Bên cạnh bệnh lý polyp, viêm loét đường tiêu hóa, chế độ ăn, ít vận động, stress… cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc ung thư đường tiêu hóa.
Bệnh nhân nữ (39 tuổi, ngụ quận Phú Nhuận) ghi nhận cảm giác khó tiêu, thỉnh thoảng bị đầy bụng kèm theo táo bón nhưng nghĩ rằng do rối loạn tiêu hóa nên không đi khám. Sau đó, chị bắt đầu có các cơn đau bụng, thỉnh thoảng gò cơn rồi hết. Tuy nhiên, tần suất các cơn đau lặp lại thường xuyên hơn, tăng dần, bụng chướng. Đến khi không thể đi tiêu được, chị mới đến bệnh viện thăm khám. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, hình ảnh chụp CT cho thấy chị bị tắc ruột do u đại tràng trái có di căn hạch, kết hợp thực hiện nội soi và sinh thiết cho kết quả chẩn đoán ung thư.
TS.BS Đỗ Minh Hùng – Giám đốc Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa nhận định bệnh của chị khá nghiêm trọng, tình trạng tắc ruột không cải thiện sau điều trị nội khoa nên không thể phẫu thuật nội soi, do đó ekip bác sĩ đã tiến hành mổ mở để cắt đại tràng trái, nạo hạch cho bệnh nhân và chuyển sang chuyên khoa Ung bướu để phối hợp hóa trị sau mổ.
Bác sĩ Trần Vương Thảo Nghi, Trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết: đường tiêu hóa là hệ thống rỗng và nằm kín bên trong cơ thể, nên hầu hết những khối u của đường tiêu hóa đều diễn biến âm thầm, không nhìn thấy, kèm theo các dấu hiệu khá mơ hồ (ví dụ như đau bụng, khó tiêu, táo bón, tiêu chảy…), dễ gây nhầm lẫn với các bệnh lý lành tính khác. Ở người trưởng thành, chiều dài của đường tiêu hóa có thể vào khoảng 9 mét, có những đoạn gấp khúc nên khó phát hiện các khối u bằng phương tiện hình ảnh khảo sát bên ngoài cơ thể. Đa phần các trường hợp mắc ung thư đường tiêu hóa được phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn.
Bệnh ung thư có thể xảy ra ở bất kỳ đoạn nào của đường tiêu hóa, từ thực quản đến dạ dày, ruột non, ruột già (đại tràng), trực tràng và hậu môn. Theo Globocan năm 2020, ung thư dạ dày gây tỷ lệ tử vong cao thứ 3 tại Việt Nam với 14.615 trường hợp, chỉ xếp sau ung thư gan, ung thư phổi. Số ca mắc mới ở cả hai giới là 17.906, chiếm 9,8% sau ung thư gan, ung thư phổi và ung thư vú.
Theo bác sĩ Nghi, ung thư dạ dày có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi, song phổ biến nhất là ở những người từ 50 tuổi trở lên. Tuy nhiên, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa ở độ tuổi dưới 50. Nam giới có tỷ lệ mắc ung thư dạ dày cao hơn nữ giới. Khả năng chữa khỏi bệnh có thể lên đến 90% nếu được phát hiện sớm, ngay từ giai đoạn bệnh chỉ mới khởi phát.
Ung thư dạ dày là loại ung thư đường tiêu hóa phổ biến, thường diễn tiến âm thầm
Đối với nhóm bệnh lý viêm nhiễm lành tính của đường tiêu hóa, nếu bệnh cứ tái đi tái lại và không được điều trị – theo dõi đúng cách, cũng là mầm mống gây ung thư. Cơ thể con người luôn tồn tại cơ chế tự sửa chữa những tổn thương viêm nhiễm; nhưng nếu tình trạng này cứ diễn ra liên tục, trên những vùng tổn thương do viêm nhiễm để lại có thể thấy sự biến đổi bất thường của tế bào ( về mặt hình dáng, kích thước cũng như tăng sinh mất kiểm soát…), từ đó dễ dẫn đến những tổn thương tiền ung thư.
Chẳng hạn tình trạng viêm dạ dày do vi khuẩn Hp, bị tái lại nhiều lần có thể khiến cho vùng dạ dày tương ứng bị viêm loét, nếu cơ thể không thể tự sửa chữa sẽ được có nguy cơ hình thành các tế bào bất thường, là nền tảng gây ra bệnh ung thư.
Xem thêm: UNG THƯ TIÊU HÓA TĂNG Ở NGƯỜI KHÔNG CÓ YẾU TỐ NGUY CƠ CAO
Theo bác sĩ Nghi, tỷ lệ mắc ung thư đường tiêu hóa ngày càng tăng. Đến nay, vẫn chưa xác định được nguyên nhân, nhưng có vài yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đường tiêu hóa. Cần phân biệt rõ, yếu tố nguy cơ không phải là nguyên nhân gây ra bệnh ung thư. Nghĩa là những người có các yếu tố nguy cơ sẽ có khả năng mắc bệnh ung thư cao hơn so với những người không có yếu tố nguy cơ.
Bác sĩ Nghi cũng chia sẻ thêm, những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh phần nhiều có liên quan đến lối sống. Chẳng hạn ăn uống quá nhiều thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, chế độ ăn không cân bằng giữa chất đạm và chất xơ (rau, củ, quả), ăn uống không điều độ, ăn nhiều đồ cay nóng – thực phẩm ủ muối dễ làm tổn thương niêm mạc dạ dày. Hút thuốc lá, thừa cân, béo phì cũng có nguy cơ dễ dẫn đến căn bệnh này. Khi có những yếu tố nguy cơ này, cộng thêm công việc bận rộn, căng thẳng sẽ tăng khả năng ung thư.
Khi nền kinh tế phát triển, chế độ ăn của người dân có tỷ lệ đạm động vật (thịt, cá, hải sản..) cao hơn. Lối sống tiện nghi hiện đại khiến chúng ta ít vận động thể lực hơn: ít đi xe đạp, ít đi thang bộ, mà thay vào đó là đi xe máy, xe hơi, thang máy.
Lối sống tĩnh tại, ít vận động, công việc căng thẳng là yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc ung thư đường tiêu hóa
Để phòng bệnh ung thư đường tiêu hóa, bác sĩ Nghi khuyên mọi người nên có chế độ ăn cân bằng, đầy đủ các nhóm chất. Đối với những thực phẩm chua, cay, nóng… nên hạn chế dùng lúc bụng đói vì đường tiêu hóa không chịu được nồng độ axit quá cao, gây tổn thương niêm mạc của thực quản, dạ dày. Một số bệnh nhân khi điều trị ung thư thường nghe thông tin truyền miệng là không ăn thịt, không ăn đường. Điều này không chính xác bởi vì những chất này giúp tạo năng lượng để nuôi cơ thể, hỗ trợ thể chất, giúp cho quá trình điều trị diễn ra thuận lợi.
Ngoài việc lựa chọn thực phẩm thì cách ăn cũng rất quan trọng. Ăn uống phải điều độ, đúng giờ, không bỏ bữa, không nhịn đói. Những thói quen có hại cần tránh như: không nên ăn quá no, không nên ăn quá trễ, không nằm ngay sau khi ăn, không thực hiện vận động thể lực mạnh ngay sau khi ăn. Đặc biệt là không nên sử dụng điện thoại hay xem tivi trong lúc ăn, cũng không nên vừa ăn vừa làm việc, hay làm việc ngay sau khi vừa ăn xong, vì sẽ gây ảnh hưởng không tốt cho đường tiêu hóa.
Mỗi người cần vận động thể lực hoặc tập luyện thể dục thể thao đều đặn, mỗi lần từ 30 đến 45 phút, ít nhất 3 lần mỗi tuần. Bên cạnh đó, việc thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần cũng rất quan trọng. Đối với nhóm có nguy cơ trung bình và chưa có triệu chứng, có thể bắt đầu thực hiện tầm soát ung thư đường tiêu hóa ở độ tuổi 45-50. Những người có yếu tố nguy cơ cao như tiền sử gia đình, bệnh lý tiêu hóa nên tầm soát sớm hơn và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.
Bác sĩ Nghi chia sẻ thêm, theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Globocan, tỷ lệ mắc mới ung thư đường tiêu hóa tăng cao, tuy nhiên tỷ lệ tử vong do bệnh này lại giảm. Tỷ lệ mắc mới tăng cao nhưng không phải là điều đáng lo ngại. Điều này phản ánh việc thay đổi nhận thức của người dân thông qua sự hỗ trợ hiệu quả các phương tiện truyền thông, giáo dục sức khỏe: đó là việc người dân bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe, và thực hiện tầm soát chủ động hơn. Tầm soát giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, kết hợp với sự tiến bộ của y học cũng như các phương pháp điều trị hiện đại giúp nhiều bệnh nhân được chữa khỏi, nâng cao chất lượng cuộc sống, từ đó giúp làm giảm tỷ lệ tử vong do bệnh ung thư đường tiêu hóa. Dù vậy, cũng không nên vui mừng mà lơ là chủ quan. Vẫn cần tiếp tục truyền thông khuyến khích người dân thay đổi lối sống, chế độ dinh dưỡng lành mạnh cũng như chú trọng vào việc vận động thể lực đều đặn để giúp chủ động hạn chế các yếu tố nguy cơ của bệnh ung thư đường tiêu hóa.
Khoa Ung bướu BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, được dẫn dắt bởi TS.BS Vũ Hữu Khiêm (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) và Bác sĩ Trần Vương Thảo Nghi (BVĐK Tâm Anh TP.HCM), thường xuyên cập nhật các phác đồ mới theo hướng dẫn điều trị quốc tế, đồng thời sử dụng các loại thuốc mới lưu hành để nâng cao hiệu quả điều trị cho bệnh nhân.
Điểm nổi bật của khoa Ung bướu BVĐK Tâm Anh là hệ thống phòng điều trị trong ngày với đầy đủ trang thiết bị tiện nghi hiện đại giúp bệnh nhân thư giãn trong quá trình điều trị; phòng pha hóa chất với máy pha chế cách ly vô trùng chuyên dụng theo tiêu chuẩn quốc tế cung cấp liều thuốc đạt độ chính xác cao, đảm bảo chất lượng và hiệu quả điều trị; tủ cấp cứu di động đặt tại khoa được trang bị đầy đủ dụng cụ y tế, bao gồm cả máy sốc điện nhằm phục vụ công tác cấp cứu cho bệnh nhân… Đặc biệt, nhằm đảm bảo tính riêng tư cho người bệnh, việc lấy máu xét nghiệm cũng như cấp phát thuốc và phục vụ bữa ăn đều được bố trí ngay tại khoa.
Xem thêm: BẤT NGỜ PHÁT HIỆN SỎI GÂY VIÊM TÚI MẬT CẤP TÍNH
Để đặt lịch khám tại khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, khách hàng có thể liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
