Dinh dưỡng sau sinh đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe của người mẹ và sự phát triển của trẻ sơ sinh. Chế độ dinh dưỡng hợp lý, khoa học sẽ giúp mẹ nhanh chóng phục hồi sau hành trình vượt cạn, cung cấp đủ năng lượng, tăng cường sức đề kháng để chăm sóc con yêu tốt hơn. Vậy đẻ thường kiêng ăn gì và nên ăn gì? Sản phụ sinh thường cần lưu ý gì để duy trì sức khỏe sau khi sinh xong? Mời bạn đọc theo dõi bài viết bên dưới.
Bài viết được sự tư vấn chuyên môn của ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng – Trung tâm Y khoa, BVĐK Tâm Anh.
Trong suốt thời gian mang thai và sinh nở, cơ thể mẹ đã phải đối mặt với tình trạng suy giảm sức đề kháng, sự thay đổi mạnh mẽ của các nội tiết tố trong suốt thai kỳ, mất máu trong quá trình sinh con,… Chính vì thế, ngay sau khi sinh mẹ cần được chăm sóc sức khỏe kỹ càng, toàn diện, đặc biệt là về chế độ dinh dưỡng sau sinh để nhanh chóng phục hồi sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần đồng thời có thể tích lũy được năng lượng để nuôi con bằng sữa mẹ tốt hơn. (1)
ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng – Trung tâm Y khoa, BVĐK Tâm Anh cho biết, mẹ sau sinh cần bổ sung đầy đủ các nhóm chất cần thiết như protein, chất béo, vitamin, khoáng chất, chất xơ và nước. Đồng thời, mẹ cần tránh một số thực phẩm có thể gây hại cho cơ thể. Việc lựa chọn thực phẩm hợp lý và kiêng khem đúng cách là điều vô cùng quan trọng để mẹ nhanh chóng phục hồi và có thể cung cấp được đầy đủ chất dinh dưỡng cho bé.
Để quá trình phục hồi diễn ra nhanh chóng, thuận lợi, đảm bảo an toàn sức khỏe cho cả mẹ và bé, mẹ đẻ thường nên kiêng các thực phẩm sau:
Bia, rượu và đồ uống có cồn là nhóm thực phẩm cần kiêng cữ sau sinh. Các loại thực phẩm này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người mẹ, làm cho cơ thể mất nước, làm suy giảm chức năng của gan, thận, các cơ quan bài tiết, ảnh hưởng đến khả năng phục hồi sức khỏe của mẹ mà còn có thể truyền qua sữa mẹ, làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của trẻ, gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ sơ sinh.
Vì vậy, mẹ cần kiêng hoàn toàn các đồ uống có cồn trong giai đoạn sau sinh để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé.
Các món ăn cay nóng không chỉ gây kích ứng dạ dày của mẹ, mà còn làm cho sữa mẹ có mùi vị khó chịu. Nếu mẹ ăn quá nhiều đồ ăn cay, bé có thể không thích bú hoặc gặp phải các vấn đề về tiêu hóa như khó tiêu, đầy bụng. Hệ tiêu hóa của mẹ cũng có thể bị ảnh hưởng, khiến tình trạng táo bón trở nên nghiêm trọng hơn, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của cả mẹ và bé.
Cà phê là một loại thức uống phổ biến chứa caffeine, có thể gây ảnh hưởng xấu đến hệ thần kinh của cả mẹ và bé. Caffeine có thể làm mẹ mất ngủ, mệt mỏi và cũng có thể gây ra tình trạng ngủ không sâu giấc hoặc bồn chồn cho trẻ khi trẻ ti sữa mẹ. Theo các nghiên cứu cho thấy, mẹ chỉ nên sử dụng một lượng caffeine nhỏ, ít hơn 300mg/ngày để đảm bảo an toàn sức khỏe cho mẹ và bé.
Thực phẩm chiên xào chứa nhiều dầu mỡ và chất béo bão hòa, có thể gây hại cho sức khỏe của mẹ. Những món ăn này không chỉ có thể gây khó tiêu, đầy bụng mà còn làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì và các bệnh lý tim mạch. Dầu mỡ được sử dụng trong các món chiên xào khi qua chế biến nhiều lần có thể tạo ra các hợp chất độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe của người mẹ.
Hơn nữa, thực phẩm chiên xào ít giá trị dinh dưỡng và có thể làm giảm khả năng hấp thụ các vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể. Vì thế, để bảo vệ sức khỏe và nhanh chóng hồi phục sau sinh, mẹ nên hạn chế ăn các món chiên xào và thay thế bằng những món hấp, luộc, nướng,…
Thức ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều dầu mỡ, đường, muối, chất bảo quản và chất tạo màu nhân tạo. Những chất này không chỉ làm giảm giá trị dinh dưỡng mà còn gây hại cho sức khỏe, làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì và các bệnh lý về tim mạch, tiêu hóa.
Bên cạnh đó, những loại thực phẩm này còn làm giảm chất lượng sữa mẹ, ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Do đó, mẹ nên tránh sử dụng các loại thức ăn nhanh, thực phẩm đã chế biến sẵn và ưu tiên lựa chọn thực phẩm tươi ngon, tự chế biến để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể và tăng chất lượng nguồn sữa mẹ.
Hải sản, đặc biệt là các loại cá lớn như cá thu, cá mập, cá ngừ,… có thể chứa hàm lượng thủy ngân cao. Khi mẹ ăn phải các loại hải sản này, thủy ngân có thể xâm nhập vào cơ thể và truyền qua sữa mẹ, ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh của trẻ. Vì vậy, mẹ nên tránh ăn các loại hải sản có chứa thủy ngân trong giai đoạn cho con bú để đảm bảo an toàn cho bé.
Thực phẩm đông lạnh thường chứa nhiều chất bảo quản, phẩm màu và hương liệu nhân tạo. Những chất này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ, làm giảm khả năng hấp thụ các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bên cạnh đó, thực phẩm đông lạnh cũng không đảm bảo độ tươi ngon và giá trị dinh dưỡng như thực phẩm tươi sống. Do đó, mẹ nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm đông lạnh và ưu tiên thực phẩm tươi để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể.
Sau khi sinh thường, sản phụ nên ăn các loại thực phẩm nhiều chất dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe của mẹ và bé như: (2)
Rau xanh và trái cây là nguồn thực phẩm giàu chất xơ, giúp cải thiện hệ tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón sau sinh cho mẹ một cách hiệu quả. Các loại rau lá xanh như rau cải, rau ngót, rau muống, bông cải xanh hay trái cây như chuối, táo, cam, dưa hấu,… sẽ cung cấp đủ vitamin và khoáng chất cần thiết để duy trì sức khỏe và nâng cao chất lượng sữa mẹ.
Các loại ngũ cốc như gạo lứt, yến mạch, lúa mì và các loại hạt như hạt chia, hạt óc chó, hạt lanh,… là nguồn cung cấp chất xơ, protein và các acid béo omega-3. Những thực phẩm này không chỉ giúp mẹ phục hồi năng lượng nhanh chóng sau sinh mà còn hỗ trợ sự phát triển của trẻ qua việc cải thiện chất lượng sữa.
Các loại thịt nạc như thịt gà, thịt bò, thịt lợn, cá,… là nguồn cung cấp protein chất lượng cao, giúp mẹ phục hồi cơ thể và tái tạo mô tế bào sau sinh. Đặc biệt, thịt bò chứa nhiều sắt, rất cần thiết để bổ sung máu sau sinh; cá chứa nhiều acid béo omega-3, có lợi cho sự phát triển não bộ của trẻ. Mẹ có thể chế biến các món ăn từ thịt và cá để bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cả mẹ và bé.
Sữa và các chế phẩm được làm từ sữa như phô mai, sữa chua,… rất giàu canxi, vitamin D và protein, giúp mẹ duy trì sự khỏe mạnh của xương khớp và cải thiện chất lượng sữa mẹ. Do đó, mẹ nên bổ sung sữa hoặc các chế phẩm từ sữa hàng ngày để cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể.
Sau sinh, cơ thể mẹ cần bổ sung sắt để tái tạo lại lượng máu bị mất trong quá trình sinh nở. Các thực phẩm như gan, thịt đỏ, các loại đậu, rau xanh và các loại hạt là những nguồn cung cấp sắt tốt, giúp ngừa thiếu máu và tăng cường sức khỏe cho mẹ.
Sau sinh, hệ tiêu hóa của mẹ có thể yếu và nhạy cảm hơn. Vì vậy, mẹ nên ăn các món dễ tiêu hóa như cháo, súp, canh,… để tránh gây quá tải cho dạ dày. Những món ăn này cũng giúp cung cấp đủ nước cho cơ thể, đặc biệt quan trọng trong giai đoạn cho con bú.
Vitamin A, C, E và khoáng chất như kẽm, magie có vai trò quan trọng trong việc phục hồi sức khỏe, cải thiện hệ miễn dịch và hỗ trợ làn da của mẹ luôn khỏe mạnh. Các vitamin này cũng rất quan trọng trong việc sản xuất sữa mẹ đạt chất lượng, góp phần đảm bảo sự phát triển của trẻ.
Nước là thành phần không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng của mẹ sau sinh. Mẹ cần uống đủ ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để duy trì lượng sữa, hỗ trợ việc phục hồi sức khỏe, bảo vệ làn da và ngăn ngừa tình trạng táo bón. Bên cạnh đó, mẹ cũng có thể uống các loại nước ép trái cây tự nhiên hoặc các loại trà thảo mộc để bổ sung thêm dưỡng chất cho cơ thể.
Chế độ dinh dưỡng không hợp lý sau sinh thường có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe của mẹ. Việc ăn uống không đủ chất có thể làm giảm khả năng tiết sữa, dẫn đến tình trạng thiếu sữa cho bé.
Ngoài ra, chế độ ăn thiếu cân đối có thể gây thiếu hụt dinh dưỡng, làm giảm sức đề kháng của mẹ và dễ mắc các bệnh lý hậu sản như viêm nhiễm, suy nhược cơ thể, loãng xương, áp xe vú, u xơ tuyến vú, viêm tuyến vú,…
Bên cạnh đó, chế độ ăn không lành mạnh còn làm vết thương sau đẻ lâu hồi phục, tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng tầng sinh môn đồng thời có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa như táo bón, đầy bụng, khó tiêu,… làm ảnh hưởng đến tinh thần và sức khỏe của mẹ.
Bà bầu sau khi đẻ thường cần lưu ý một số điểm sau để sức khỏe nhanh chóng được phục hồi:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, chế độ ăn uống sau sinh là một yếu tố cực kỳ quan trọng đối với việc phục hồi sức khỏe của mẹ và sự phát triển của trẻ sơ sinh. Việc kiêng cữ những thực phẩm không tốt và bổ sung những thực phẩm giàu dinh dưỡng không chỉ giúp mẹ nhanh chóng lấy lại sức khỏe mà còn hỗ trợ bé yêu trong những tháng đầu đời. Hy vọng những thông tin vừa rồi phần nào đã giúp mẹ có thêm những thông tin hữu ích về vấn đề “Đẻ thường kiêng ăn gì?” để chăm sóc sức khỏe hậu sản được hiệu quả hơn.
