Người bệnh tim mạch nhiễm virus cúm, khởi phát cơn nhồi máu cơ tim cấp, được can thiệp kịp thời để cứu mạch máu nuôi tim.

BVĐK Tâm Anh TP HCM tiếp nhận bệnh nhân nữ 56 tuổi (ngụ Q. Bình Thạnh) nhập viện trong tình trạng đau ngực từng cơn, khó thở, vã mồ hôi. Đây là triệu chứng nhồi máu cơ tim cấp. Khai thác bệnh sử, các bác sĩ phát hiện bà có tiền sử tăng huyết áp, mổ sửa van tim cách đây 3 năm, hẹp 40% mạch vành phải. Một tuần trước khi nhập viện, bà nhiễm cúm, có uống thuốc theo toa và đã khỏi bệnh.

PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, Giám đốc Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh TP HCM cho biết, khi mắc cúm, người bệnh có nguy cơ gặp biến chứng hô hấp nghiêm trọng như viêm phổi, viêm phế quản, suy hô hấp, nhiễm trùng phổi do vi khuẩn. Tuy nhiên, biến chứng ít người đề phòng là tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim và suy giảm chức năng tim nói chung, từ đó làm tăng nguy cơ đột quỵ tim.

“Trường hợp bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim cấp vào tuần đầu tiên sau khi nhiễm cúm, có thể đây là biến chứng nguy hiểm mà virus cúm gây ra cho những người có bệnh nền tim mạch như bà”, Phó giáo sư Phạm Nguyễn Vinh nói. Một số nghiên cứu quan sát cho thấy chủng ngừa cúm có thể ngừa từ 15-45% nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Bệnh nhân được cấp cứu trong thời gian vàng (trong vòng 1 giờ sau khi khởi phát cơn đột quỵ tim). Các bác sĩ nhanh chóng can thiệp nong mạch, đặt stent mạch vành phải, cứu cơ tim khỏi nguy cơ hoại tử lan rộng. Bà xuất viện sau 2 ngày và được khuyến cáo tiêm phòng cúm mỗi năm.

Thống kê cho thấy đối với người trưởng thành nhập viện vì cúm, biến chứng tim nghiêm trọng xảy ra ở khoảng 1/8 bệnh nhân, và 7% trong số này tử vong. Ngoài ra, bệnh nhân có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim vào tuần đầu sau khi nhiễm cúm cao gấp 6 lần so với bất kỳ thời điểm nào khác.

Phó giáo sư Vinh lý giải, bệnh nhân tim mạch thường bị suy giảm sức đề kháng nên nếu nhiễm virus cúm thì triệu chứng sẽ nặng hơn so với người bình thường. Virus cúm xâm nhập vào máu, phổi và các cơ quan khác. Lúc này, cơ thể buộc phải tạo ra phản ứng viêm để bảo vệ bản thân trước tác động của virus.

Phản ứng viêm rất mạnh gây ra cục máu đông, làm tăng huyết áp, thậm chí khiến tim bị tổn thương. Ở những người bị bệnh mạch vành, mảng xơ vữa sẽ tích tụ trong động mạch. Virus cúm tấn công dễ khiến mảng xơ vữa bị vỡ, dẫn đến nhồi máu cơ tim (nếu mạch máu nuôi tim bị tắc) hoặc đột quỵ não (nếu tắc nghẽn dòng máu lên não).

Không chỉ vậy, các biến chứng ngoài tim mà virus cúm gây ra cũng đáng lo ngại. Biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh cúm là viêm phổi và suy hô hấp, cả hai đều tác động đến nhịp tim gây loạn nhịp, hoặc làm trầm trọng thêm triệu chứng suy tim.

Để phòng ngừa cúm, biện pháp hữu hiệu nhất là tiêm vaccine cúm hàng năm. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến cáo, tất cả những người trên 60 tuổi, đặc biệt là người có bệnh tim mạch nên tiêm phòng cúm hàng năm. Việc làm này giúp kích thích cơ thể sinh ra miễn dịch chủ động để ngăn ngừa bệnh. Nếu mắc phải các chủng virus cúm khác nhau thì triệu chứng bệnh cũng nhẹ hơn, mau hồi phục và tỷ lệ biến chứng giảm xuống tối thiểu.

Các nghiên cứu đã chứng minh vaccine không chỉ hiệu quả trong việc bảo vệ người dân nói chung và các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương do cúm (trên 65 tuổi và dưới 2 tuổi) mà còn giảm thiểu tỷ lệ tử vong do cúm ở bệnh nhân tim mạch. Ngoài ra, vaccine cúm còn giúp giảm nguy cơ biến chứng tim mạch (2,9% so với 4,7%) nếu bệnh nhân bị cúm. Ở những bệnh nhân nhập viện với hội chứng mạch vành cấp, các biến chứng nghiêm trọng xảy ra ít hơn ở nhóm tiêm vaccine so với nhóm không tiêm (9,5% so với 19%).

PGS Phạm Nguyễn Vinh nhấn mạnh, người thân, người chăm sóc nhóm đối tượng nguy cơ cao cũng cần tiêm vaccine phòng bệnh cho bản thân và tránh lây bệnh cho người thân của mình. Song song với tiêm ngừa cúm, mọi người cần duy trì lối sống lành mạnh để tăng sức đề kháng cho cơ thể, chống lại virus gây bệnh. Theo đó, chế độ ăn uống cần hạn chế thịt đỏ, thức ăn chứa nhiều muối và đường; tăng cường rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt; tập thể dục đều đặn; kiểm soát căng thẳng; ngủ đủ giấc; không lạm dụng rượu bia; không hút thuốc lá…

Với mục tiêu tăng miễn dịch phòng bệnh cúm cho cộng đồng, đặc biệt là nhóm người có nguy cơ cao như phụ nữ mang thai, người cao tuổi, người có bệnh nền, trẻ em…, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh phối hợp cùng Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC triển khai tiêm chủng miễn phí 10.000 mũi vaccine cúm cho tất cả khách hàng khám và điều trị (ngoại trú và nội trú) tại bệnh viện.

Bên cạnh đó, bệnh viện cũng thực hiện chính sách ưu đãi giá đặc biệt 199.000 đồng/mũi vaccine cúm dành cho những người thân đi cùng hoặc đang chăm sóc người bệnh nội trú. Chương trình diễn ra đến hết 31/3/2023 hoặc khi hết số lượng vaccine miễn phí. Xem thêm thông tin chi tiết tại đây.

Đây là một trong những hoạt động ý nghĩa góp phần tăng tỷ lệ tiêm chủng vaccine cúm từ 4% lên 10% cho toàn cộng đồng từ đây đến hết năm 2025.

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi