Dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da: Quy trình, ưu điểm & lưu ý

Dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da là phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu, được đánh giá có tỷ lệ thành công cao nhất trong các phương pháp điều trị các bệnh lý về túi mật. Tuy nhiên, kỹ thuật này có một số chống chỉ định nên người bệnh cần bàn bạc với bác sĩ trước để quá trình điều trị diễn ra hiệu quả.

Dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da là gì?

Dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da (PTGBD – Percutaneous Transhepatic Gallbladder Drainage) là phương pháp điều trị các bệnh lý về túi mật, bằng cách dẫn lưu dịch túi mật ra khỏi cơ thể qua ống dẫn xuyên gan.

Phương pháp dẫn lưu túi mật xuyên gan qua được đánh giá là lựa chọn tối ưu cho người bệnh bởi các ưu điểm: ít đau, thời gian điều trị nhanh, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng và các biến chứng. PTGBD còn có tỷ lệ điều trị thành công cao, rơi vào khoảng 70 -100%.

Túi mật là là một cơ quan của đường dẫn mật thuộc hệ tiêu hóa. Túi mật có chức năng giúp tiêu hóa chất béo nhờ vào dịch mật – hỗn hợp các cholesterol, muối mật và bilirubin. Những bệnh lý về túi mật phổ biến có thể kể đến như viêm túi mật, sỏi túi mật, polyp túi mật, bệnh cơ tuyến túi mật…

Những nhóm người dễ mắc bệnh về túi mật bao gồm:

• Người lớn tuổi
• Người thừa cân béo phì
• Người bệnh đái tháo đường
• Người bệnh crohn, bệnh tim mạch, tăng lipid máu

Các bệnh về túi mật thường gây ra những cơn đau nhói (quặn thắt) ở vị trí dưới sườn bên phải. Đôi lúc cơn đau lan ra sau lưng, xương bả vai phải. Cơn đau rõ ràng hơn khi người bệnh hít thở sâu. Ngoài ra, các bệnh lý về túi mật cũng có thể gây ra những triệu chứng khác như:

• Buồn nôn và nôn
• Vàng da, vàng mắt
• Phân màu nhạt, phân lỏng
• Sốt
• Chướng bụng đầy hơi

Những bệnh lý túi mật có thể kiểm soát tốt nếu được điều trị sớm. Ngược lại, bệnh phát hiện trễ có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như: nhiễm trùng túi mật, hoại thư túi mật, thủng túi mật.

Chỉ định và chống chỉ định

1. Chỉ định dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da

Dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da được chỉ định cho những trường hợp sau đây:(1)

• Viêm túi mật cấp do sỏi hay ung thư xâm lấn ống túi mật
• Tắc nghẽn đoạn cuối ống mật chủ do ung thư ống mật chủ hay ung thư đầu tụy xâm lấn đường mật (nội soi mật tụy ngược dòng thất bại)

2. Chống chỉ định dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da

Dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da chống chỉ định cho những người bệnh thuộc các trường hợp sau:

• Người bệnh đang sử dụng các thuốc gây ức chế miễn dịch hoặc đang bị suy giảm miễn dịch
• Người bệnh bị rối loạn đông máu

Phương pháp không chống chỉ định cho những người bệnh bị thừa cân béo phì. Tuy nhiên, tình trạng thừa cân, lượng mỡ lớn sẽ ảnh hưởng đến việc xác định và tiếp cận túi mật. Vì vậy, đối với những người bị thừa cân béo phì có nhu cầu thực hiện dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da, bác sĩ sẽ cân nhắc cẩn thận dựa trên tình trạng bệnh lý và sức khỏe chung để quyết định.

Quy trình dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da

1. Chuẩn bị

Người bệnh cần nhập viện trước khi điều trị tối thiểu 24 giờ để được kiểm tra và theo dõi điều kiện sức khỏe. Trong 24 giờ này, người bệnh cũng sẽ được thực hiện một số xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh (siêu âm, chụp cắt lớp vi tính,…), khám tiền mê trước mổ, đảm bảo quá trình dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da được diễn ra an toàn.

2. Thực hiện

Người bệnh được đặt nằm ngửa và sát trùng da. Sau đó, bác sĩ tiến hành gây tê tại chỗ.

Quy trình thực hiện kỹ thuật dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da được thực hiện dưới sự hướng dẫn của siêu âm và máy màn hình X-quang tăng sáng (C-arm). Kỹ thuật PTGBD gồm các bước chính:

• Siêu âm xác định túi mật
• Chọc vào túi mật xuyên gan qua da bằng kim chuyên dụng
• Sử dụng catheter để luồn dây dẫn vào túi mật và đánh giá tình trạng tổn thương và nguyên nhân của viêm túi mật hay tắc đoạn cuối ống mật chủ.
• Tiến hành nong đường hầm xuyên gan qua da và đặt dẫn lưu
• Hoàn tất dẫn lưu, bác sĩ sẽ cố định catheter vào da bằng chỉ khâu

3. Sau khi dẫn lưu túi mật cần lưu ý gì?

Người bệnh được đưa về phòng nội trú nghỉ ngơi dưới sự theo dõi sức khỏe của bác sĩ và cần chú ý đến những điều sau:

• Đây là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu nhưng biến chứng nhiễm trùng vết thương có thể xảy ra nếu không vệ sinh vết thương đúng cách.
• Catheter dẫn lưu được cố định trong cơ thể người bệnh và chỉ được rút ra sau khi dẫn lưu túi mật không còn tác dụng. Vì vậy, người bệnh cần lưu ý và chủ động theo dõi khu vực đặt catheter để kịp thời nhận ra những dấu hiệu bất thường liên quan đến catheter.
• Người bệnh có thể sinh hoạt bình thường, khuyến khích vận động nhẹ nhàng để giữ sức khỏe được ổn định. Tuy nhiên, cần lưu ý tránh va đập mạnh với vị trí vết mổ, có đặt catheter.
• Tuân theo những chỉ định của bác sĩ để quá trình hậu phẫu được diễn ra tốt.

Ưu và nhược điểm của kỹ thuật dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da

1. Ưu điểm

Dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da là phương pháp an toàn, có tỷ lệ thành công cao, tỷ lệ biến chứng và tai biến thấp. Hiện nay, PTGBD có thể thay thế cho các phương pháp phẫu thuật (ở người bệnh không chịu đựng được cuộc mổ) trong điều trị bệnh viêm túi mật cấp hoặc các nguyên nhân gây tắc nghẽn đoạn cuối ống mật chủ.

Vì là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu, người bệnh sẽ không phải trải qua những cơn đau đớn sau mổ quá lâu. Vết mổ nhỏ cũng giúp giảm những biến chứng thường thấy sau phẫu thuật như chảy máu và nhiễm trùng vết mổ. Dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da được đánh giá là kỹ thuật không quá phức tạp, người bệnh có thêm nhiều lựa chọn nơi điều trị bệnh.

2. Rủi ro dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da

Catheter được cố định nhằm tạo đường hầm dẫn lưu và chỉ được rút ra khi đường hầm được hình thành hoặc dẫn lưu không còn tác dụng điều trị. Vì vậy, rủi ro mà người bệnh có thể gặp phải là catheter bị tuột khỏi túi mật. Nguyên nhân làm tuột catheter có thể do:

• Kỹ thuật cố định chưa đúng gây lỏng catheter
• Người bệnh ra nhiều mồ hôi tại vị trí cố định
• Người bệnh vận động nhiều, va chạm vào vị trí đặt catheter

Vì vậy, người bệnh cần hạn chế tối đa việc va chạm và vận động mạnh, gây ảnh hưởng đến vị trí gắn catheter. Kiểm tra chân catheter mỗi ngày xem xét dấu hiệu mưng mủ, chảy máu. Thường xuyên quan sát vị trí đặt catheter để kịp thời rút ra nếu có dấu hiệu bất thường.

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Ngoại Tổng hợp (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) thuộc Hệ thống BVĐK Tâm Anh là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho người bệnh gặp các vấn đề về đường tiêu hóa từ nhẹ đến nặng.

Các bác sĩ Khoa Ngoại Tổng hợp cũng dẫn đầu với các kỹ thuật hiện đại trong phẫu thuật nội soi ổ bụng với các tên tuổi chuyên gia như TTƯT.PGS.TS Triệu Triều Dương, ThS.BS.CKII Nguyễn Văn Trường, ThS.BS Lê Văn Lượng… Các chuyên gia thuộc lĩnh vực nội soi tiêu hóa tiêu biểu như TS.BS Vũ Trường Khanh, BSNT Đào Trần Tiến, BSNT Hoàng Nam, BS.CKII Bùi Quang Thạch…

Ngoài ra, bệnh viện còn được trang bị hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui lòng liên hệ:

Dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da là một kỹ thuật xâm lấn tối thiểu dùng trong điều trị bệnh viêm túi mật cấp hoặc các nguyên nhân gây tắc nghẽn đoạn cuối ống mật chủ. Phương pháp này có kỹ thuật đơn giản nhưng đem lại hiệu quả điều trị cao, ít biến chứng. Có khả năng làm giảm triệu chứng, giảm áp túi mật và thường dùng thay thế cho các phương pháp phẫu thuật lớn khác liên quan đến túi mật. Dù vậy, người bệnh cũng cần phải tham vấn với bác sĩ thật kỹ lưỡng với bác sĩ trước để biết mình có rơi vào các chống chỉ định thực hiện dẫn lưu túi mật xuyên gan qua da hay không.