Viêm đa dây thần kinh có nhiều dạng trong đó phổ biến hơn cả là bệnh viêm đa dây thần kinh ngoại biên. Bệnh lý này có thể ảnh hưởng đến hầu hết các dây thần kinh trên cơ thể, gây ra đau nhức, tê yếu, ngứa, rung cơ, làm giảm chất lượng sống của người bệnh.
Viêm đa dây thần kinh (hay viêm đa thần kinh) có triệu chứng đa dạng phụ thuộc vào vị trí dây thần kinh bị ảnh hưởng và nguyên nhân gây bệnh. Vậy viêm đa dây thần kinh là gì? Nguyên nhân và cách điều trị ra sao?
Viêm đa dây thần kinh là sự tổn thương nhiều dây thần kinh thông thường ở ngọn chi, có tính đối xứng hai bên trên cơ thể , xảy ra do bệnh lý hoặc biến chứng sau điều trị. Bệnh lý này xảy ra đồng thời tại các dây thần kinh ở vùng ngoại biên hoặc các dây thần kinh sọ não. Trong đó, tình trạng viêm đa dây thần kinh ở ngoại biên phổ biến hơn.
Hệ thống dây thần kinh ngoại biên có chức năng thu nhận các tín hiệu từ bên ngoài gửi về hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống). Sau đó, phản xạ từ hệ thần kinh trung ương được gửi lại các cơ quan nhờ vào dây thần kinh ngoại biên. Do đó, khi hệ thống dây thần kinh ngoại biên bị tổn thương sẽ gây ra các triệu chứng như tê bì, ngứa râm ran ở tay chân hoặc lan rộng đến những khu vực khác trên cơ thể. Ngoài ra sợi trục của các dây thần kinh ngoại biên còn có chức năng vận chuyển các chất dinh dưỡng đến các cơ quan đích nên khi tổn thương thần kinh ngoại vi gây teo cơ. (1)
Người bị viêm đa dây thần kinh thường chỉ thăm khám khi xuất hiện các cơn đau, ngứa, tê bì châm chích dưới da. Trước khi chuyển sang mạn tính, đa phần các triệu chứng này có thể chỉ tái phát với tần suất thấp, hoặc tự biến mất nếu tình trạng không quá nghiêm trọng.
Tình trạng viêm đa thần kinh ảnh hưởng đến nhiều dây thần kinh chi phối cảm giác ở một vùng da, ở các nhóm cơ và một vài cơ quan khác trong cơ thể. Khi các dây thần kinh này bị tổn thương, chúng sẽ không thể thực hiện chức năng gửi tín hiệu về não bộ. Tuy nhiên, viêm đa thần kinh thường ít ảnh hưởng đến các dây thần kinh quan trọng ở não và cột sống. Viêm đa dây thần kinh được phân thành 2 loại chính là cấp tính và mạn tính. (2)
Triệu chứng của bệnh viêm đa thần kinh cấp tính thường xảy ra đột ngột sau một nhiễm trùng đường tiêu hoá, nhiễm trùng hô hấp, sau một chấn thương hay một tình trạng thay đổi miễn dịch của cơ thể, điển hình như châm chích dưới da, tê bì tứ chi, ngứa xuất hiện ở cấp độ mạnh ngay từ ban đầu. Viêm đa thần kinh cấp tính thường xảy ra khi người bệnh có phản ứng tự miễn dịch hoặc xuất hiện tình trạng nhiễm trùng gây tổn thương dây thần kinh. Trong đó, hội chứng rối loạn Guillain-Barré cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến bệnh lý này.
Thông thường, bệnh viêm đa dây thần kinh cấp tính có thể được điều trị thành công trong thời gian ngắn. Nguy cơ tái phát phụ thuộc vào nhiều yếu tố như lối sống, thói quen sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng, sức khỏe của người bệnh. Vì vậy, để đảm bảo bệnh viêm đa thần kinh cấp tính được chữa khỏi hay kiểm soát tốt, người bệnh cần tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ.
Các triệu chứng mạn tính xảy ra theo cấp độ tăng dần với tần suất xuất hiện kéo dài. Vì vậy, người bệnh viêm đa thần kinh mạn tính cần kiên trì điều trị để nhận được hiệu quả tối ưu. Bệnh viêm đa dây thần kinh mạn tính có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân. Trong đó, bệnh suy thận và đái tháo đường là nguyên nhân phổ biến. Tuy nhiên vẫn có nhiều trường hợp được chẩn đoán bị viêm đa dây thần kinh mạn tính nhưng chưa thể xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh.
Xem thêm: Viêm dây thần kinh là bệnh gì? Triệu chứng, nguyên nhân và phòng ngừa.
Triệu chứng viêm đa dây thần kinh được chia thành hai nhóm cơ bản tùy vào chức năng của dây thần kinh bị tổn thương, cụ thể như sau: (3)
Viêm đa dây thần kinh vận động và cảm giác gây ra những triệu chứng ở tay, chân với các đặc điểm điển hình như:
Viêm đa thần kinh tự chủ không chỉ ảnh hưởng đến một vùng cơ thể riêng biệt mà còn có thể tác động đến nhiều vị trí khác, bao gồm những biểu hiện dưới đây:
Những triệu chứng lâm sàng này rất dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý thường gặp khác. Nếu thường xuyên xuất hiện các triệu chứng nêu trên, người bệnh cần sớm đến bệnh viện để bác sĩ trực tiếp thăm khám và điều trị kịp thời.
Viêm đa thần kinh là hệ quả của sự tổn thương dây thần kinh trong cơ thể do nhiều bệnh lý gây ra, cụ thể bao gồm: (4)
Ngoài ra, bệnh viêm đa dây thần kinh còn xảy ra do nhiều yếu tố nguy cơ khác, điển hình như:
Trong một số trường hợp đặc biệt, người bệnh được chẩn đoán mắc bệnh viêm đa dây thần kinh vô căn dù bác sĩ chưa tìm ra nguyên nhân chính xác (ngay cả khi đã khám lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng).
Viêm đa dây thần kinh có thể dẫn đến một số biến chứng điển hình như: (5)
Đầu tiên, để có thể đưa ra chẩn đoán chính xác bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh cung cấp một số thông tin như lối sống, thói quen ăn uống, triệu chứng bệnh, tiền sử bệnh lý trong gia đình… Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện thêm một vài bài kiểm tra về phản xạ, cảm giác nhận biết nhiệt độ và khả năng phối hợp của các cơ quan. Đồng thời, người bệnh cũng phải thực hiện một số phương pháp giúp bác sĩ tìm ra nguyên nhân gây viêm đa thần kinh như:
Mục tiêu điều trị viêm đa dây thần kinh là kiểm soát nguyên nhân và làm giảm các triệu chứng của bệnh. Hiện nay dùng thuốc và sử dụng liệu pháp là 2 cách điều trị viêm đa thần kinh hiệu quả được áp dụng rộng rãi.
Viêm đa thần kinh có thể được điều trị bằng các loại thuốc chữa bệnh thần kinh ngoại biên và những loại thuốc khác mang đến tác dụng làm giảm triệu chứng, điển hình như:
Khi người bệnh được chẩn đoán có khả năng đáp ứng điều trị nội khoa, bác sĩ sẽ xem xét đến việc chỉ định chữa trị bằng liệu pháp kích thích thần kinh qua da (TENS) hoặc tập vật lý trị liệu. Trong đó, TENS là liệu pháp hỗ trợ giảm đau hệ thống dây thần kinh thông qua việc sử dụng các điện cực có dòng điện với nhiều tần số khác nhau đi qua da. Liệu pháp kích thích thần kinh qua da TENS sẽ đạt hiệu quả điều trị viêm đa thần kinh nếu người bệnh duy trì trong ít nhất 1 tháng với khoảng 30 phút/ngày.
Liệu pháp thay thế huyết tương hoặc dùng globulin miễn dịch tiêm vào tĩnh mạch sẽ làm ức chế các hoạt động của hệ thống miễn dịch, giúp trung hòa các kháng thể. Do đó, liệu pháp này cũng có tác động giúp điều trị hiệu quả các trường hợp viêm đa thần kinh do bệnh tự miễn gây ra. Trong trường hợp viêm đa dây thần kinh do chèn ép, bác sĩ sẽ cân nhắc thực hiện phẫu thuật để giải phóng nhóm dây thần kinh bị chèn ép và hạn chế các tổn thương vĩnh viễn.
Để có thể phòng tránh bệnh viêm đa thần kinh, người bệnh cần kiểm soát tốt các bệnh lý (tiểu đường, viêm khớp dạng thấp…) và những yếu tố nguy cơ như nghiện bia rượu, lạm dụng thuốc, lối sống không lành mạnh… Đồng thời, để bảo vệ hệ thống dây thần kinh trong cơ thể, mọi người cần duy trì sức khỏe tốt bằng cách xây dựng chế độ ăn uống khoa học, thường xuyên tập thể dục thể thao, tránh tiếp xúc với các loại chất độc hại…
Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là những thông tin cơ bản về viêm đa dây thần kinh. Triệu chứng viêm đa dây thần kinh rất đa dạng và dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác. Vì vậy ngay khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như tê bì chân tay, yếu cơ, ngứa châm chích, mất cảm giác… mọi người cần sớm đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời.
