hóa trên định kỳ nhằm phát hiện sớm và phòng ngừa biến chứng giãn tĩnh mạch thực quản. Việc can thiệp và dự phòng sớm sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ xảy ra biến chứng xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch này.
• Đánh giá tình trạng dinh dưỡng: Bệnh nhân xơ gan cần được theo dõi dinh dưỡng cẩn thận do dễ gặp phải tình trạng suy dinh dưỡng và thiếu hụt vi chất dinh dưỡng.

3. Dự phòng ở bệnh nhân xơ gan

• Tiêm vaccine: Tiêm phòng các vaccine phòng ngừa bệnh là một cách hiệu quả để tránh những bệnh lý lây nhiễm ở bệnh nhân xơ gan. Việc tiêm phòng vaccine cúm và phế cầu hàng năm được khuyến cáo ở bệnh nhân xơ gan để phòng ngừa các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp ở bệnh nhân xơ gan, từ đó giảm thiểu nguy cơ phải nhập viện.
• Tránh các chất độc cho gan: Bệnh nhân xơ gan cần tránh tối đa các chất có thể gây độc cho tế bào gan của cơ thể. Các chất gây hại gan thường gặp bao gồm rượu, một số thuốc thảo dược không rõ nguồn gốc, thuốc có tác dụng phụ trên tế bào gan…

Lưu ý: Việc sử dụng thuốc ở bệnh nhân xơ gan cần có ý kiến và được theo dõi bởi bác sĩ. Do đó, khi cần phải sử dụng thuốc, bệnh nhân nên tới các cơ sở y tế để có lời khuyên y khoa tốt nhất.

• Điều chỉnh các thuốc đang sử dụng theo chức năng gan: Bệnh nhân xơ gan có nguy cơ gặp tác dụng phụ của thuốc cao hơn người có chức năng gan bình thường vì tình trạng chuyển hóa của tế bào gan đã suy yếu. Do đó với các loại thuốc cũng cần phải được quản lý và xem xét điều chỉnh liều tùy thuộc vào chức năng gan hiện tại của bệnh nhân.

Người bệnh đa phần đều không có triệu chứng và chức năng gan được bảo tồn. Các phương pháp điều trị xơ gan còn bù cụ thể bao gồm:

4. Cấy ghép gan

Xơ gan khi trong giai đoạn còn bù thì không cần thiết phải ghép gan. Ghép gan thường được xem xét khi bệnh nhân gặp phải biến chứng của tăng áp lực tĩnh mạch cửa hoặc có biểu hiện của suy giảm chức năng gan. Xuất huyết do vỡ giãn tĩnh mạch, cổ trướng và bệnh não gan là những biểu hiện chính của bệnh gan giai đoạn cuối và được coi là các dấu hiệu của giai đoạn mất bù. Sự khởi phát của giai đoạn mất bù có liên quan đến tỷ lệ sống sót giảm đáng kể.

Một biến chứng khác của xơ gan là hội chứng gan-thận, đây là một dấu hiệu nghiêm trọng và báo hiệu cần phải đánh giá ghép gan.

Trước khi cấy ghép gan, người bệnh cần trải qua nhiều xét nghiệm chuyên sâu theo chỉ định của bác sĩ để đánh giá tiên lượng sau phẫu thuật.

5. Thay đổi lối sống

Các biện pháp thay đổi lối sống sau đây cũng rất hữu ích trong quá trình điều trị xơ gan còn bù, người bệnh nên tham khảo:

• Kiêng rượu: Kiêng rượu làm giảm nguy cơ mất bù và cải thiện tiên lượng xơ gan còn bù.
• Chế độ ăn và hoạt động thể chất: Người bệnh bị xơ gan còn bù nên bổ sung 1,2-1,5 g protein/kg/ngày và năng lượng cần đạt 35 – 40 kcal/kg/ngày, kết hợp tập thể dục thường xuyên để ngăn ngừa hoặc cải thiện tình trạng teo cơ.
• Bổ sung vitamin D: Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa 25-hydroxyvitamin D. Tình trạng thiếu hụt vitamin D rất phổ biến ở những người mắc bệnh xơ gan còn bù. Trong khi đó, vitamin D có khả năng chống lại quá trình xơ hóa gan, loãng xương và gãy xương, cần bổ sung đầy đủ để hỗ trợ sức khỏe.

Quá trình chuyển đổi từ xơ gan còn bù sang xơ gan mất bù xảy ra do sự tương tác phức tạp giữa nhiều yếu tố, báo hiệu sự suy giảm mạnh về tỷ lệ sống sót, từ 10 – 12 năm chỉ còn 1 – 2 năm. Do đó, việc can thiệp điều trị kịp thời ngay từ giai đoạn đầu là rất quan trọng.

Lưu ý khi điều trị xơ gan còn bù

Mục tiêu điều trị xơ gan còn bù là kiểm soát nguyên nhân tiềm ẩn và ngăn tình trạng bệnh diễn tiến nghiêm trọng đến giai đoạn nặng hơn (xơ gan mất bù). Vì vậy, trong quá trình này, người bệnh cần cân nhắc các lưu ý quan trọng sau đây: (1)

• Không uống rượu
• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc kê đơn, không kê đơn nào, thực phẩm bổ sung, thảo dược, bao gồm: thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid (NSAID), acetaminophen, thuốc hỗ trợ giấc ngủ…
• Tiêm vắc-xin phòng ngừa viêm gan A, viêm gan B, cúm, viêm phổi do một số loại vi khuẩn gây ra, bệnh zona…
• Xét nghiệm máu sàng lọc viêm gan B, C
• Sử dụng thực phẩm và đồ uống lành mạnh
• Duy trì mức cân nặng hợp lý
• Thăm khám và điều trị xơ gan còn bù theo đúng phác đồ của bác sĩ để đạt hiệu quả cao

Thắc mắc thường gặp

Dưới đây là phần giải đáp một số thắc mắc thường gặp liên quan đến điều trị xơ gan còn bù:

1. Bệnh xơ gan còn bù có thể chữa khỏi được không?

Xơ gan không thể chữa khỏi dứt điểm, bao gồm xơ gan còn bù. Nếu bệnh được phát hiện và điều trị nguyên nhân tiềm ẩn ngay từ giai đoạn đầu trước khi tiến triển tới mức độ xơ gan, lúc này gan có khả năng phục hồi, tiên lượng sẽ tích cực hơn. (2)

2. Bệnh xơ gan còn bù có cần phải ghép gan không?

Hầu hết các trường hợp xơ gan còn bù đều không cần ghép gan. Đánh giá để ghép gan chỉ được đặt ra khi bệnh nhân có biểu hiện của xơ gan mất bù.

3. Xơ gan còn bù sống được bao lâu?

Xơ gan còn bù có thể được kiểm soát hiệu quả nếu nguyên nhân cơ bản được điều trị trước khi bệnh bước vào giai đoạn tiến triển. Thời gian sống trung bình của người bệnh trong trường hợp này thường dao động từ 10 – 12 năm.

Tuy nhiên, sau lần biến cố mất bù đầu tiên, thời gian sống giảm mạnh xuống còn 1 – 2 năm.

Nhìn chung, tiên lượng bệnh có thể được cải thiện bằng cách kết hợp phác đồ điều trị xơ gan còn bù phù hợp, kiểm soát yếu tố nguy cơ và các vấn đề liên quan đến tốc độ diễn tiến bệnh.

4. Nên điều trị xơ gan còn bù ở đâu uy tín?

Hiện nay, điều trị bệnh xơ gan còn bù tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đang là lựa chọn của nhiều khách hàng. Bệnh viện quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội tiêu hóa – Ngoại tiêu hóa- Gan, Mật, Tụy – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, cùng sự hỗ trợ từ hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, đảm bảo hiệu quả điều trị tối ưu.

Đặc biệt phải kể đến các phương tiện chẩn đoán hình ảnh hiện đại, bao gồm: các hệ thống máy siêu âm Supersonic Mach 30 (Pháp), GE E10 (Mỹ), Siemens Acuson Sequoia (Đức), Hitachi Arietta 850 (Nhật); máy nội soi AI (trí tuệ nhân tạo hệ thống phẫu thuật nội soi 3D/4K ICG Rubina Karl Storz, dụng cụ phẫu thuật nội soi Robot cầm tay cơ học, phòng mổ Hybrid vô khuẩn… hỗ trợ tối đa cho bác sĩ trong quá trình chẩn đoán và điều trị.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị xơ gan còn bù tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Trên đây là bài viết tổng hợp các cách điều trị xơ gan còn bù thường được chỉ định. Hy vọng thông qua những cập nhật trên, người bệnh đã có thêm nhiều thông tin hữu ích để biết cách chăm sóc sức khỏe tiêu hóa tốt hơn. Ngay khi có dấu hiệu, người bệnh nên đi khám sớm để được can thiệp chữa xơ gan còn bù kịp thời, tránh diễn tiến thành các biến chứng nguy hiểm hơn.