Cứng khớp gối là triệu chứng cảnh báo các bệnh lý như chấn thương đầu gối, viêm khớp gối, bất động khớp…; gây cản trở sinh hoạt hằng ngày của người bệnh do khớp gối giảm độ linh hoạt, hạn chế tầm vận động điển hình là khó khăn trong các động tác co duỗi khớp gối. Việc thăm khám và điều trị cứng khớp gối kịp thời là cần thiết. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như mất khả năng vận động khớp hoặc tàn phế.
Cứng khớp gối xảy ra phổ biến, xảy ra với bất cứ ai, đặc biệt người lớn tuổi hay người hoạt động thể chất quá mức. Cứng khớp khiến người bệnh khó cử động các khớp gối, giảm độ linh hoạt của khớp cũng như mất tầm vận động, mất cân bằng cơ, gân và mô mềm xung quanh khớp gối đặc biệt là vùng bắp chân và đùi, thậm chí gây cản trở những hoạt động thường ngày có sử dụng đến sự co duỗi gối.
Khớp gối là bộ phận kết nối đầu dưới xương đùi và đầu trên xương cẳng chân. Đây là phần khớp lớn nhất, cấu tạo phức tạp, gồm xương, sụn, cơ, gân và dây chằng giúp ổn định được độ vững và đảm bảo tốt chức năng đi lại, sinh hoạt hằng ngày của cơ thể. Khớp gối có chức năng thực hiện các chuyển động xoay gối, gập, duỗi thẳng chân. Do vậy, hầu hết các hình thức vận động hằng ngày và các bài tập thể thao như đi bộ, chạy, đạp xe bơi lội,… đều có sự tham gia của khớp gối. (1)
Đầu gối khỏe mạnh phải đáp ứng được tính linh hoạt, có thể duỗi thẳng chân ở tư thế 0 độ, gấp gối tối đa khoảng 150 độ, đồng thời, có thể đảm bảo được động tác xoay ngoài và xoay trong linh hoạt.
Ban đầu, cứng khớp đầu gối sẽ gây khó chịu cho người bệnh, đôi khi ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể do khó khăn khi di chuyển. Tuy nhiên, nếu không được can thiệp điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như dính khớp, giảm/mất khả năng vận động, teo cơ, thiểu dưỡng mô mềm chi dưới hoặc thậm chí có thể dẫn đến tàn phế.
Triệu chứng lâm sàng chung của cứng khớp gối là tình trạng giảm tầm vận động khớp. Điển hình là những cơn đau đầu gối xảy ra vào buổi sáng khi người bệnh mới dậy, hoặc sau khi ở một tư thế bất động kéo dài. Triệu chứng này thường kéo dài từ 15 – 20 phút, người bệnh cần cử động nhẹ nhàng, kết hợp xoa duỗi khớp gối một lúc mới có thể cử động lại bình thường. (2)
Trường hợp tình trạng vận động khớp khó khăn kéo dài từ 1 giờ đến vài ngày vẫn không suy giảm, hoặc suy giảm rất ít, nghĩa là tình trạng khớp gối bị khô cứng đang diễn tiến rất nghiêm trọng. Người bệnh cần lập tức đến khám và điều trị với bác sĩ.
Một số trường hợp nặng hơn, tình trạng cứng khớp gây ra những cơn đau mạn tính, người bệnh không thể duỗi thẳng được hết tầm, hoặc chỉ gấp gối dưới 90 độ và triệu chứng này hiện diện trong tất cả sinh hoạt hằng ngày.
Ngoài ra, cứng khớp gối cũng sẽ gây ra một số triệu chứng khác, xảy ra đồng thời với các triệu chứng tại khớp gối như:
Cứng khớp gối sau chấn thương đầu gối là một trong những nguyên nhân thường gặp. Nguyên nhân là do chấn thương dây chằng, chấn thương sụn chêm, sụn khớp hoặc gãy xương quanh khớp gối… Tất cả những tổn thương bên trong khớp gối đều tạo áp lực lớn và gây tổn thương các mặt sụn. Chính sự tổn thương các mặt sụn sẽ khiến khớp gối bị giảm biên độ chuyển động, kèm theo các cơn đau, sưng tấy tại vị trí tổn thương.
Bất động khớp là một trong những biện pháp điều trị trong các trường hợp chấn thương khớp gối,cố định chi sau phẫu thuật…. Thông thường, người bị chấn thương khớp gối tùy theo từng trường hợp sẽ cần khoảng 2 – 6 tuần để bó bột hoặc đeo nẹp ôm gối để chống phù nề, giảm sưng, viêm, tạo điều kiện cho các gân, cơ, mô mềm tái lại cấu trúc.
Tuy nhiên, việc này cũng sẽ khiến khớp gối liên tục chịu áp lực, hình thành các mô xơ sẹo trong khớp gối gây ra hậu quả cứng khớp gối. Do vậy, bó bột hay nẹp gối là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này.
Phần lớn các bệnh viêm khớp hệ thống như viêm dính khớp, viêm khớp dạng thấp… đều có triệu chứng đau và cứng khớp gối kéo dài 45 – 60 phút. Triệu chứng cứng khớp nếu diễn ra hơn 1 giờ là dấu hiệu cảnh báo bệnh tiến triển nặng. Do đó, người bệnh cần được thăm khám sớm để tránh các biến chứng nghiêm trọng như thoái hóa khớp gối, bào mòn sụn hoặc lệch khớp.
Chẩn đoán tình trạng cứng khớp gối mục đích là tìm căn nguyên gây bệnh. Ở hạng mục thăm khám lâm sàng, bác sĩ cần người bệnh cung cấp những triệu chứng hiện tại, thời gian phát bệnh và thông tin bệnh sử. (3)
Tiếp theo, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra tình trạng sưng, các điểm đau quanh khớp và biên độ cử động của khớp gối. Từ những thông tin này, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận bệnh lý chính xác mà người bệnh đang mắc khiến khớp gối bị giảm chức năng chuyển động.
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định người bệnh tiếp tục thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng khác để quan sát được kỹ lưỡng tình trạng khớp gối. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh thường được sử dụng như:
Triệu chứng cứng khớp đầu gối có thể xảy ra với mọi đối tượng, thuộc bất cứ độ tuổi nào. Cứng đầu gối là triệu chứng của các bệnh lý xương khớp, xảy ra khi các phần bên trong khớp gối bị tổn thương. Hoặc cũng có thể là một biến chứng nhỏ người bệnh có thể gặp sau khi bị điều trị chấn thương khớp gối.
Tuy nhiên, theo nhiều nghiên cứu cho thấy, nhóm nữ giới thuộc lứa tuổi trung niên (sau 30 tuổi) thường dễ có nguy cơ gặp phải nhiều hơn người khác.
Những đối tượng có nguy cơ bị cứng khớp gối cao hơn người khỏe mạnh khác gồm:
Biến chứng của bệnh cứng khớp gối xảy ra nhiều ở những trường hợp bệnh để quá lâu mà không điều trị, đặc biệt là trường hợp bệnh có nguyên nhân do viêm khớp hệ thống.
Cứng khớp gối và bất cứ căn nguyên nào của bệnh cũng tiềm ẩn những rủi ro lớn về chức năng và độ linh hoạt của khớp. Nguy cơ càng tăng cao khi người bệnh có những tiền sử chấn thương hay phẫu thuật về khớp gối, sức khỏe khớp không ổn định, khớp trong giai đoạn lão hóa…
Những biến chứng mà người bệnh cứng khớp đầu gối có thể gặp gồm:
Người bệnh có thể chủ động phòng tránh các biến chứng này của cứng khớp gối bằng cách nắm rõ tình trạng bệnh, và mối liên hệ với sức khỏe tổng thể ngay lúc đó.
Đến bệnh viện khám với bác sĩ ngay khi những cơn đau phá rỉ khớp diễn ra trên 1 tiếng, hoặc kéo dài không thuyên giảm. Cuối cùng, điều trị theo đúng phác đồ để khớp gối được phục hồi chức năng hiệu quả, hạn chế tối đa nguy cơ xảy ra biến chứng không mong muốn.
Mục đích của điều trị cứng khớp gối là điều trị theo căn nguyên. Việc điều trị theo triệu chứng ở các trường hợp cứng đầu gối không được khuyến khích. Đối với những người bệnh do viêm khớp dạng thấp, viêm dính khớp đều được ưu tiên điều trị nội khoa bằng thuốc giảm đau, chống viêm. (4)
Trong trường hợp người bệnh cần phẫu thuật, do không đáp ứng các phương pháp điều trị khác và bệnh diễn tiến nặng hơn, phương pháp phẫu thuật thuật nội soi cắt lọc hoặc giải phóng khớp gối có thể được chỉ định, cuối cùng là thay khớp gối nhân tạo sẽ được chỉ định trong trường hợp bệnh nặng và không đáp ứng các phương pháp điều trị khác. Ngoài ra, việc tập Phục hồi chức năng cũng giúp cho người bệnh cải thiện được triệu chứng, lấy lại tầm vận động cũng như dự phòng teo cơ, co rút dây chằng, bao khớp xung quanh khớp gối.
Đối với những trường hợp mà triệu chứng cứng khớp gối diễn ra dưới 10 ngày, chức năng lao động chưa bị ảnh hưởng hoặc chưa gây cản trở quá lớn trong sinh hoạt hàng ngày, sẽ được điều trị bằng những phương pháp tại chỗ.
Những phương pháp điều trị tại chỗ gồm:
Cách phòng tránh cứng khớp gối hiệu quả là xây dựng và duy trì lối sống lành mạnh, chăm sóc sức khỏe toàn diện để giữ cho tình trạng xương khớp ở trạng thái ổn định.
Một số biện pháp phòng tránh bệnh mà bạn có thể tham khảo và áp dụng:
Bài tập cho người bị cứng khớp gối khá đơn giản. Người bệnh được khuyến thích tập những bài có động tác giãn cơ, duỗi gối và gấp gối tối đa bằng dây đàn hồi để tăng tính linh hoạt và lấy lại tầm vận động cho khớp gối.
Ngoài ra, tình trạng này cũng có thể được phục hồi bằng bơi lội, đạp xe đạp. Đây là một môn thể thao có khả năng phục hồi chức năng vận động của khớp gối, cũng như hạn chế nguy cơ bị viêm dính khớp.
Chế độ dinh dưỡng của người bị cứng khớp gối nên cân bằng và có đầy đủ các nhóm chất gồm đạm, chất béo tốt, tinh bột, các vitamin và khoáng chất. Ngoài ra, để hỗ trợ khớp gối được phục hồi chức năng nhanh hơn, người bệnh có thể bổ sung vitamin D, canxi và các axit béo không bão hòa trong các bữa ăn. Lưu ý rằng, vitamin và khoáng chất từ nguồn thức ăn luôn được ưu tiên hơn từ thực phẩm bổ sung.
Người bệnh có thể bổ sung những thực phẩm này vào chế độ ăn hằng ngày:
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.
Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…
BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Cứng khớp gối là một dấu hiệu cảnh báo có tình trạng tổn thương trong khớp gối. Những cơn đau thường xuất hiện vào buổi sáng khi ngủ dậy và kéo dài 15 – 20 phút. Việc thăm khám và điều trị triệu chứng cứng khớp gối là vô cùng cần thiết vì bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như mất chức năng vận động hoặc tàn phế.
