Human Papilloma virus (HPV) là virus gây u nhú ở người, là tác nhân hàng đầu gây mụn cóc sinh dục, tổn thương tiền ung thư và các bệnh ung thư nguy hiểm ở cả nam và nữ. Tiêm vắc xin phòng HPV được xem là biện pháp phòng ngừa chủ động các bệnh do HPV hiệu quả. Vậy, điều kiện tiêm HPV là gì để vắc xin phát huy được hiệu quả tốt nhất?
BS.CKI Nguyễn Tiến Đạo – Quản lý Y khoa vùng 4 – Hồ Chí Minh, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC
Để vắc xin phòng HPV phát huy tối đa hiệu quả phòng ngừa ung thư cổ tử cung và các bệnh do HPV ở nam và nữ, việc đáp ứng đầy đủ các điều kiện tiêm chủng vắc xin là rất quan trọng.
Điều kiện tiêm HPV đầu tiên cần đáp ứng khi tiêm vắc xin phòng HPV là độ tuổi của đối tượng tiêm phòng.
Hiện nước ta đang lưu hành rộng rãi hai loại vắc xin phòng HPV, bao gồm Gardasil và Gardasil 9. Mỗi loại vắc xin có đối tượng và độ tuổi tiêm HPV chỉ định sử dụng khác nhau.
Vắc xin Gardasil (Mỹ) được chỉ định cho bé gái và phụ nữ từ 9 – 26 tuổi, phòng ngừa 4 tuýp HPV bao gồm 6, 11, 16 và 18. Trong khi vắc xin Gardasil 9 (Mỹ) được chỉ định cho cả nam và nữ từ 9 – 45 tuổi, phòng ngừa 9 tuýp HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58 gây ung thư và các tổn thương tiền ung thư hoặc loạn sản cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, hậu môn; ung thư hầu họng và các bệnh ung thư vùng đầu, cổ và mụn cóc sinh dục.
Trong đó, từ 9 – 14 tuổi được xem là độ tuổi lý tưởng để chủng ngừa vắc xin phòng HPV vì cho lượng kháng thể duy trì ở nồng độ cao và không suy giảm theo thời gian. Độ tuổi này các em cũng chỉ cần tiêm 2 mũi vắc xin thay vì 3 mũi đối với người từ 15 tuổi trở lên. Đây là thời điểm lý tưởng để phụ huynh lên kế hoạch tiêm phòng HPV cho con mình.
Nắm được độ tuổi và đối tượng chỉ định sử dụng của từng loại vắc xin, giúp bạn dễ dàng hơn trong việc lựa chọn loại vắc xin sẽ tiêm chủng. Từ đó, đưa ra kế hoạch tiêm ngừa phù hợp cho bản thân và gia đình.
Hiện không có bằng chứng cho thấy vắc xin phòng HPV có thể ảnh hưởng hoặc gây hại đến sức khỏe thai nhi, tuy nhiên vẫn chưa đủ cơ sở khẳng định vắc xin an toàn cho thai phụ. Do đó, vắc xin phòng HPV hiện vẫn không được khuyến cáo tiêm chủng cho nhóm đối tượng phụ nữ mang thai, thay vào đó vắc xin được yêu cầu phải hoàn tất lịch tiêm tối thiểu 1 tháng trước khi có thai.
Tuy nhiên, nếu phát hiện mang thai khi đang tiêm chủng HPV, thì cũng không nên quá lo lắng. Một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2017 và được đăng tải trên Tạp chí Y học New England cho thấy, vắc xin HPV không gây nguy hiểm cho thai phụ. Những người phụ nữ tiêm vắc xin mà không biết bản thân đang mang thai cũng không làm tăng nguy cơ sảy thai, dị tật thai nhi, sinh non hay trẻ nhẹ cân.
Do đó, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản cần thông báo với bác sĩ khám sàng lọc về tình trạng mang thai, cũng như kế hoạch mang thai trong tương lai để được tư vấn lịch tiêm chủng HPV phù hợp.
⇒ Tham khảo thêm: Tiêm HPV xong có thai có ảnh hưởng đến thai nhi không?
Để đảm bảo đủ điều kiện tiêm HPV thì sức khỏe của đối tượng tiêm phòng cần đáp ứng một số tiêu chí sau:
Vắc xin là chế phẩm sinh học gồm các thành phần kháng nguyên và một số thành phần khác như muối nhôm – một loại tá dược có tác dụng tăng mức độ hoặc thời gian đáp ứng miễn dịch, kháng sinh – ngăn nhiễm khuẩn trong quá trình sản xuất, các chất bảo quản để làm bất hoạt virus, giải độc tố vi khuẩn và ngăn nhiễm trùng thứ cấp, chất ổn định nhằm kiểm soát nồng độ axit, ổn định kháng nguyên….
Nếu dị ứng với bất kỳ thành phần nào có trong vắc xin có thể gây ra các phản ứng sau tiêm. Do đó, trước khi tiêm chủng, người tiêm phòng cần thông báo với bác sĩ về tình trạng sức khỏe trong đó có tình trạng dị ứng thuốc/ vắc xin/ thức ăn của bản thân. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định tiêm chủng phù hợp.
Vắc xin là chế phẩm sinh học. Tương tự như các loại thuốc và vắc xin khác, sau khi tiêm phòng HPV người tiêm có thể gặp một số phản ứng sau tiêm (hay tác dụng phụ). Nhưng nhìn chung, phản ứng sau tiêm phòng HPV thường nhẹ, không nghiêm trọng và không cần can thiệp y tế.
Vắc xin phòng HPV an toàn cao. Tuy nhiên, người được tiêm có thể gặp một số phản ứng nhẹ, kéo dài từ 1 – 2 ngày sau tiêm như:
Vắc xin HPV cũng như tất cả vắc xin khác cũng cần được theo dõi những triệu chứng hiếm gặp như dị ứng, phản ứng phản vệ…
Hiện vẫn chưa có ghi nhận với các tác dụng phụ hiếm gặp hơn khi tiêm phòng HPV. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) vẫn đang tiến hành theo dõi liên tục.
Vắc xin phòng HPV rất an toàn. Nghiên cứu khoa học cho thấy lợi ích mà vắc xin mang lại lớn hơn nhiều so với các rủi ro liên quan đến phản ứng sau tiêm. Vắc xin phòng HPV đang được sử dụng rộng rãi tại Hoa Kỳ và nhiều quốc gia trên thế giới đều đã trải qua quá trình thử nghiệm tính an toàn rộng rãi trước khi được FDA cấp phép sử dụng.
Trong các cuộc thử nghiệm lâm sàng trước khi cấp phép, vắc xin phòng HPV – Gardasil đã được nghiên cứu trong các thử nghiệm lâm sàng với hơn 29.000 người. Vắc xin Gardasil 9 được nghiên cứu trong các thử nghiệm với hơn 15.000 người. Với hơn 135 triệu liều vắc xin phòng HPV được phân phối tại Hoa Kỳ, các dữ liệu nghiên cứu đã cho thấy vắc xin phòng HPV là an toàn và hiệu quả.
Tính an toàn của vắc xin tại Hoa Kỳ vẫn đang tiếp tục được theo dõi qua một số hệ thống như: Hệ thống báo cáo tác dụng phụ của vắc xin (VAERS), Vaccine Safety Datalink (VSD) – dự án hợp tác giữa CDC và 8 tổ chức chăm sóc sức khỏe, dự án Đánh giá An toàn Tiêm chủng Lâm sàng (CISA). (1)
Trước khi tiêm phòng HPV, người tiêm phòng cần lưu ý một số vấn đề sau:
Để đảm bảo an toàn khi đi tiêm chủng, sau khi tiêm, đối tượng tiêm phòng cần ở lại trung tâm trong tối thiểu 30 phút để theo dõi tình trạng sức khỏe, kiểm tra phản ứng sau tiêm (nếu có). 30 phút sau tiêm là khoảng thời gian có thể xuất hiện các phản ứng sau tiêm đầu tiên. Sau 30 phút, nhân viên y tế sẽ kiểm tra lại sức khỏe của người tiêm, đồng thời hướng dẫn theo dõi các phản ứng sau tiêm tại nhà trong vòng 48 giờ tiếp theo.
Để tránh làm tăng sưng đau ở vùng tiêm, người tiêm nên hạn chế vận động mạnh hoặc căng cơ vùng cánh tay trong vòng 24 giờ đầu tiên sau khi tiêm, uống nhiều nước và nghỉ ngơi đầy đủ.
Dù đã tiêm đủ liều, phụ nữ vẫn cần thực hiện tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ bằng xét nghiệm Pap smear hoặc HPV DNA test. Điều này bởi vắc xin không bảo vệ tất cả các chủng HPV nguy cơ cao và không điều trị các tổn thương tiền ung thư đã có sẵn trước đó.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, điều kiện tiêm HPV ở nam và nữ cần đáp ứng được các yếu tố về độ tuổi tiêm phù hợp, bản thân không mang thai khi tiêm phòng, đảm bảo được sức khỏe, không dị ứng với các thành phần của vắc xin. Để chắc chắn bản thân có đủ điều kiện để tiêm phòng HPV không, người tiêm phòng cần trao đổi chi tiết với bác sĩ trước khi tiêm, kết hợp với kết quả khám sàng lọc bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định tiêm chủng phù hợp.
