Nang tuyến giáp là bệnh phổ biến ở tuyến giáp, thường được phát hiện tình cờ qua siêu âm vùng cổ. Phần lớn các nang này lành tính, không có triệu chứng rõ rệt, nhưng một số trường hợp vẫn có thể phát triển to, gây chèn ép và ảnh hưởng thẩm mỹ người bệnh. Dưới đây là các thông tin về bệnh này.
Nang tuyến giáp là những “túi” phình to, chứa đầy dịch hoặc hỗn hợp dịch và mô đặc, hình thành tại tuyến giáp. Nang có thể xuất hiện đơn độc hoặc nhiều, kích thước từ dưới 1cm trở lên. Hầu hết chúng lành tính, nhất là các nang chỉ chứa dịch, không có thành phần đặc.
Bệnh được phân loại dựa trên thành phần bên trong, gồm:
Còn gọi là nang phức tạp, nang phản âm hỗn hợp. Các nang này có cả thành phần dịch và mô đặc. Chúng có nguy cơ ác tính cao hơn u nang chỉ chứa dịch. Nguy cơ này phụ thuộc vào thành phần của nang: (1)
Thành phần của loại nang này hoàn toàn là dịch, không có mô đặc. Hầu hết chúng đều lành tính, nguy cơ ác tính rất thấp.
Hiện chưa có kết luận chính xác về nguyên nhân gây bệnh. Sự xuất hiện của các nang này có thể liên quan đến thay đổi cấu trúc và hoạt động của nang trong tuyến giáp như:
Hầu hết các trường hợp bệnh đều không gây triệu chứng lâm sàng. Người bệnh chỉ tình cờ phát hiện chúng trong quá trình siêu âm vùng cổ khi khám sức khỏe định kỳ. Riêng với nang giáp do xuất huyết trong nhân giáp hoặc nang kích thước lớn, người bệnh có thể cảm thấy đau, sưng cổ, khó thở, khó nuốt. Nếu chảy máu nghiêm trọng, người bệnh có thể kèm theo khàn tiếng, thay đổi giọng nói.
Bệnh thường không nguy hiểm với sức khỏe, do tỷ lệ ác tính thấp (dưới 10%). Các nang có thể ổn định hoặc thay đổi kích thước tùy trường hợp. Một số nang có thể tăng kích thước nhanh do xuất huyết bên trong và gây triệu chứng đau, khó nuốt; người bệnh có thể sờ thấy khối u ở cổ. (2)
Với nang đã được chẩn đoán ác tính (ung thư), người bệnh vẫn có tiên lượng rất tốt, đặc biệt là khi được phát hiện và điều trị sớm. Tỷ lệ sống sau 5 năm với các loại ung thư tuyến giáp phổ biến nhất là từ 98% – 100%.
Nang tuyến giáp được bác sĩ phát hiện chủ yếu bằng siêu âm tuyến giáp.
Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh an toàn, hiệu quả, không xâm lấn, cung cấp thông tin quan trọng về thành phần, kích thước, vị trí nang. Siêu âm cũng hỗ trợ bác sĩ tìm kiếm các đặc điểm bất thường, từ đó ước tính nguy cơ lành tính/ác tính của nang.
Sau khi chẩn đoán phát hiện bệnh, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm các xét nghiệm về máu để định lượng nồng độ hormone tuyến giáp (T3, T4), hormone kích thích tuyến giáp (TSH) và chẩn đoán hình ảnh, sinh thiết để xác định tính chất nang, mức độ ảnh hưởng đến chức năng giáp, từ đó lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp.
Phương pháp này áp dụng cho các trường hợp nang giáp hỗn hợp. Xạ hình tuyến giáp sử dụng các chất phóng xạ như 99mTcO4- hoặc I-123c để phát hiện bất thường về hình thái và chức năng giáp, giúp bác sĩ xác định nang có tiết hormone giáp hay không.
Nếu hình ảnh siêu âm nang thể hiện các bất thường nghi ngờ ác tính hoặc nang hỗn hợp kích thước lớn hơn 1,5cm, người bệnh có thể được chỉ định chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA). Bác sĩ sử dụng kim nhỏ để lấy mẫu tế bào u nang dưới sự hướng dẫn của siêu âm, sau đó chuyển giải phẫu bệnh để xác định tính chất nang lành hay ác tính. (3)
Hầu hết nang ở tuyến giáp không cần điều trị, khoảng 15% trường hợp sẽ tự khỏi. Thông thường, nang tuyến giáp nguyên phát nhỏ chỉ cần theo dõi bằng siêu âm 6 tháng/lần. Với các nang đơn thuần hay có dấu hiệu chèn ép, ảnh hưởng thẩm mỹ…, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng các phương pháp như:
Bác sĩ có thể dẫn lưu u nang bằng phương pháp chọc hút. Phương pháp này có tỷ lệ tái phát từ 60% – 90%. Với nang lành tính đã được khẳng định bằng FNA, bác sĩ có thể kết hợp tiêm cồn tuyệt đối để làm xơ hóa tổ chức nang, giảm thể tích nang mà không cần phẫu thuật.
Phẫu thuật tuyến giáp có thể loại bỏ nang hiệu quả nhưng không phải là chỉ định phổ biến, trừ khi nang có kích thước lớn hoặc gây triệu chứng lâm sàng. Tùy theo vị trí, kích thước nang và mức độ ảnh hưởng, bác sĩ có thể cắt bỏ toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp như thùy giáp, eo giáp.
Không thể phòng ngừa tuyệt đối u nang tuyến giáp. Tuy nhiên có thể thực hiện những lưu ý sau để bảo vệ tuyến giáp, giảm nguy cơ mắc bệnh:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Nang tuyến giáp thường lành tính, phát triển chậm nhưng người bệnh vẫn cần được bác sĩ theo dõi và đánh giá để loại trừ nguy cơ ác tính. Nên duy trì chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung đủ iod, có lối sống lành mạnh và đến bệnh viện khám sức khỏe định kỳ để phòng ngừa và phát hiện sớm các bất thường của tuyến giáp.
