Bạn biết gì về nhân bọt biển tuyến giáp?

Nhân tuyến giáp là tổn thương bất thường trong tuyến giáp, tạo thành khối u/sưng trên bề mặt tuyến. Trong đó, nhân bọt biển tuyến giáp là loại nhân phổ biến, thường được phát hiện tình cờ qua siêu âm. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp các thông tin chi tiết hơn về loại nhân này, nguy cơ ác tính và cách điều trị.

Khái niệm nhân bọt biển trên siêu âm

Nhân bọt biển tuyến giáp là dạng khối u bất thường tại tuyến giáp. Nhân này có ít nhất 50% thành phần là các nang nhỏ, hình ảnh trên siêu âm tương tự như miếng bọt biển.

Đặc tính của nhân bọt biển được mô tả trên siêu âm

Nhân bọt biển được mô tả trên siêu âm với các đặc tính:

• Hình dạng: Thường hình tròn hoặc bầu dục, chiều rộng > chiều cao.
• Cấu trúc: Không đồng nhất, gồm nhiều vi nang nhỏ xen kẽ, được ngăn cách bởi vách mô mỏng. Không có khối đặc trung tâm, không có vùng đặc dày. (1)
• Bờ: Đều, rõ ràng, không xâm lấn mô xung quanh hoặc bờ tua gai.
• Độ hồi âm: Thường đẳng âm hoặc giảm âm nhẹ so với mô tuyến giáp bình thường, không có vùng giảm âm sâu hoặc khối đặc không đồng nhất.
• Vi vôi hóa và mạch máu nội nhân: Không có vi vôi hóa, không tăng sinh mạch máu trung tâm (nếu có thì thường nhẹ và ở ngoại vi).

Nguy cơ ác tính của nhân tuyến giáp dạng bọt biển

Giống như phần lớn các nhân giáp, nhân giáp dạng bọt biển thường lành tính. Theo phân loại TIRADS (Thyroid Imaging Reporting and Data System – hệ thống phân loại nguy cơ ác tính của nhân tuyến giáp trên siêu âm), bệnh được xếp vào nhóm TIRADS 1 – 2, chỉ cần theo dõi định kỳ, không cần chọc hút bằng kim nhỏ (FNA) nếu kích thước < 2,5cm. (2)

Tuy nhiên, không phải tất cả nhân giáp bọt biển đều lành tính. Nếu nhân không có đặc trưng bọt biển điển hình trên siêu âm, nguy cơ ác tính có thể cao hơn, như:

• Cấu trúc: Dạng hỗn hợp không đồng nhất, các vi nang không chiếm từ 50% thành phần, có vùng đặc chiếm ưu thế. Nhân có vách dày, không đều.
• Độ hồi âm: Giảm âm.
• Bờ: Bờ không rõ ràng, có dấu hiệu phá vỡ bao giáp hoặc xâm lấn mô lân cận.
• Vi vôi hóa và mạch máu: Có vi vôi hóa hoặc vôi hóa hỗn hợp, tăng tưới máu trung tâm rõ.
• Nhân tăng kích thước nhanh hoặc biến đổi cấu trúc trong quá trình theo dõi.

Lúc này, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh làm sinh thiết nhân. Đặc biệt, các nhân bọt biển ở vị trí eo tuyến giáp thường đáng ngờ, đồng thời khiến các triệu chứng xuất hiện thường xuyên hơn. Vị trí này có rất ít mô ngăn cách nhân giáp với khí quản, cơ, mô và da bao phủ nhân. Do đó, những nhân giáp tại đây có thể lan rộng hoặc phát triển ra ngoài tuyến giáp sớm hơn so với nhân tuyến giáp ở những vị trí khác.

Xử trí nhân bọt biển tuyến giáp thế nào?

Căn cứ vào đặc điểm, tính chất, mức độ ảnh hưởng của nhân và tình trạng sức khỏe hiện tại của người bệnh, bác sĩ sẽ có những chỉ định khác nhau. Với các nhân điển hình, không có đặc điểm nghi ngờ ác tính, kích thước nhỏ, không gây triệu chứng, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh theo dõi định kỳ bằng siêu âm mà không cần sinh thiết hay điều trị ngay.

Tùy vào trường hợp cụ thể, một số phương pháp xử trí khác cũng có thể dụng:

1. Thuốc

Do nhân bọt biển chủ yếu lành tính, bác sĩ thường không ưu tiên dùng các thuốc nội tiết để giảm kích thước nhân, trừ khi nhân gây rối loạn hormone giáp, người bệnh có các triệu chứng cường giáp hoặc suy giáp. Lúc này, người bệnh sẽ được chỉ định dùng thuốc kháng giáp tổng hợp hoặc hormone tuyến giáp tổng hợp tùy trường hợp.

2. Phẫu thuật

Ít có trường hợp nhân bọt biển là ung thư hoặc đủ lớn để cần phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu kết quả FNA cho thấy nhân ác tính hoặc nghi ngờ ác tính cao; nhân lớn gây chèn ép, người bệnh khó thở, nuốt nghẹn, thay đổi giọng nói hoặc nhân tăng kích thước nhanh, ảnh hưởng thẩm mỹ người bệnh, bác sĩ có thể chỉ định cắt một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp.

3. Liệu pháp iod phóng xạ

Với nhân bọt biển lành tính, không gây ảnh hưởng chức năng tuyến giáp, người bệnh không cần điều trị bằng iod phóng xạ. Phương pháp này chủ yếu được sử dụng để điều trị cường giáp hoặc để phá hủy mô tuyến giáp sót lại sau phẫu thuật ung thư tuyến giáp.

4. Đốt sóng cao tần

Đốt sóng cao tần (RFA – Radio-Frequency Ablation) là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu, hiệu quả và an toàn để điều trị nhân giáp lành tính tăng kích thước hoặc gây triệu chứng. Lưu ý, RFA không được chỉ định cho các nhân giáp nghi ngờ hoặc đã có chẩn đoán ác tính.

Có thể phòng ngừa tình trạng này không?

Khó có thể phòng ngừa nhân bọt biển tuyến giáp hoàn toàn, do đây là tổn thương lành tính liên quan chủ yếu đến biến đổi cấu trúc tuyến giáp theo thời gian. Chế độ dinh dưỡng khoa học và lối sống lành mạnh có thể hỗ trợ giảm nguy cơ hình thành hoặc tiến triển nhân giáp:

• Bổ sung đủ lượng iod trong chế độ ăn, thông qua các thực phẩm như: hải sản, rong biển, tảo biển, muối iod… nhưng đồng thời cũng tránh lạm dụng dẫn đến thừa iod.
• Tăng cường thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như rau xanh, trái cây, các loại hạt… để cải thiện sức khỏe tuyến giáp.
• Hạn chế tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ gây rối loạn tuyến giáp như kim loại nặng, chất phóng xạ.
• Không hút thuốc lá.
• Vận động thường xuyên.
• Điều trị và kiểm soát các bệnh rối loạn tuyến giáp sẵn có, nhất là người có tiền sử bản thân hoặc gia đình mắc bệnh tuyến giáp.
• Duy trì việc đến bệnh viện khám sức khỏe định kỳ, kiểm tra chức năng tuyến giáp với bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề sức khỏe, trong đó có bệnh tuyến giáp.

Nhân bọt biển tuyến giáp thường lành tính, hiếm khi gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. Tuy không thể phòng ngừa hoàn toàn nhưng chế độ ăn lành mạnh, đủ iod, bổ sung vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa; kết hợp với vận động và kiểm soát các yếu tố nguy cơ có thể giúp hạn chế khả năng mắc bệnh. Ngoài ra, nên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bất thường và xử trí kịp thời, nâng cao hiệu quả điều trị.