Xoắn tinh hoàn là tình trạng khẩn cấp, nguy hiểm và tiềm ẩn nhiều nguy cơ, biến chứng có thể mất tinh hoàn. Điều này khiến nhiều người lo lắng, không biết liệu xoắn tinh hoàn có gây vô sinh không? Giải đáp các thắc mắc của bạn trong bài viết bên dưới, thông qua những chia sẻ từ bác sĩ Huỳnh Hứa Duy Khang, khoa Nam học, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam học, BVĐK Tâm Anh TP.HCM.
Xoắn tinh hoàn có thể gây vô sinh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Các trường hợp xoắn tinh hoàn được cấp cứu và điều trị kịp thời trong 24 giờ đầu tiên, khả năng cứu sống tinh hoàn, nên không gây vô sinh.
Các bác sĩ Nam khoa khuyến cáo, 6 giờ đầu tiên kể từ khi triệu chứng xoắn tinh hoàn xuất hiện là “thời gian vàng” để cấp cứu xoắn tinh hoàn, tỷ lệ thành công lên đến 90%, gần như không gây vô sinh sau khi hồi phục.
Ngược lại, các trường hợp xoắn tinh hoàn nếu không được điều trị kịp thời, gây tổn thương vĩnh viễn cho tinh hoàn. Khi này, các tế bào sản xuất tinh trùng bị phá hủy và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Trường hợp xấu nhất, tế bào sản xuất tinh trùng bị phá hủy hoàn toàn, xoắn tinh hoàn gây vô sinh.
Mặc dù không trực tiếp gây vô sinh, nhưng những người bị xoắn tinh hoàn có thể bị ảnh hưởng đến khả năng thụ thai thành công, ngay cả khi họ được cứu chữa kịp thời. Các nghiên cứu cho thấy cứ 3 người thì có 1 người có số lượng tinh trùng thấp hơn sau khi bị xoắn tinh hoàn. Số lượng tinh trùng thấp hơn có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.
Ngoài ra, xoắn tinh hoàn đã được báo cáo là ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới ở tuổi trưởng thành và có thể là nguyên nhân quan trọng gây vô sinh thứ phát. Phân tích mẫu tinh dịch trong phòng thí nghiệm cho thấy, số lượng tinh trùng thấp và sức sống tinh trùng kém ở hơn 50% trường hợp mắc xoắn tinh hoàn so với người bình thường. (1)
Điều này được lý giải do khi bị xoắn tinh hoàn, nguồn cung cấp máu cho tinh hoàn bị cắt đứt. Trong khi đó, các tế bào tinh hoàn bị mất máu chỉ sống được tối đa trong 6 giờ. Sau thời gian này, các tế bào bắt đầu hoại tử do thiếu máu, rất khó để cứu được và thường bác sĩ phải cắt bỏ tinh hoàn nếu các tế bào đã hoại tử hoàn toàn. Nếu phải cắt bỏ cả 2 tinh hoàn, điều này đồng nghĩa với vô sinh.
Đến đây, có thể kết luận việc xoắn tinh hoàn có gây vô sinh không phụ thuộc vào thời gian thiếu máu cục bộ sau xoắn, mức độ xoắn, tuổi tại thời điểm xoắn tinh hoàn, mới có thể kết luận chính xác được. Tuy nhiên, người từng bị xoắn tinh hoàn, có thể bị ảnh hưởng khả năng sinh sản.
Xoắn tinh hoàn có con được. Các trường hợp xoắn tinh hoàn sau khi được điều trị, không mắc biến chứng vô sinh vẫn có thể có con. Để đảm bảo khả năng có con đối với người bệnh xoắn tinh hoàn, bác sĩ khuyến cáo, khi có triệu chứng xoắn tinh hoàn xảy ra, người bệnh cần đi cấp cứu ngay, các triệu chứng này bao gồm:
Xoắn tinh hoàn cần được cấp cứu và điều trị càng sớm càng tốt, phẫu thuật cần được tiến hành trong 24 giờ đầu tiên để cứu lấy tinh hoàn. Những trường hợp xoắn tinh hoàn không được cấp cứu và can thiệp kịp thời, tế bào tinh hoàn bị hoại tử do thiếu máu, bác sĩ phải phẫu thuật loại bỏ tinh hoàn ra khỏi bìu, nếu phải loại bỏ cả 2 tinh hoàn, khi này xoắn tinh hoàn không có con được vì tế bào sản xuất tinh trùng đã bị phá hủy.
Một số nghiên cứu cho thấy khả năng sinh sản giảm ở người bệnh có tiền sử xoắn tinh hoàn. Tuy nhiên, trong nghiên cứu hiện tại ở các cặp vợ chồng mà nam giới có tiền sử xoắn tinh hoàn, tỷ lệ mang thai và khoảng cách đến khi mang thai nằm trong phạm vi chấp nhận được so với nam giới không bệnh.
Tương tự như xoắn tinh hoàn có gây vô sinh không? Xoắn tinh hoàn có con được không cũng phải kết luận dựa trên kết quả cấp cứu và điều trị xoắn tinh hoàn ban đầu.
Xem thêm:
Nguyên nhân nam giới bị xoắn tinh hoàn hiện vẫn chưa thể xác định chính xác. Xoắn tinh hoàn xảy ra do tinh hoàn xoay trên thừng tinh, hạn chế hoặc cắt đứt con đường đưa máu từ bụng đến tinh hoàn. Nếu tinh hoàn quay nhiều lần, dòng máu tới nó có thể bị chặn hoàn toàn, gây tổn thương nhanh hơn.
Không rõ tại sao xoắn tinh hoàn xảy ra. Hầu hết nam giới bị xoắn tinh hoàn đều có đặc điểm di truyền cho phép tinh hoàn xoay tự do bên trong bìu, thường là biến dạng chuông. Tình trạng di truyền này thường ảnh hưởng đến cả 2 tinh hoàn.
Nhưng không phải nam giới nào có đặc điểm di truyền này cũng sẽ bị xoắn tinh hoàn. Xoắn tinh hoàn thường xảy ra vài giờ sau khi hoạt động mạnh, sau chấn thương nhẹ ở tinh hoàn hoặc khi đang ngủ. Nhiệt độ lạnh hoặc tinh hoàn phát triển nhanh chóng ở tuổi dậy thì cũng có thể đóng vai trò gây bệnh.
Một số yếu tố đóng vai trò nguy cơ gây xoắn tinh hoàn, bao gồm:
Xoắn tinh hoàn không phổ biến. Ước tính, cứ 4.000 nam giới dưới 25 tuổi, có 1 trường hợp bị xoắn tinh hoàn. Tuy nhiên, nó cũng có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh và người lớn tuổi. Ở hầu hết nam giới, tinh hoàn không thể xoắn vì các mô xung quanh nó được gắn chặt.
Nhưng một số người sinh ra không có mô giữ tinh hoàn ở bìu, điều này làm tinh hoàn “đu đưa” bên trong bìu (thường được gọi là biến dạng chuông). Xoắn có thể xảy ra ở cả 2 bên nhưng hiếm khi xảy ra ở cả 2 bên cùng lúc. Xoắn tinh hoàn có thể xảy ra khi tập thể dục, ngồi, đứng hoặc thậm chí khi ngủ. (4)
Xoắn có xu hướng xảy ra ở bên trái nhiều hơn bên phải. Thông thường, xoắn chỉ ở 1 bên. Chỉ có 2 trong 100 nam giới bị xoắn ở cả 2 tinh hoàn và hầu hết các trường hợp đó xảy ra ở độ tuổi sơ sinh.
Xoắn tinh hoàn dữ dội kéo dài là dấu hiệu cực kỳ nguy hiểm. Bản thân xoắn tinh hoàn đã là tình trạng nguy hiểm, cần được cấp cứu và can thiệp ngay lập tức. Xoắn tinh hoàn là tình trạng thuần tinh xoắn (thậm chí thắt) lại, cắt đứt một phần hoặc hoàn toàn nguồn cung cấp máu. Tinh hoàn sẽ co hoặc “teo” lại, nếu nguồn cung cấp máu không được phục hồi trong vòng 6 giờ. Không có máu, tinh hoàn có thể hoại tử (hoặc nhồi máu). Khi tinh hoàn hoại tử, bìu sẽ rất mềm, đỏ và sưng tấy.
Bất kỳ cơn đau hoặc khó chịu nào ở tinh hoàn là dấu hiệu cần được cấp cứu ngay lập tức. Hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất, ngay cả khi không bị sưng hoặc thay đổi màu da vùng bìu. Cơn đau khởi phát chậm ở tinh hoàn, kéo dài nhiều giờ hoặc nhiều ngày, có thể là dấu hiệu của xoắn tinh hoàn.
Biện pháp xử lý khi bị xoắn tinh hoàn chính là đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu và can thiệp phẫu thuật kịp thời. Dây thừng tinh cần được tháo xoắn (kéo xoắn) để khôi phục nguồn cung cấp máu cho tinh hoàn. Thiệt hại kéo dài bắt đầu sau 6 giờ xoắn. Phẫu thuật càng chậm, khả năng phải cắt bỏ tinh hoàn càng cao. Một nghiên cứu cho thấy gần 3 trong 4 trường hợp cần cắt bỏ tinh hoàn vì phẫu thuật không được thực hiện trong 6 – 12 giờ đầu tiên.
Cách điều trị xoắn tinh hoàn duy nhất là can thiệp ngoại khoa. Phẫu thuật là cần thiết để điều trị xoắn tinh hoàn. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể tháo xoắn tinh hoàn bằng cách ấn vào bìu và tháo xoắn bằng tay khi cấp cứu. Nhưng người bệnh vẫn cần phẫu thuật để ngăn tình trạng xoắn xảy ra lần nữa.
Phẫu thuật xoắn tinh hoàn thường được thực hiện dưới hình thức gây mê toàn thân. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ rạch 1 đường nhỏ ở bìu, tháo thừng tinh ra, khâu 1 hoặc cả 2 tinh hoàn cố định vào bên trong bìu.
Tinh hoàn được tháo xoắn càng sớm thì cơ hội được cứu sống càng cao. Sau 6 giờ kể từ khi bắt đầu đau, khả năng phải cắt bỏ tinh hoàn sẽ tăng lên dần dần. Nếu việc điều trị bị trì hoãn hơn 12 giờ kể từ khi bắt đầu đau thì có ít nhất 75% khả năng phải cắt bỏ tinh hoàn.
Xoắn tinh hoàn có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, mặc dù trường hợp này rất hiếm. Tinh hoàn của trẻ sơ sinh có thể cứng, sưng tấy hoặc có màu sẫm hơn. Chẩn đoán hình ảnh có thể không phát hiện được tình trạng giảm lưu lượng máu đến bìu của trẻ, vì vậy có thể cần phải phẫu thuật để xác nhận tình trạng xoắn tinh hoàn.
Điều trị xoắn tinh hoàn ở trẻ sơ sinh đang gây tranh cãi. Nếu bé sinh ra có các dấu hiệu và triệu chứng xoắn tinh hoàn thì có thể đã quá muộn để phẫu thuật cấp cứu, hơn nữa, có những rủi ro liên quan đến gây mê toàn thân cần được cân nhắc khi điều trị xoắn tinh hoàn ở trẻ sơ sinh.
Nhưng phẫu thuật khẩn cấp đôi khi có thể cứu được toàn bộ hoặc một phần tinh hoàn và ngăn ngừa tình trạng xoắn ở tinh hoàn còn lại. Điều trị xoắn tinh hoàn ở trẻ sơ sinh có thể ngăn ngừa các vấn đề trong tương lai về sản xuất hormone và khả năng sinh sản.
Như vậy, thắc mắc xoắn tinh hoàn có gây vô sinh không đã được giải đáp. Cấp cứu và điều trị xoắn tinh hoàn càng sớm càng tốt, tỷ lệ cứu sống tinh hoàn cao, mức độ tổn thương thấp. Điều này đồng nghĩa với việc nguy cơ vô sinh, giảm khả năng sinh sản ở nam giới được kiểm soát và hạ xuống mức thấp nhất.
Cấp cứu và điều trị viêm tinh hoàn tại khoa Nam học, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam học, BVĐK Tâm Anh TP.HCM và Đơn vị Nam học, Trung tâm khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7. Các bác sĩ Nam học tại đây đã cấp cứu và điều trị thành công nhiều ca xoắn tinh hoàn khẩn cấp. Với kinh nghiệm, chuyên môn sâu rộng cùng với hệ thống trang thiết bị hiện đại, giúp chẩn đoán nhanh và can thiệp điều trị kịp thời các tình trạng xoắn tinh hoàn, hạn chế thấp nhất nguy cơ biến chứng, ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản của nam giới sau này.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng các thông tin trong bài viết đã mang đến nhận định đúng về xoắn tinh hoàn có gây vô sinh không? Quan trọng nhất, cần cấp cứu và điều trị kịp thời ngay khi có các triệu chứng đầu tiên của xoắn tinh hoàn để hạn chế mức độ ảnh hưởng đến khả năng có con sau này.
