Chị Phương, 34 tuổi, nội soi dạ dày tình cờ phát hiện khối u 2,5 cm bao quanh thực quản, được chỉ định nội soi cắt tách lấy trọn khối u, ngăn biến chứng.

Ngày 3/10, Tiến sĩ bác sĩ Đỗ Minh Hùng, Giám đốc Trung tâm Nội soi và phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết u dưới niêm mạc ở thực quản hình móng ngựa là khối u hiếm gặp, chiếm 0,5 – 1% trong tất cả các khối u thực quản. Bác sĩ thêm rằng, chị Phương (ngụ tại TP HCM) được phát hiện khối u tình cờ trong quá trình nội soi dạ dày nhưng không có biểu hiện gì ở thực quản.

Kết quả nội soi dạ dày cho thấy, ngoài viêm xước phẳng ở niêm mạc hang vị mức độ nhẹ, còn phát hiện khối u dưới niêm ở vị trí ⅓ dưới thực quản, kích thước khá lớn 2,5 cm. Kết quả chụp cắt lớp vi tính (CT) lồng ngực ghi nhận đoạn ⅓ dưới thực quản, cạnh trên tâm vị có nốt đặc dưới niêm, thành sau bên trái thực quản, không thâm nhiễm mỡ xung quanh, chưa gây hẹp lòng thực quản.

Kết quả nội soi siêu âm (Endoscopic Ultrasound – EUS) ghi nhận khối u nằm ở lớp cơ niêm (lớp thứ 2 của ống tiêu hóa ) ⅓ thực quản, hình móng ngựa (hình vòng cung giống hình chiếc móng ngựa), không tăng sinh mạch (tức là chưa có khả năng xâm lấn các mô lân cận). Chị Phương được chẩn đoán tổn thương dưới niêm, có khả năng là u cơ trơn (Leiomyoma). Đây là một loại u lành tính, tuy nhiên vẫn có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu u phát triển lớn gây nuốt nghẹn, đau tức ngực, đau sau xương ức, nôn ói.

“Nhờ phát hiện sớm nên người bệnh có thể thực hiện phương pháp cắt tách u dưới niêm mạc dưới nước (U-STER – Underwater Submucosal Tunneling Resection) qua nội soi bằng đường miệng, ít xâm lấn, tiếp cận khối u từ bên trong mà không cần mở lồng ngực hoặc phẫu thuật nội soi ổ bụng”, bác sĩ Minh Hùng cho biết.

Bệnh nhân sau khi gây mê, thông qua hệ thống máy nội soi hiện đại, hình ảnh 4K sắc nét, bác sĩ đưa ống nội soi mềm chuyên dụng qua đường miệng vào thực quản. Bác sĩ dùng dao đốt mở niêm mạc thực quản, tạo khoang giữa cơ và niêm mạc thực quản. Sau khi bơm vào một lượng nước muối sinh lý vô trùng đầy lòng thực quản, ngập khối u, bác sĩ tiến hành bóc tách quanh u. Khối u sau khi bóc tách được lấy ra khỏi lòng thực quản bằng thòng lọng. Bác sĩ tiến hành đóng lỗ niêm mạc bằng 7 clip (kẹp).

Cuộc phẫu thuật diễn ra trong vòng 80 phút, bác sĩ đã bóc tách lấy trọn khối u ôm sát thực quản hình móng ngựa, không làm tổn thương các mô, dây thần kinh xung quanh thành thực quản. Hậu phẫu, chị Phương có thể đi lại và được xuất viện sau 1 ngày. Người bệnh được ăn lỏng rồi chuyển dần qua đặc. Kết quả giải phẫu bệnh là u cơ trơn lành tính, không cần điều trị gì thêm.

Bác sĩ Minh Hùng cho biết, nội soi đường miệng bóc tách khối u dưới nước là phương pháp nhẹ nhàng nhất cho người bệnh. Không những loại bỏ khối u chính xác, bảo tồn chức năng của thực quản mà còn giúp người bệnh tránh khỏi đau đớn, không để lại sẹo, nhanh phục hồi.

So với phương pháp bơm khí truyền thống, nội soi trong môi trường nước có nhiều ưu điểm như tầm nhìn tốt, dễ dàng xác định và bóc tách khối u chính xác, hạn chế tổn thương đến các lớp xung quanh, giảm nguy cơ thủng và cầm máu hiệu quả hơn. Tuy nhiên, kỹ thuật này đòi hỏi bác sĩ trình độ chuyên môn cao và kinh nghiệm sâu về nội soi can thiệp.

Đặc biệt, U-STER chỉ được thực hiện khi khối u chỉ khu trú ở lớp trong thành, chưa ra tới thanh mạc, lớp vỏ bao ống tiêu hóa. Ống tiêu hóa được cấu tạo từ 5 lớp chính từ trong ra ngoài là niêm mạc, dưới niêm mạc, lớp cơ, dưới thanh mạc và thanh mạc. Riêng thực quản không có lớp thanh mạc. Trường hợp phát khối u thực quản lấn ra khỏi lớp cơ buộc phải thực hiện các phương pháp xâm lấn hơn như mở lồng ngực hoặc phẫu thuật nội soi ổ bụng hoặc lồng ngực để cắt bóc tách u hoặc cắt thực quản.

Tuy nhiên, khối u ở giai đoạn sớm thường không có triệu chứng hoặc mơ hồ nên dễ nhầm lẫn với các bệnh tiêu hóa khác, chủ yếu được phát hiện tình cờ qua nội soi dạ dày hoặc khám sức khỏe định kỳ.

Bác sĩ Hùng khuyến cáo u thực quản móng ngựa nên phẫu thuật càng sớm càng tốt, vì để lâu quá trình điều trị cũng khó khăn và phức tạp.

(*) Tên bệnh nhân đã được thay đổi