Thực hiện tầm soát ung thư vòm họng là điều cực kỳ cần thiết, giúp tăng khả năng phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm và điều trị hiệu quả, kéo dài sự sống cho người bệnh.
Ung thư vòm họng (còn gọi là ung thư mũi họng – nasopharyngeal cancer) hình thành từ các tế bào bất thường vùng mũi họng, thường bắt nguồn từ các tế bào vảy lót vùng mũi họng. Về mặt giải phẫu, vùng vòm họng là phần phía trên của họng (gồm vòm họng, miệng họng và hạ họng). (1)
Dịch tễ học là một trong những yếu tố được cân nhắc để đưa ra các khuyến cáo tầm soát ung thư vòm họng của mỗi quốc gia. Những khu vực có nguy cơ trung bình và cao mắc ung thư vòm họng gồm Trung Quốc và các nước Đông Nam Á (trong đó có Việt Nam) được khuyến cáo thực hiện tầm soát ung thư vòm họng. Epstein-Barr virus đã chứng minh có mối liên quan trong sinh bệnh của ung thư vòm họng. Ngoài ra, các yếu tố nguy cơ khác như chủng tộc, giới tính (nam > nữ), tiền sử gia đình,…
Tầm soát ung thư vòm họng là quy trình kết hợp giữa khám lâm sàng với các xét nghiệm cận lâm sàng (như nội soi tai-mũi-họng, sinh thiết tổn thương,…) nhằm phát hiện sớm bệnh ngay từ khi bệnh ở giai đoạn sớm và chưa gây ra các triệu chứng rõ ràng trên lâm sàng. Việc phát hiện sớm bệnh qua tầm soát giúp can thiệp điều trị kịp thời, tăng tỷ lệ điều trị khỏi bệnh và kéo dài thời gian sống cho người bệnh.
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc, khoa Ung bướu Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, các phương pháp tầm soát ung thư vòm họng phổ biến hiện nay gồm:
Khám lâm sàng và tiến hành các xét nghiệm máu: Khám lâm sàng phát hiện các bất thường tại khoang miệng, lưỡi, hạch cổ bất thường,… Các xét nghiệm phục vụ cho điều trị như EBV IgA, EBV DNA, tổng phân tích tế bào máu, chức năng gan thận,…
Khu vực vòm họng thường khó quan sát bằng mắt thường. Nội soi tai mũi họng giúp bác sĩ quan sát bên trong của vòm họng để tìm các bất thường.
Phương pháp nội soi tai-mũi-họng sử dụng ống nội soi có gắn camera và kính chuyên dụng để kiểm tra lớp niêm mạc bên trong vùng tai-mũi-họng, quan sát rõ các tổn thương bất thường ở khu vực này. (2)
Điểm hạn chế của nội soi tai mũi họng là chỉ đánh giá được hình ảnh bề mặt bên trong, không đánh giá được sự xâm lấn cũng như sẽ bỏ sót các tổn thương nằm dưới niêm mạc. Nếu trong trường hợp nghi ngờ tổn thương dưới niêm, các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác sẽ được chỉ định như chụp cắt lớp vi tính hay chụp cộng hưởng từ MRI.
Nếu phát hiện khối u trong vòm họng, bác sĩ có thể lấy một mảnh mô nhỏ để gửi xét nghiệm mô bệnh học. Sau đó bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ phân tích mẫu bệnh phẩm để chẩn đoán xem đó là ung thư hay không.
Trong trường hợp thăm khám không thấy điều gì bất thường, song bác sĩ vẫn nghi ngờ nhiều dựa trên biểu hiện lâm sàng của người bệnh thì sinh thiết ngẫu nhiên có thể được tiến hành để tránh bỏ sót tổn thương.
Thường được sử dụng trong đánh giá tình trạng di căn hạch cổ.
Các phương tiện chẩn đoán hình ảnh và y học hạt nhân giúp đánh giá đặc điểm khối u (vị trí, kích thước, tính chất xâm lấn), di căn hạch, di căn xa. Từ đó, bác sĩ điều trị sẽ định hướng được phương pháp điều trị bệnh tối ưu (hoá-xạ trị triệt căn, xạ trị đơn thuần, hay chỉ hóa chất giảm nhẹ).
Một số phương tiện hình ảnh học thường được sử dụng: (3)
Tìm hiểu thêm: Chi phí tầm soát ung thư vòm họng hết bao nhiêu tiền?
Theo thống kê, khu vực Đông Nam Á có tỷ lệ người mắc bệnh ung thư vòm họng thuộc nhóm trung bình-cao, với tỷ lệ 25/100.000 người. Số ca ung thư vòm họng ở nam giới cao gấp 2-3 lần nữ giới. Tại Việt Nam, ung thư vòm họng là nguyên nhân gây tử vong thuộc top 10, chiếm 12%. Độ tuổi ghi nhận mắc ung thư trong khoảng 30-55 tuổi và có xu hướng ngày càng trẻ hóa do nhiều yếu tố.
Trong giai đoạn sớm của bệnh, các triệu chứng thường không rõ ràng dễ nhầm lẫn với bệnh lý thông thường. Chỉ khi bước vào giai đoạn II-III, các dấu hiệu ung thư vòm họng bắt đầu xuất hiện rõ ràng hơn. Các giai đoạn bệnh khác nhau yêu cầu các phương pháp điều trị khác nhau, tỷ lệ chữa khỏi cũng như thời gian sống cũng khác nhau. Với bệnh ở giai đoạn I-II tỷ lệ sống còn 10 năm đạt trên 90%, trong khi nếu bệnh ở giai đoạn III-IV tỷ lệ sống còn 2 năm chỉ còn 20-30%. Vì vậy, việc chẩn đoán bệnh ở giai đoạn sớm là vô cùng quan trọng.
Việc thực hiện các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh khi khám tầm soát ung thư vòm họng được chỉ định đối với nhóm đối tượng có nguy cơ cao, bao gồm:
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc khuyến nghị, ngay cả khi không có những triệu chứng ung thư vòm họng, bạn cũng cần tiến hành thăm khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư 6 tháng/lần nếu có yếu tố nguy cơ cao mắc bệnh. Trong trường hợp chẩn đoán mắc ung thư, người bệnh cần tham vấn và tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ.
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc cho biết, những triệu chứng ung thư vòm họng dễ nhầm lẫn với các bệnh liên quan tai – mũi – họng. Do đó nhiều người bệnh tự mua thuốc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các triệu chứng vùng đầu-cổ xảy ra một bên, tái phát nhiều lần và không thuyên giảm sau 2 tuần dùng thuốc, bạn cần nhanh chóng đến bệnh viện để thực hiện tầm soát ung thư vòm họng sớm.
Nên thực hiện tầm soát ung thư vòm họng khi có một trong các dấu hiệu sau:
Đây là những dấu hiệu ung thư vòm họng điển hình cho thấy bệnh đã tiến triển giai đoạn II, III, ảnh hưởng đến hiệu quả quá trình điều trị cũng như đáp ứng thuốc của người bệnh.
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc đưa ra một số lưu ý trước và trong khi thực hiện tầm soát ung thư vòm họng:
Lưu ý: Dựa vào khám lâm sàng, hỏi bệnh sử, bác sĩ sẽ chỉnh định hạng mục tầm soát ung thư vòm họng phù hợp.
Thực hiện tầm soát ung thư vòm họng sớm giúp kiểm soát nguy cơ cảnh báo ung thư ngay khi chưa có những triệu chứng điển hình của bệnh cũng như phát hiện ung thư giai đoạn sớm. Đây được xem là biện pháp bảo vệ sức khỏe hiệu quả cho người bệnh trước nguy cơ tử vong cao do phát hiện bệnh chậm trễ, khi các khối u đã xâm lấn, di căn đến các bộ phận khác của cơ thể.
Theo thống kê, tất cả các bệnh lý liên quan ung bướu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh thường được phát hiện thông qua quy trình tầm soát sàng lọc. Nhờ vậy bác sĩ sớm can thiệp và chỉ định điều trị kịp thời.
Tìm hiểu thêm: Địa chỉ khám ung thư vòm họng tại TPHCM ở đâu tốt? Tiêu chí lựa chọn.
Quy trình tầm soát ung thư vòm họng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh gồm:
Người khám sẽ được bác sĩ thăm hỏi các thông tin sơ lược về tiền sử bản thân và gia đình, khai thác các dấu hiệu bệnh. Bác sĩ sẽ quan sát các bộ phận vùng đầu, cổ để tìm kiếm các vị trí bất thường. Dùng tay sờ có hạch cổ bệnh lý không.
Tiến hành nội soi tai-mũi-họng quan sát phần niêm mạc phía bên trong của vòm họng và miệng. Nếu thấy bất thường, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết mẫu nhỏ bệnh phẩm tổn thương và gửi tới khoa giải phẫu bệnh đánh giá.
Chụp cắt lớp vi tính (CT) và/hoặc chụp cộng hưởng từ vùng đầu-cổ được chỉ định nhằm đánh giá kích thước, mức độ ảnh hưởng, khả năng xâm lấn và di căn của u, hạch, được chỉ định khi trên lâm sàng nghi ngờ cũng như có bằng chứng tổn thương u trên nội soi.
PET-CT hoặc CT các vùng khác của cơ thể sẽ được chỉ định để đánh giá mức độ di căn, ảnh hưởng của ung thư vòm họng đến các bộ phận khác của cơ thể.
Gói dịch vụ tầm soát ung thư vòm họng hiện đã được đưa vào hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh nhằm đáp ứng nhu cầu cao của người khám trong việc tầm soát và điều trị ung thư vòm họng. Gói khám tầm soát được các bác sĩ giàu kinh nghiệm, vững chuyên môn tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh trực tiếp thực hiện, với sự hỗ trợ của các trang thiết bị hiện đại như máy nội soi, máy chụp cắt lớp vi tính, hệ thống chụp cộng hưởng từ,… cho kết quả nhanh chóng và chuẩn xác.
Để đặt lịch khám bệnh, tầm soát và điều trị ung thư vòm họng cũng như giải đáp các thắc mắc liên quan, bạn có thể liên hệ theo thông tin:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Kiểm tra và tầm soát ung thư vòm họng ngay cả khi cơ thể chưa xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo ung thư là cách tốt nhất giúp bạn bảo vệ sức khỏe của mình. Hy vọng bài viết Tầm soát ung thư vòm họng: các phương pháp và quy trình khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có thể giúp bạn và người thân không còn bỡ ngỡ và chủ động tầm soát ung thư định kỳ.
