Cứ 100 ca mang thai sẽ có 3 ca rơi vào trường hợp ối vỡ sớm khiến túi ối không còn khả năng bảo vệ thai nhi khỏi nguy cơ nhiễm trùng, tăng nguy cơ gặp các biến chứng như nhiễm khuẩn ối, nhiễm trùng bào thai, suy hô hấp, nhiễm trùng huyết…BS.CKII Lê Thanh Hùng, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ các nguyên nhân vỡ ối sớm giúp mẹ bầu dự phòng biến chứng nguy hiểm.
Ối vỡ sớm là thuật ngữ chỉ tình trạng màng ối bị rách trước khi bắt đầu chuyển dạ. Thống kê cho thấy, cứ 100 ca mang thai sẽ có 3 ca rơi vào trường hợp vỡ ối sớm.
Thai nhi được nuôi dưỡng trong tử cung người mẹ, được bao bọc và bảo vệ bởi nước ối. Nước được chứa trong một bọc có lớp màng mỏng được gọi là màng ối. Thông thường, màng ối sẽ vỡ ra khi mẹ bầu bước vào giai đoạn chuyển dạ tự nhiên hoặc do bác sĩ tác động. Trường hợp ối vỡ sớm, môi trường vô trùng xung quanh thai nhi bị phá vỡ, nếu không được can thiệp xử trí kịp thời sẽ tăng nguy cơ nhiễm trùng cho cả mẹ và bé.
Nước ối là chất lỏng có màu trong suốt, xuất hiện từ ngày thứ 12 sau khi quá trình thụ thai diễn ra thành công. Khi thai nhi nằm trong buồng tử cung người mẹ, thai nhi sẽ nằm trong túi ối được hình thành từ màng ối và màng đệm. (1)
BS.CKII Lê Thanh Hùng chia sẻ, trong nước ối chứa nhiều thành phần quan trọng như chất dinh dưỡng, kháng thể chống nhiễm trùng và hormone. Ở mức cao nhất đo lượng nước ối trong bụng mẹ được khoảng 1 lít. Sau 36 tuần, nước ối sẽ bắt đầu giảm dần để chuẩn bị cho quá trình chuyển dạ.
Nước ối giữ nhiều vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thai nhi, cụ thể như sau:
“Đảm nhận nhiều vai trò quan trọng, nước ối sẽ duy trì ổn định trong túi ối đến khi thai phụ bước vào giai đoạn chuyển dạ, tức là khi thai nhi được đưa ra ngoài. Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân mà nhiều mẹ bầu bị vỡ ối sớm, dẫn đến sinh con sớm hoặc thậm chí là sinh non. Ối vỡ càng sớm khi thai nhi chưa phát triển toàn diện thì mức độ sẽ tăng cao hơn”, bác sĩ Lê Thanh Hùng cho biết thêm.
Theo đó, nếu ối vỡ sau tuần thứ 37, thai phụ sẽ chuyển dạ trong vòng 5 giờ sau đó. Nếu ối vỡ sớm hơn trước tuần thứ 37, ở khoảng tuần thứ 32-34, thai phụ sẽ chuyển dạ sau khoảng 4 ngày đến 1 tuần.
Thai phụ bị vỡ ối sớm nếu được can thiệp y tế kịp thời vẫn có thể đảm bảo an toàn. Trường hợp thai phụ không được nhập viện và can thiệp y tế có thể đối diện với các nguy cơ gồm nhiễm trùng cho mẹ và thai nhi, nhau bong non (rau bong non) khi nhau thai bị bong ra khỏi thành trong tử cung trước sinh. Thai nhi chết trong tử cung hoặc sinh ra cũng đối mặt với loạt biến chứng tiềm ẩn do sinh non.
Hiện tượng ối vỡ sớm ở thời điểm tuổi thai gần đủ tháng có thể do sự suy yếu tự nhiên của màng ối. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp có liên quan đến tình trạng nhiễm trùng từ dưới âm đạo xâm nhập qua màng ối. (2)
Ngoài ra, mẹ bầu có những yếu tố nguy cơ dưới đây sẽ tăng nguy cơ ối vỡ sớm trong thai kỳ, bao gồm:
Mẹ bầu có thể gặp khó khăn trong việc nhận diện tình huống vỡ ối sớm do nhầm lẫn giữa nước tiểu và nước ối, nhất là khi ở giữa các cơn co thắt và vùng kín són ít nước gây ẩm ướt. Tuy nhiên, mẹ bầu cần lưu ý những điểm sau:
Khi cảm thấy âm đạo rỉ nước, mẹ hãy mang băng vệ sinh để theo dõi lượng nước và màu sắc hiện trên băng. Nếu mẹ lo lắng và có cảm giác ối vỡ sớm khi thai nhi chưa đủ tháng, hãy đến ngay cơ sở y tế ngay lập tức để được bác sĩ thăm khám và kiểm tra.
Để chẩn đoán xác định chính xác tình trạng vỡ ối sớm, bác sĩ sẽ sử dụng một mỏ vịt đã được vô trùng để mở thành âm đạo, quan sát cổ tử cung xem có nước ối chảy ra hay không. Nếu chưa xác định được, bác sĩ sẽ làm thêm xét nghiệm dịch âm đạo hoặc siêu âm đo lượng nước ối trong tử cung. (3)
Mẹ được yêu cầu nhập viện để theo dõi sát sao các dấu hiệu nhiễm trùng. Bác sĩ sẽ chỉ định các kiểm tra gồm nhiệt độ, mạch, huyết áp thường xuyên, làm xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu và cấy dịch âm đạo. Theo dõi tim thai thường xuyên để xem xét các yếu tố nguy cơ.
Trường hợp màng ối chưa vỡ hoàn toàn, chỉ có một ít nước ối rỉ ra rất khó xác định có thực sự ối bị vỡ sớm hay không. Mẹ có thể tiếp tục ở lại bệnh viện hoặc về nhà theo dõi, khi thấy nước ối vẫn tiếp tục rò rỉ cần quay lại bệnh viện ngay lập tức để được xử trí kịp thời.
Bác sĩ Lê Thanh Hùng chia sẻ, phụ thuộc vào tuổi thai nhi ở thời điểm vỡ ối mà sẽ có hướng can thiệp phù hợp. Trường hợp tuổi thai lớn có thể can thiệp cho trẻ sinh ngay, với tuổi thai nhỏ hơn cần chăm sóc và tiếp tục dưỡng thai. Cụ thể như sau: (4)
Ở tuổi thai này thai nhi chưa phát triển toàn diện, nếu sinh sớm sẽ có nhiều nguy cơ sức khỏe cũng như phát triển thể chất về sau. Vì thế, nếu mẹ bị vỡ ối sớm ở tuổi thai này, bác sĩ sẽ cố gắng dưỡng thai bằng cách dùng thuốc trưởng thành phổi thai và tăng cường quản lý nhiễm khuẩn, chẳng hạn như hạn chế thăm khám bằng tay, thay vào đó là sử dụng mỏ vịt đã được vô trùng; sử dụng kháng sinh phổ rộng ngăn ngừa nhiễm trùng.
Bác sĩ vẫn ưu tiên chăm sóc và nuôi dưỡng thai trong thời gian lâu nhất có thể. Vì vậy, nếu ối vỡ sớm ở tuổi thai này, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc corticoid để kích thích phổi thai nhi trưởng thành, kiểm soát tốt nhiễm khuẩn, theo dõi monitor tim thai, sử dụng thuốc giảm co và chỉ khởi phát chuyển dạ khi đã có đủ bằng chứng về việc thai nhi đã trưởng thành phổi, có yếu tố nguy cơ nhiễm khuẩn và thai suy.
Không khuyến cáo sử dụng corticoid khi vỡ ối sớm ở tuổi thai này. Tiếp tục theo dõi monitoring sản khoa và siêu âm tim thai. Hơn 90% trường hợp thai phụ sẽ chuyển dạ tự nhiên trong vòng 24 giờ sau khi vỡ ối.
Hiệp hội Sản Phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG) khuyến cáo cần can thiệp chấm dứt thai kỳ đối với tuổi thai trên 37 tuần bị vỡ ối sớm, chờ đợi 12-24 nếu chưa chuyển dạ sẽ khởi phát chuyển dạ bằng thuốc giờ để ngăn ngừa các biến chứng cho mẹ và bé.
Vỡ ối sớm nếu không được can thiệp y tế kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé, vì thế công tác dự phòng vẫn được ưu tiên hàng đầu. Phụ nữ đang mang thai và có dự định mang thai cần lưu ý những điều sau:
Xây dựng kế hoạch chuẩn bị mang thai khoa học, chăm sóc tốt ngay từ giai đoạn trước thụ thai, điều trị triệt để các bệnh mạn tính, viêm nhiễm, viêm đường sinh dục hoặc tiền sử bệnh lý di truyền, truyền nhiễm của gia đình.
Ngay sau khi thụ thai, mẹ bầu cần tuân thủ mốc khám thai lần đầu cũng như lịch khám thai định kỳ được bác sĩ chỉ định để được theo dõi thai kỳ chặt chẽ.
Điều trị triệt để các nguyên nhân vỡ ối sớm, chẳng hạn như điều trị hiệu quả các bệnh lây qua đường sinh dục, khâu eo tử cung nếu bị hở eo tử cung, chú trọng chế độ dinh dưỡng khi mang thai, nghỉ ngơi hợp lý, không hút thuốc lá… là cách phòng tránh ối vỡ sớm.
Những trường hợp mang đa thai, đa ối, khung chậu hẹp hoặc thai nhi có ngôi thai bất thường… cần tuân thủ những hướng dẫn điều trị của bác sĩ để ngăn ngừa các yếu tố nguy cơ.
Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, triển khai đa dạng dịch vụ thai sản cho mẹ bầu như thai sản trọn gói, thai sản theo yêu cầu, sinh con trọn gói… Mẹ bầu được thăm khám và theo dõi thai kỳ bởi chuyên gia Sản Phụ khoa đầu ngành, thực hiện đầy đủ các kiểm tra xét nghiệm quan trọng trong thai kỳ như Double Test, Triple Test, NIPT cùng nhiều xét nghiệm thường quy, phát hiện sớm những yếu tố nguy cơ cao, can thiệp ngay từ trong bào thai hoặc trước sinh… giúp mẹ an tâm tận hưởng thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.
Trung tâm Sản Phụ khoa còn liên kết chặt chẽ cùng Trung tâm Sơ sinh, Trung tâm Tim mạch, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh cùng nhiều chuyên khoa mũi nhọn khác trong bệnh viện giúp chăm sóc và nuôi dưỡng bé tốt nhất ngay từ khi chào đời, đảm bảo bé có sức khỏe tốt và nền tảng phát triển thể chất tốt nhất.
Để được tư vấn các gói thai sản và sinh con tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, mẹ có thể liên hệ đến:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Ối vỡ sớm tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng đe dọa sức khỏe mẹ và bé, nhất là khi tuổi thai còn quá nhỏ và không được can thiệp y tế kịp thời. Vì thế, khuyến cáo mẹ cần nắm rõ các cách phòng tránh vỡ ối sớm để chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân và con yêu. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn nào, mẹ có thể liên hệ đến hotline Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi hỗ trợ!
