Papilloma thanh quản là bệnh u nhú lành tính, không đe dọa đến tính mạng tuy nhiên, bệnh có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe, tái phát nhiều lần, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. Trong bài viết này, thạc sĩ, bác sĩ CKI Đỗ Thanh Thư, Trung tâm Tai Mũi Họng, BVĐK Tâm Anh TP.HCM tư vấn về các phương pháp điều trị papilloma thanh quản hiệu quả, an toàn.
Bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị bệnh papilloma (hay u nhú) thanh quản. Trẻ nhỏ có nguy cơ mắc bệnh do bẩm sinh, bị lây nhiễm từ mẹ trong quá trình mang thai và sinh nở. Người lớn có nguy cơ mắc papilloma thanh quản do lây nhiễm từ các hoạt động tình dục không an toàn.
U nhú thanh quản được xác định do virus HPV type 6 và 11 gây ra. Loại virus này có thể lây từ người sang người qua quan hệ tình dục bằng miệng, hậu môn, âm đạo. HPV gây ra mụn có sinh dục là nguyên nhân lây papilloma từ mẹ sang con. Trong quá trình mang thai và chuyển dạ, người mẹ mắc mụn cóc sinh dục có thể truyền virus sang con. Điều này khiến cho những đứa trẻ sinh thường (bằng đường âm đạo), nhất là trẻ khó sinh do thời gian chuyển dạ lâu, có nguy cơ cao mắc bệnh papilloma thanh quản.
Trẻ sinh ra bởi mẹ dưới 20 tuổi cũng có nguy cơ cao mắc papilloma thanh quản, nhưng lý do vì sao vẫn chưa được nghiên cứu rõ.
Ngoài ra, người trưởng thành có quan hệ tình dục không an toàn, thường xuyên thay đổi bạn tình,… có nguy cơ cao nhiễm virus HPV trong đó có loại gây u nhú thanh quản. (1)
Phương pháp điều trị papilloma thanh quản hiện tại là can thiệp nội khoa (điều trị bằng thuốc) và can thiệp ngoại khoa (điều trị bằng phẫu thuật) để loại bỏ u nhú, ức chế hoạt động của virus HPV.
Tuy nhiên, y học hiện nay vẫn chưa tìm ra bất kỳ loại thuốc đặc trị hoặc phương pháp điều trị nào có thể điều trị dứt điểm papilloma thanh quản, vì virus HPV gây bệnh không thể loại bỏ hoàn toàn và rất dễ tái nhiễm thông qua các hoạt động tình dục. Cho nên, ngay cả khi được điều trị bằng phẫu thuật loại bỏ u nhú, papilloma thanh quản vẫn có thể tái phát trong tương lai, thậm chí tái phát nhiều lần trong điều kiện thuận lợi.
Điều trị nội khoa bằng thuốc được sử dụng như 1 phương án điều trị bổ sung, hỗ trợ điều trị cho các trường hợp papilloma thanh quản tái phát nhiều lần. Các phương án điều trị nội khoa bao gồm: thuốc kháng virus, hóa trị, điều trị GERD.
Thuốc chống virus phổ biến đã được sử dụng để điều trị cho những người mắc bệnh u nhú đường hô hấp tái phát (trong đó có papilloma thanh quản) là Cidofovir. Thuốc này được tiêm trực tiếp vào tổn thương (tiêm nội thương). Ngoài ra, thuốc Acyclovir được sử dụng đường uống, kê đơn với liều dùng được cân nhắc kỹ lưỡng, nhằm ức chế sự phát triển của HPV trong quá trình điều trị trước hoặc sau phẫu thuật trị liệu. (2)
Hóa trị tại chỗ với chất chống chuyển hóa 5-fluorouracil (5-FU) đã được sử dụng như 1 phương pháp hỗ trợ cho phẫu thuật cắt bỏ u nhú vảy, papilloma phát sinh ở thanh quản và cây khí phế quản bằng laser. Hóa chất 5-FU được nhỏ trực tiếp vào đường thở, không có độc tính đáng kể liên quan đến việc nhỏ lặp lại 5-FU vào đường thở.
Một số trường hợp khi tiếp nhận hóa trị bằng 5-FU cho papilloma thanh quản phát triển dịch tiết khí quản có màu máu sau khi sử dụng lặp lại nồng độ cao của chất này. Các biến chứng khác bao gồm: ho, co thắt phế quản và kích ứng nhu động. Những triệu chứng này đều biến mất sau khi ngừng thuốc tạm thời. Việc sử dụng 5-FU có thể ức chế tái phát u nhú trong tương lai. Hạn chế chính đối với hiệu quả của thuốc là yêu cầu sử dụng thường xuyên. (3)
Kháng thể bevacizumab liên kết với yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (VEGF) là hóa chất hứa hẹn mang lại tác dụng điều trị hiệu quả hơn đối với papilloma thanh quản khởi phát và tái phát. Tác nhân hóa trị liệu này có tác dụng ức chế sự hình thành mạch, ức chế sự phát triển của khối u. Bevacizumab là lựa chọn điều trị cho u nhú đường hô hấp tái phát (RRP), mang lại sự khác biệt về tác dụng khi áp dụng điều trị nội tổn thương và điều trị toàn thân.
Bevacizumab uống và tiêm vào vết thương là những lựa chọn điều trị hiệu quả cho RRP nặng. Bevacizumab có khả năng áp dụng ở những vị trí khó điều trị nội thương hoặc can thiệp phẫu thuật tiêu chuẩn. Tuy nhiên, tính an toàn và ứng dụng bevacizumab trong điều trị papilloma vẫn đang được nghiên cứu và chưa được ứng dụng rộng rãi.
Thuốc điều trị GERD hữu ích với các trường hợp papilloma tái phát có liên quan đến trào ngược acid mạn tính. Tình trạng viêm do tiếp xúc với acid mạn tính tạo điều kiện cho virus HPV hoạt động mạnh mẽ ở các mô nhạy cảm. (4)
Vì vậy, việc điều trị trào ngược có thể là chiến lược điều trị tiếp theo để kiểm soát papilloma thanh quản khởi phát và tái phát. Các phương pháp điều trị cường độ theo toa cho GERD bao gồm:
Điều trị ngoại khoa được xem là phương pháp điều trị papilloma thanh quản chính, dùng cho mọi trường hợp. Mục tiêu của phẫu thuật điều trị u nhú thanh quản là cắt bỏ u nhú và bảo tồn niêm mạc bình thường. Trong 1 lần điều trị, các bác sĩ có thể không loại bỏ hết hoặc buộc phải giữ lại một số u nhú papilloma vì cố gắng loại bỏ chúng sẽ làm tổn thương mô bình thường, các mô lân cận chứa virus tiềm ẩn nguy hiểm hơn.
Phẫu thuật điều trị papilloma thanh quản thường là phẫu thuật nội soi, sử dụng laser CO2 với bước sóng 10.600nm, laser kali titan photphat (KTP), laser nhuộm xung 585 nm hoặc laser argon để cắt bỏ các u nhú. Các phương thức khác, như microdebrider, dụng cụ lạnh và phẫu thuật âm vị, cũng có thể được thực hiện. Phẫu thuật điều trị bằng tia laser có thể giúp kiểm soát bệnh hiệu quả và giảm nhu cầu gây mê toàn thân, giảm các rủi ro tiềm ẩn.
Trong quá trình thực hiện, phẫu thuật viên phải cẩn thận để giảm thiểu thiệt hại cho các mô bình thường vì nó có thể dẫn đến các ổ tổn thương, có thể phát triển u nhú. Tổn thương đường thở là biến chứng nguy hiểm cần được kiểm soát khi điều trị các cụm papilloma thanh quản ở xa hoặc lớn.
Để tránh các tình huống tổn thương đường thở, người bệnh cần được đặt ống nội khí quản bằng ống soi phế quản linh hoạt hoặc đèn soi thanh quản video trước tiên để tránh mở khí quản. Hầu hết các u nhú thanh quản đều dễ dàng loại bỏ bằng phẫu thuật nội soi vì chúng không xâm lấn các mô sâu. Để bảo vệ đường thở, bác sĩ chỉ áp dụng mở khí quản trong trường hợp cần thiết hoặc khẩn cấp, vì thủ thuật này sẽ tạo ra vùng chuyển tiếp và khiến bệnh lây lan thêm.
Ngoài ra, để tăng hiệu quả điều trị, bác sĩ có thể kết hợp cả 2 phương pháp điều trị papilloma thanh quản là nội khoa và ngoại khoa. Hoặc kết hợp phẫu thuật nội soi với liệu pháp quang động (PDT). Đây có thể là lựa chọn an toàn và hiệu quả để điều trị RRP, đặc biệt ở những trường hợp mắc bệnh u nhú đường hô hấp tái phát ở người trưởng thành.
PDT là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu dựa trên sự tương tác của ánh sáng, chất nhạy quang và oxy, tạo ra sản phẩm có tính phản ứng cao là oxy nhóm đơn thông qua các phản ứng quang động. Oxy nhóm đơn này đóng vai trò là tác nhân gây độc tế bào chính trong PDT, có khả năng phá hủy các mô bệnh papilloma thanh quản để đạt được mục tiêu điều trị các bệnh về u nhú do HPV và u nhú đường hô hấp tái phát.
Bệnh papilloma thanh quản có tái phát sau điều trị, thậm chí tái phát nhiều lần và phát triển mạnh hơn sau mỗi đợt tái phát. Vì nguyên nhân gây bệnh là virus HPV không thể loại bỏ hoàn toàn. Ngay cả khi được điều trị đúng cách, bệnh vẫn có nguy cơ tái phát trong tương lai, khi có điều kiện thuận lợi hoặc phơi nhiễm virus do các hoạt động tình dục không an toàn.
Bệnh papilloma thanh quản chữa khỏi được. Hiện tại, papilloma thanh quản được chữa bằng phẫu thuật nội soi bằng tia laser để cắt bỏ các khối u, điều trị bằng thuốc để ức chế sự phát triển của virus HPV, điều trị kết hợp giữa thuốc và phẫu thuật, kết hợp phẫu thuật với liệu pháp quang động. Tuy nhiên, không thể điều trị dứt điểm papilloma thanh quản.
Điều trị papilloma thanh quản tốt ở Trung tâm Tai Mũi Họng, BVĐK Tâm Anh TP.HCM và Đơn vị Tai Mũi Họng, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7. Tại đây, người bệnh sẽ được bác sĩ hàng đầu trực tiếp chẩn đoán và điều trị các vấn đề sức khỏe tai, mũi, họng, trong đó có papilloma thanh quản hay bất kỳ tình trạng nào ảnh hưởng đến sức khỏe đường hô hấp.
Trung tâm Tai Mũi Họng, BVĐK Tâm Anh TP.HCM được trang bị hệ thống phân tích âm DIVAS cùng hệ thống nội soi hoạt nghiệm thanh quản của Đức – Xion, hiện đại nhất từ trước đến nay, kính vi phẫu mổ tai Zeiss (Đức), hệ thống nội soi Karl Storz (Đức) cùng với hệ thống khoan Skeeter dùng phẫu thuật nội soi mũi, máy cắt đốt Coblator của hãng Smith Nephew (Mỹ),… phục vụ tốt nhất cho việc chẩn đoán nhanh, chính xác và điều trị dễ dàng, hiệu quả các vấn đề sức khỏe đường hô hấp, tai, mũi, họng.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Với những thông tin bài trên đã mang đến cho bạn cái nhìn tổng quan về các phương pháp điều trị papilloma thanh quản hiệu quả hiện nay. Mặc dù lành tính, nhưng papilloma thanh quản cần được can thiệp điều trị để loại bỏ các vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe như đau, ho liên tục kéo dài, khó thở, khó nuốt,…
