Đau xương cụt là tình trạng không hiếm gặp, gây ra cảm giác khó chịu ở vùng dưới cùng của cột sống. Những cơn đau ở mông có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, vậy nguyên nhân gây ra là gì và cách khắc phục ra sao?
Đau xương cụt (Coccydynia) là tình trạng đau ở vùng xương cụt – phần cuối cùng của cột sống, bao gồm từ ba đến năm đốt sống hợp nhất. Khi bị đau, người bệnh sẽ cảm thấy khó chịu ở vùng dưới cùng của lưng, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống.
Xương cụt đóng vai trò quan trọng trong việc giữ thăng bằng và nâng đỡ trọng lượng cơ thể khi ngồi, đồng thời là điểm bám của nhiều gân, dây chằng và cơ. Theo thống kê, phụ nữ có khả năng gặp bị đau ở vùng này cao gấp năm lần so với nam giới [1]; trong khi thanh thiếu niên và người trưởng thành mắc phải nhiều hơn so với trẻ nhỏ. Tình trạng này ở nam giới tuy ít gặp hơn so với nữ giới nhưng vẫn là vấn đề cần được quan tâm.
Có nhiều nguyên nhân có thể khiến xương cụt bị đau, từ các chấn thương đến những yếu tố sinh lý và thói quen hàng ngày. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến có thể gây ra tình trạng đau vùng xương cụt:
Một cú té ngã mạnh có thể làm tổn thương xương cụt, gây bầm tím, trật hoặc thậm chí gãy xương. Đây là một trong những nguyên nhân thường gặp khiến người bệnh bị đau ở vùng xương này.
Các hoạt động thể thao như đạp xe hoặc chèo thuyền thường khiến cơ thể liên tục nghiêng về phía trước và sau. Những chuyển động lặp đi lặp lại này có thể gây căng thẳng cho các mô xung quanh xương cụt, dẫn đến đau.
Trong tam cá nguyệt thứ ba, cơ thể tiết ra các hormone làm mềm vùng kết nối giữa xương cụt và xương cùng. Quá trình này giúp xương linh hoạt hơn khi sinh nở, nhưng cũng có thể làm căng cơ và dây chằng, khiến xương cụt bị đau và có thể đau kéo dài sau sinh.
Trọng lượng cơ thể tăng có thể gây áp lực lên vùng xương cụt, khiến xương nghiêng về phía sau và dễ bị đau hơn.
Nếu cơ thể quá gầy và thiếu đệm mỡ ở vùng mông, xương cụt có thể cọ xát trực tiếp vào cơ, dây chằng và gân, dẫn đến viêm và đau.
Ngồi trong thời gian dài, đặc biệt là khi ngồi trên bề mặt cứng có thể tạo áp lực lớn lên xương, làm tăng nguy cơ đau ở xương cụt.
Trong một số trường hợp hiếm gặp, đây cũng có thể là dấu hiệu của ung thư gần xương cụt hoặc di căn đến vùng xương này. Một số loại ung thư có thể liên quan đến đau xương cụt bao gồm:
Nếu là do ung thư, người bệnh có thể gặp thêm các triệu chứng như:
Khi bị đau, người bệnh có thể xuất hiện một số triệu chứng phổ biến như sau:
Tình trạng này có thể biểu hiện bằng cảm giác đau âm ỉ hoặc nhói ở vùng này. Cơn đau này thường tăng lên khi chuyển từ tư thế ngồi sang đứng, không cúi được. Ngoài ra, tình trạng đau còn có thể xuất hiện khi đi đại tiện hoặc trong lúc quan hệ tình dục, gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
>> Tham khảo chi tiết về tình trạng: Đau lưng không cúi được: Nguyên nhân do đâu?
Bên cạnh các cơn đau chính, người bị đau phần xương cụt còn có thể gặp phải một số triệu chứng khác như đau lưng, đau thần kinh tọa, rối loạn giấc ngủ, cảm giác lo âu hoặc trầm cảm. Những biểu hiện này thường là hệ quả do cơn đau kéo dài ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe tổng thể.
Mặc dù tình trạng này hiếm khi là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, người bệnh nên nhanh chóng đến gặp bác sĩ nếu cơn đau xuất hiện sau một chấn thương đột ngột kèm theo các biểu hiện như:
Nếu một người bị đau vùng xương cụt mà không có chấn thương vật lý rõ ràng, thì đó có thể là kết quả của một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn. Nên đi khám nếu gặp phải bất kỳ vấn đề nào sau đây:
Để chẩn đoán chính xác tình trạng đau xương cụt, cần dựa vào triệu chứng, tiền sử bệnh và các phương pháp thăm khám lâm sàng, hình ảnh học:
Đầu tiên, bác sĩ sẽ thu thập tiền sử bệnh án, hỏi về các chấn thương hoặc sang chấn ở vùng xương cụt như ngã hay sinh nở khó khăn. Việc khám lâm sàng giúp kiểm tra có dấu hiệu gãy xương, u hoặc áp xe gây đau phần xương này hay không.
Chụp X-quang là xét nghiệm hình ảnh đầu tiên giúp phát hiện gãy xương hoặc trật khớp vùng xương cụt [2]. Đây là phương pháp đơn giản, nhanh chóng để đánh giá tổn thương cấu trúc xương.
Chụp cắt lớp vi tính (CT) cung cấp hình ảnh chi tiết hơn so với X-quang, giúp xác định các vết gãy nhỏ hoặc tổn thương phức tạp vùng xương cụt. CT cũng hỗ trợ phát hiện các khối u hoặc biến dạng.
MRI rất hiệu quả trong việc phát hiện viêm, áp xe hoặc khối u mềm ở vùng xương cụt. Phương pháp này cho thấy rõ các tổn thương mô mềm, dây chằng và cấu trúc xung quanh, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau.
Dưới đây là một số cách khắc phục mà người bệnh có thể tham khảo:
Trong 90% trường hợp, những người bị đau sẽ thấy dễ chịu hơn khi áp dụng các biện pháp khắc phục tại nhà như:
Nếu các biện pháp khắc phục tại nhà không hiệu quả hoặc nếu cơn đau liên tục tái phát, bác sĩ có thể đề nghị các phương pháp điều trị không phẫu thuật, như:
Trong những trường hợp cực kỳ hiếm gặp, bác sĩ có thể đề nghị:
Thời gian phục hồi sau phẫu thuật cắt bỏ xương cụt có thể mất vài tháng. Ngay cả sau khi bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ xương, vẫn không có gì đảm bảo rằng cơn đau sẽ biến mất. Vì vậy, bác sĩ chỉ đề xuất phẫu thuật khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.
Đau xương cụt mãn tính thường đi kèm với các vấn đề tâm lý như trầm cảm hoặc lo âu. Việc điều trị các triệu chứng này là cần thiết để nâng cao chất lượng cuộc sống và hỗ trợ kiểm soát cơn đau hiệu quả hơn.
Mặc dù không thể hoàn toàn ngăn ngừa được chứng đau xương cụt, nhưng có thể giảm thiểu nguy cơ bằng cách chú ý một số điều sau:
Nếu xương cụt bị đau, việc duy trì những thói quen trên không chỉ giúp cải thiện cảm giác đau mà còn hỗ trợ quá trình hồi phục tự nhiên của cơ thể.
Tình trạng này có thể tự khỏi sau vài tuần hoặc vài tháng. Trong quá trình này, việc áp dụng một số mẹo đơn giản tại nhà sẽ giúp giảm bớt cảm giác khó chịu. Ví dụ, khi ngồi, nên nghiêng người về phía trước để giảm áp lực lên vùng xương này.
Bên cạnh đó, sử dụng đệm mềm hoặc đệm chuyên dụng giúp giảm sức ép trực tiếp lên phần xương cụt cũng là một cách hữu ích. Tuy nhiên, nếu cơn đau kéo dài hoặc ngày càng nghiêm trọng, người bệnh nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Mặc dù tình trạng này thường không đe dọa đến tính mạng, nhưng tình trạng này có thể gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Cơn đau có thể trở nên nghiêm trọng hơn trong những trường hợp sau:
Khi cơn đau kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, cần tìm đến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời nhằm tránh các biến chứng không mong muốn.
Cảm giác đau vùng xương cụt sau khi quan hệ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một trong số đó là tần suất quan hệ quá nhiều, khiến xương chịu áp lực lớn, dẫn đến cảm giác đau nhức. Ngoài ra, tư thế quan hệ không phù hợp hoặc quá mạnh cũng dễ gây tổn thương vùng này. Không gian quan hệ chật hẹp, cơ thể kém linh hoạt do ít vận động hay tiền sử chấn thương vùng xương cụt cũng là những yếu tố góp phần tạo nên cơn đau.
Nếu tình trạng kéo dài, nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Để điều trị hiệu quả, việc lựa chọn cơ sở y tế uy tín với đội ngũ chuyên gia giỏi và trang thiết bị hiện đại là yếu tố then chốt. Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những địa chỉ uy tín hàng đầu trong khám và điều trị các bệnh lý cơ xương khớp, bao gồm cả tình trạng đau nhức xương khớp.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Đau xương cụt là dấu hiệu của nhiều vấn đề liên quan đến hệ cơ xương khớp. Bài viết đã cung cấp thông tin về nguyên nhân, cách khắc phục và phòng ngừa hiệu quả tình trạng này. Nếu cơn đau kéo dài hoặc nghiêm trọng, đừng chần chừ, hãy đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời nhằm bảo vệ sức khỏe lâu dài.
