Viêm tụy hoại tử là biến chứng của viêm tụy cấp, khi mô tụy chết do viêm. Tình trạng này tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn lây lan vào các mô chết, gây nhiễm trùng. Vì thế, viêm tụy hoại tử là bệnh lý vô cùng nguy hiểm, cần có biện pháp can thiệp kịp thời và đúng đắn.
Tuyến tụy là cơ quan ở phía sau dạ dày. Cơ quan này tạo ra những enzym giúp tiêu hóa thức ăn. Khi tuyến tụy khỏe mạnh, các enzym đi đến ruột non qua một ống dẫn. Tuy nhiên, khi viêm tuyến tụy, những enzym của tuyến tụy có thể bị rò rỉ, gây tổn thương các mô tuỵ.
Khi tụy bị tổn thương nặng, máu và oxy có thể không tới được một số bộ phận trong tuyến tụy, từ đó dẫn tới tình trạng chết mô. Do đó, việc theo dõi sức khỏe và điều trị viêm tụy hoại tử là vô cùng cấp bách.
Đối tượng có nguy cơ mắc viêm tụy hoại tử cao nhất là những người bị viêm tụy cấp. Nguy cơ thấp hơn là ở các trường hợp viêm tụy mạn.
Phần lớn người bệnh viêm tụy cấp đều có triệu chứng đau bụng. Cơn đau thường xuất hiện sau bữa ăn no, diễn ra liên tục. Người bệnh thậm chí có thể cảm nhận cơn đau lan sang những khu vực xung quanh như lưng, ngực…
Triệu chứng nôn ói cũng xảy ra phổ biến ở người bệnh viêm tụy cấp. Người bệnh thường ói dịch mật hay dịch dạ dày. Trong trường hợp viêm tụy cấp xuất huyết hoại tử, khi nôn, người bệnh có thể nhìn thấy có dịch lẫn máu.
Đặc biệt, viêm tụy cấp khi phát triển đến thể hoại tử có thể xuất hiện các triệu chứng như chướng bụng, khó chịu, thậm chí là bí trung đại tiện. Ngay khi phát hiện các triệu chứng trên, người nhà cần nhanh chóng đưa bệnh nhân tới ngay những cơ sở y tế uy tín để được theo dõi và điều trị kịp thời. Nếu trì hoãn điều trị, tính mạng của người bệnh sẽ bị đe dọa.
Thực tế, viêm tụy cấp không chỉ ảnh hưởng đến tuyến tụy mà còn gây tác động tiêu cực tới chức năng của một số cơ quan khác. Trong đó bao gồm các vấn đề sức khỏe như suy hô hấp, rối loạn tuần hoàn hay tiết niệu. Khi đó, bác sĩ cần điều trị cùng lúc nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, làm mất nhiều thời gian điều trị.(1)
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm tụy cấp. Đa phần là do thói quen hút thuốc lá hoặc sử dụng các loại thức uống có cồn. Thành phần trong những sản phẩm này có khả năng làm tổn thương tế bào nang tuyến, gây ra những triệu chứng nghiêm trọng. Ngoài ra, một số loại ký sinh trùng hay vi rút cũng là tác nhân dẫn đến viêm tụy cấp, nhất là viêm tụy cấp thể hoại tử.
Người bệnh mới phẫu thuật khu vực xung quanh tụy cũng cần được theo dõi sức khỏe thường xuyên. Bởi một số trường hợp có khả năng phải đối mặt với tình trạng viêm tụy cấp do viêm nhiễm sau phẫu thuật. Ngoài ra, nếu trong gia đình đã có người mắc viêm tụy, nguy cơ người thân mắc bệnh cũng sẽ gia tăng.
Phần lớn người bệnh bị viêm tụy hoại tử sau một thời gian không điều trị, theo dõi bệnh cẩn thận. Tình trạng này là do hoạt động của men tiêu protein và lipid làm tổn thương tuyến tụy. Đây là lý do vì sao người bệnh tuyệt đối không được chủ quan khi có những dấu hiệu bệnh viêm tụy cấp.
Để chẩn đoán viêm tụy hoại tử, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện các phương pháp như:
Nếu những phương pháp chẩn đoán này cho thấy một phần tuyến tụy đã bị hoại tử, bác sĩ có thể tiến hành sinh thiết để xét nghiệm nhiễm trùng.
Như đã đề cập, không thể chủ quan khi phát hiện bị viêm tụy cấp, nhất là tình trạng viêm tụy hoại tử. Đây là một dạng cấp cứu nội khoa vô cùng nghiêm trọng. Bệnh thường chuyển biến xấu với tốc độ nhanh chóng, rất khó lường.
Ngoài tình trạng viêm tụy hoại tử, người bệnh phải đối mặt với nguy cơ suy hô hấp hay liệt ruột cơ năng. Đây là các biến chứng vô cùng nguy hiểm, thường tiên lượng xấu. Viêm tụy hoại tử thậm chí có thể gây ra các biến chứng toàn thân như trụy tim mạch, chảy máu trong tụy… Nếu không kịp thời phát hiện và thực hiện cấp cứu, nguy cơ cao dẫn đến tử vong.
Các phương pháp điều trị viêm tụy hoại tử gồm 2 giai đoạn: điều trị viêm tụy và điều trị phần tụy đã hoại tử.
Điều trị viêm tụy bao gồm việc sử dụng dịch truyền tĩnh mạch, sử dụng thuốc giảm đau, áp dụng chế độ nghỉ ngơi phù hợp, sử dụng thuốc chống buồn nôn và nôn, cho ăn qua dạ dày, cho ăn qua đường mũi để giúp tuyến tụy được nghỉ ngơi nhằm sản xuất các enzym tiêu hóa.
Nếu người bệnh bị nhiễm trùng huyết do viêm tụy hoại tử, tình trạng này vô cùng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng. Những phương pháp điều trị nhiễm trùng huyết bao gồm sử dụng dịch truyền tĩnh mạch, sử dụng thuốc kháng sinh, hỗ trợ thở.
Cách hiệu quả để phòng ngừa nhiễm trùng huyết là điều trị những dấu hiệu sớm của nhiễm trùng.
Viêm tụy hoại tử là tình trạng bệnh rất nghiêm trọng. Người bệnh cần được chăm sóc tại cơ sở hồi sức tích cực và cần theo dõi liên tục Điều trị đòi hỏi cân bằng về dinh dưỡng (có thể qua đường miệng, đường tĩnh mạch, qua sonde), dịch vào ra được kiểm soát nghiêm ngặt. Do đó, nếu người bệnh vẫn còn trong tình trạng điều trị hồi sức, cần tuân theo chế độ dinh dưỡng do bác sĩ thiết lập, cụ thể:
Không có biện pháp ngăn ngừa viêm tụy và những biến chứng từ viêm tụy. Tuy nhiên, bệnh lý này ít xuất hiện ở người có tuyến tụy khỏe mạnh. Vì thế, để tuyến tụy luôn khỏe mạnh, cần lưu ý:
Các trường hợp viêm tụy hoại tử có thể điều trị. Những phương pháp điều trị thường nhắm vào bệnh viêm tụy, sau đó là các mô chết hoặc mô nhiễm trùng. Nếu được điều trị kịp thời và đúng cách, người bệnh viêm tụy hoại tử có khả năng phục hồi hoàn toàn.
Viêm tụy hoại tử là sự tiến triển đáng sợ nhất liên quan đến viêm tụy cấp. Tỷ lệ tử vong viêm tụy cấp khoảng 15%. Tỷ lệ tử vong lên đến 30 – 39% trong trường hợp hoại tử nhiễm trùng (nguyên nhân chính gây tử vong).(2)
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa từ nhẹ đến nặng. Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội khoa – Ngoại khoa – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, bên cạnh đó là sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.
Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Viêm tụy hoại tử là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Để kiểm soát bệnh, người bệnh nên tích cực điều trị theo hướng dẫn từ bác sĩ chuyên môn. Chẩn đoán và điều trị sớm là biện pháp tốt nhất để giảm nguy cơ viêm tụy hoại tử hoặc những biến chứng khác như nhiễm trùng huyết, áp xe tụy…
